Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji

• Autorzy: Witold Płowiec

Warianty tytułu

Guarantees of the Principle of the Supremacy of the Constitution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasada nadrzędności Konstytucji nakazuje realizowanie norm konstytucyjnych (aspekt pozytywny) i zakazuje zachowań niezgodnych z normami konstytucyjnymi (aspekt negatywny). Prawodawca ma zatem obowiązek tworzyć normy podkonstytucyjne, w taki sposób by były one zgodne z normami konstytucyjnymi i urzeczywistniały je w możliwie najpełniejszy sposób. Podobnie w odniesieniu do stosowania prawa: rozstrzygnięcia podjęte na podstawie Konstytucji muszą być zgodne z jej normami i w możliwe najwyższym stopniu urzeczywistniać je. Faktyczne zapewnienie zasady nadrzędności Konstytucji jest istotne dla ochrony obywatela przed państwem, ponieważ Konstytucja jako umowa społeczna wyznacza nieprzekraczalne granice dla władzy. Konstytucja zawiera liczne gwarancje swojej nadrzędności. Zaliczyć do nich można w szczególności: procedurę zmiany Konstytucji, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, kontrolę konstytucyjności prawa przez Trybunał Konstytucyjny, bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy oraz ślubowania składane przez parlamentarzystów, Prezydenta RP i członków Rady Ministrów. Nie istnieją jednak prawne gwarancje, które skutecznie i trwale zapewnią nadrzędność Konstytucji. W staraniach o zapewnienie Konstytucji nadrzędności należy zadbać o odpowiedni poziom kultury prawnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The principle of the supremacy of the Constitution requires implementation of constitutional norms (positive aspect) and prohibits behaviours that are inconsistent with constitutional norms (the negative aspect). The legislator is therefore obliged to create sub-constitutional norms in such a way that they comply with constitutional norms and ensure that they are implemented as fully as possible. Similarly, with regard to the application of the law, decisions taken on the basis of the Constitution must comply with its norms and implement these norms as effectively as possible. The actual assurance of the principle of the supremacy of the Constitution is important for the protection of the citizen from the state, because the Constitution as a social contract sets out absolute limits for the authorities that must not be trespassed. The Constitution contains numerous guarantees of its supremacy. They include in particular: the procedure for amending the Constitution, liability to the Tribunal of State, control of the constitutionality of the law by the Constitutional Tribunal, direct application of the Constitution by courts and swearing an oath by members of parliament, the President and members of the Council of Ministers. However, there are no legal guarantees which would effectively and permanently guarantee the supremacy of the Constitution. In an effort to ensure that the Constitution takes precedence, an appropriate level of legal culture must be ensured. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja; Prawo konstytucyjne; Ustawa konstytucyjna; Normy prawne; Regulacje prawne; Trybunał Konstytucyjny

EN

Constitution; Constitutional law; Constitutional act; Legal standards; Legal regulations; Constitutional Court

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1 Konstytucja jako najwyższe prawo Rzeczypospolitej
• Strony: 81--91

Twórcy

autor

Witold Płowiec

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Mączyński, Bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy, "Państwo i Prawo" 2000, z. 5.
• A. Mączyński, J. Podkowik, uwagi do art. 188, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• A. Sakowicz, S. Steinborn, uwagi do art. 198, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• B. Nita, Bezpośrednie stosowanie Konstytucji a rola sądów w ochronie konstytucyjności prawa, "Państwo i Prawo" 2002, z. 9.
• B. Nita-Światłowska, uwagi 26-30 do art. 55, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• C. Bakalarski, Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oddalone przez Sejm, w: F. Rymarz, A. Jankiewicz (red.), Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, Warszawa 2001.
• K. Działocha, T. Zalasiński, uwagi do art. 198, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 5, Warszawa 2007.
• K. Działocha, uwagi do art. 8, w: L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, Warszawa 2016.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.
• L. Garlicki, Bezpośrednie stosowanie Konstytucji, w: Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce, Warszawa 1999.
• L. Garlicki, Odrzucanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przez Sejm, w: A. Łopatka, A. Wróbel, S. Kiewlicz (red.), Państwo prawa. Administracja. Sądownictwo. Prace dedykowane Prof. dr. hab. Januszowi Łętowskiemu w 60. rocznicę urodzin, Warszawa 1999.
• L. Garlicki, uwagi do art. 188, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 5, Warszawa 2007.
• M. Florczak-Wątor, Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006.
• P. Tuleja, B. Szczurowski, uwagi do art. 235, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• P. Tuleja, Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
• P. Tuleja, uwagi do art. 8, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1-86, Warszawa 2016.
• S. Biernat, Prawo Unii Europejskiej a prawo państw członkowskich, w: J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe. Prawo materialne i polityki, Warszawa 2006.
• S. Wronkowska, W sprawie bezpośredniego stosowania Konstytucji, "Państwo i Prawo" 2001, z. 9.
• T. Gizbert-Studnicki, A. Grabowski, Normy programowe w konstytucji, w: J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Warszawa 1997.
• Ustawa z 11 lipca 2014 r. o petycjach, Dz. U. 2017, poz. 1123.
• Ustawa z 22 lipca 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. poz. 1157 ze zm.
• Ustawa z 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed TK, Dz. U. poz. 2072.
• Ustawa z 7 maja 2009 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. Nr 114, poz. 946.
• Ustawa z 8 września 2006 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. Nr 200, poz. 1471.
• W. Sokolewicz, uwagi do art. 235, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, Warszawa 2001.
• Z. Czeszejko-Sochacki, Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównawczym, Warszawa 2003.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.1.8