Rzeczpospolita Polska dobrem wspólnym wszystkich obywateli

• Autorzy: Janusz Trzciński

Warianty tytułu

The Republic of Poland - the Common Good of All Citizens

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zaproponowanie metodologii badań nad konstytucyjną zasadą dobra wspólnego (art. 1 Konstytucji RP). Autor stoi na stanowisku, że podstawowym warunkiem uznania państwa za dobro wspólne jest takie ukształtowanie instytucji praw, wolności i obowiązków jednostki, które zapewni jednostce realizację przyznanych jej konstytucyjnie praw. Prawami stanowiącymi o istocie instytucji wolności i praw w ramach koncepcji dobra wspólnego są: godność ludzka, równość w prawie, zasada sprawiedliwości społecznej, zasada solidaryzmu społecznego, prawo do sądu. Minimalne postulaty realizacji dobra wspólnego przez organy władzy polegają na tym, że instytucje publiczne mają działać sprawnie i sprawiedliwie w interesie społeczeństwa. Dobro wspólne jest pochodną koncepcji państwa zarówno w płaszczyźnie koncepcji wolności i praw jednostki, jak i w płaszczyźnie organizacyjnej państwa. Na płaszczyźnie konstytucyjnej dobro wspólne nie redukuje się do zagadnienia ograniczenia wolności i praw jednostki w zestawieniu z interesem publicznym (państwa). Zagadnienie to należy widzieć także w płaszczyźnie ustrojowej, w płaszczyźnie ładu konstytucyjnego, akceptowanego lub nie przez obywateli. Z pojęciem dobra wspólnego łączą się nie tylko obowiązki obywatela wobec państwa, ale i obowiązki państwa wobec obywatela. Najbliższym kontekstem, w którym art. 1 Konstytucji powinien być czytany, jest art. 2 Konstytucji (zasada demokratycznego państwa prawnego), razem wzięte bowiem definiują Rzeczpospolitą Polską jako państwo. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to propose a methodology for research into the constitutional principle of the common good (Article 1 of the Polish Constitution). The author takes the view that the basic condition for the recognition of a state as a common good is to ensure that the rights, freedoms and duties of an individual are shaped in such a way as to ensure that the individual's constitutional rights can be exercised. The laws that constitute the essence of the institutions of the freedom and rights within the concept of the common good include: human dignity, equality in law, the principle of social justice, the principle of social solidarity, the right to a trial. The minimum requirements for authorities to pursue the common good are that public institutions act efficiently and fairly in the interest of society. Common good is a derivative of the concept of state regarding both, the concept of freedom and individual rights, and the organisational side of the state. On the constitutional level, the common good is not reduced to the issue of the limitation of individual freedoms and rights as compared to the public (State) interest. This issue should also be noted at the political level, the State's constitutional order, whether accepted or not by the citizens. The concept of the common good is not only associated with the citizen's duties towards the state, but also with the state's duties towards the citizen. The closest context in which Article 1 of the Constitution should be read is Article 2 of the Constitution (the principle of a democratic state governed by law), since the two, taken together, define the Republic of Poland as a state. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dobro wspólne; Prawo konstytucyjne; Konstytucja RP; Prawo; Wolność; Prawa obywatelskie

EN

Common good; Constitutional law; RP Constitution; Law; Freedom; Civil Rights

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1 Konstytucja jako najwyższe prawo Rzeczypospolitej
• Strony: 23--31

Twórcy

autor

Janusz Trzciński

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• "Rzeczpospolita dobrem wspólnym wszystkich obywateli" (wystąpienie Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w Trybunale Konstytucyjnym), "Państwo i Prawo" 2005, z. 6.
• A. Piechowiak, Filozoficzne podstawy rozumienia "dobra wspólnego", "Kwartalnik Filozoficzny" 2003, nr 2.
• A. Szpor, Odwaga służenia dobru wspólnemu, w: Z. Niewiadomski, Z. Cieślak (red.), Prawo do dobrej administracji, Warszawa 2003.
• B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Dobro wspólne versus konstytucyjne prawa i wolności jednostki, w: Konferencja Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej i Sądu Konstytucyjnego Republiki Litewskiej (Śreniawa 26-29.VI.2002), "Studia i Materiały" 17, 2003.
• J. Kurys, Sprawiedliwość społeczna. Szkice ze współczesnej teorii konstytucjonalizmu i praktyki polskiego prawa ustrojowego, Kraków 2004.
• J. Trzciński, Komentarz do art. 68 Konstytucji, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa 2003.
• J. Trzciński, Rzeczpospolita Polska dobrem wspólnym wszystkich obywateli, w: Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, pod red. J. Górala, R. Hausera, J. Trzcińskiego, Wyd. NSA, Warszawa.
• J. Trzciński. Tendencje i kierunki rozwojowe europejskiego i konstytucjonalizmu, w: Z. Czeszejko-Sochacki (red.), Konstytucja Federalna Szwajcarskiej Konfederacji i Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., Białystok 2001.
• R. Sowiński, Interes publiczny - dobro wspólne. Wartości uniwersalne jako kategorie kształtujące pojęcie administracji, w: Z. Niewiadomski, Z. Cieślak (red.), Prawo do dobrej administracji, Warszawa 2003.
• W. Sadurski, Status jednostki w prawie: refleksje filozoficzno-prawne na temat prawowitości demokracji (tezy referatu), Konferencja na Wydziale Prawa i Administracji UW Warszawa. 25 czerwca 2005 r. (maszynopis).
• Zasady podstawowe Polskiej Konstytucji, Warszawa 1998.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.1.3