Rynek usług audytorskich świadczonych na rzecz spółek publicznych notowanych na polskim rynku kapitałowym

• Autorzy: Jacek Gad

Warianty tytułu

The Market for Audit Services Provided to Public Companies Listed on the Polish Capital Market

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem głównym artykułu jest identyfikacja zmian poziomu koncentracji na rynku usług audytorskich świadczonych na rzecz spółek publicznych notowanych na GPW w Warszawie. Celem dodatkowym jest identyfikacja zmian poziomu rotacji wśród firm świadczących usługi audytorskie na rzecz spółek publicznych notowanych na GPW w Warszawie. Wnioski badawcze sformułowano na podstawie analizy 2652 raportów rocznych sporządzonych w latach 2011-2016 przez te spółki. Raporty pochodziły ze stron internetowych badanych spółek. Dane były zbierane ręcznie. W ramach badania ustalono, że w latach 2011-2016 zwiększyła się koncentracja na rynku usług audytorskich świadczonych na rzecz spółek publicznych. Sześć firm audytorskich, określanych w artykule jako "czołowe" firmy, świadczyło swoje usługi na rzecz ponad połowy spółek publicznych. Ich udział w rynku usług audytorskich był różny w poszczególnych sektorach. Różny był również poziom rotacji firm audytorskich świadczących swoje usługi na rzecz spółek publicznych należących do poszczególnych sektorów. Wskazać należy, że poziom koncentracji na rynku usług audytorskich świadczonych na rzecz spółek publicznych w Polsce jest mniejszy od średniego poziomu koncentracji dla wszystkich krajów UE. W Polsce w 2015 roku wskaźnik CR4 wynosił ok. 41%, podczas gdy średnia wartość tego wskaźnika dla krajów UE wynosiła ok. 70%. W literaturze przedmiotu nie przedstawiono dotychczas w sposób kompleksowy analizy polskiego rynku usług audytorskich świadczonych na rzecz spółek publicznych. Zagadnienie to stanowi lukę badawczą, której uzupełnienia podjęto się w niniejszym artykule. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to identify changes in the concentration on the market for audit services provided to public companies listed on the Warsaw Stock Exchange. The additional aim is to identify changes in the level of rotation among firms providing audit services to public companies listed on the Warsaw Stock Exchange. The research conclusions were based on the analysis of 2 652 annual reports prepared in the years 2011-2016 by companies listed on the Warsaw Stock Exchange. Reports came from the websites of the surveyed companies. The data was collected manually. It was found that in the years 2011-2016 the concentration in the market for audit services provided to public companies increased. Six audit firms, referred to in the article as "leading" firms, provided their services to over half of public companies. Their share in the audit services market varied across sectors. The level of rotation of audit firms providing their services to public companies in particular sectors was also different. It should be pointed out that the level of concentration in the market for audit services provided to public companies in Poland is lower than the average level of concentration for all EU countries. In Poland, in 2015, the CR4 indicator was around 41%, while the average value of this indicator for the EU countries was around 70%. So far, there has been no comprehensive analysis of the Polish audit services market in the relevant literature. This article seeks to fill a research gap in this respect. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Audyt finansowy; Nadzór; Spółki publiczne

EN

Financial audit; Supervision; Public companies

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2018
• Tom: 97
• Numer: nr 153
• Strony: 9--30

Twórcy

autor

Jacek Gad

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Ashton A. (1991), Experience and error frequency knowledge as potential determinants of auditor expertise, "The Accounting Review", 66 (2), s. 216-239.
• Balsam S.J., Krishnan J., Yang J. (2003), Auditor Industry Specialization and Earnings Quality, "Auditing: A Journal of Practice and Theory", 22 (2), s. 71-97.
• Boone J.P., Khurana I.K., Raman K.K. (2012), Audit market concentration and auditor tolerance for earnings management, "Contemporary Accounting Research", 29 (4), s. 1171-1203.
• Booner S., Lewis B. (1990), Determinants of auditor expertise, "Journal of Accounting Research", 64, s. 1-28.
• Brown P., Beekes W., Verhoeven P. (2011), Corporate governance, accounting and finance: A review, "Accounting and Finance", 51, s. 96-172.
• Caban-Garcia S.E., Cammack M.T. (2009), Audit firm concentration and competition: Effects of consolidation since 1997, "The Journal of Theoretical Accounting Research", 5 (1), s. 1-24.
• Cahan S., Jeter D., Naiker V. (2011), Are All Industry Specialist Auditors the Same?, "Auditing: A Journal of Practice and Theory", 30 (4), s. 191-222.
• Chan D. (1999), 'Low balling' and efficiency in a two-period specialization model of auditing competition, "Contemporary Accounting Research", 16 (4), s. 609-642.
• Chen Y., Moroney R., Houghton K., (2005), Audit committee composition and the use of an industry specialist audit firm, "Accounting and Finance", 45 (2), s. 217-239.
• Craswell A., Francis J., Taylor S. (1995), Auditor brand name reputations and industry specialisations, "Journal of Accounting and Economics", 20, s. 297-322.
• DiPiazza S.A., Eccles R.G. (2002), Building Public Trust. The Future of Corporate Reporting, John Wiley & Sons, INC., New York.
• Dobija D. (2010), Komitet audytu a nadzór nad biegłym rewidentem. Praktyka polskich spółek giełdowych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 59 (115), s. 5-14.
• Dobija D. (2011), Audyting jako element ładu korporacyjnego, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 64 (120), s. 25-38.
• Dobija D. (2015), Exploring audit committee practices: oversight of financial reporting and external auditors in Poland, "Journal of Management & Governance", 19 (2), s. 113-143.
• Dobija D., Cieślak (2012), Rozwój regulacji Unii Europejskiej w zakresie rewizji finansowej. Rys historyczny, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 69 (125), s. 7-22.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylającą dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/56/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
• Eshleman J.D., Lawson B.P. (2017), Audit Market Structure and Audit Pricing, "Accounting Horizons", 31 (1), s. 57-81.
• Financial Reporting Council (2010), Choice in the UK audit market, Fifth Progress report, London.
• Francis J.R., Michas P.N., Seavey S.E. (2013), Does audit market concentration harm the quality of audited earnings? Evidence from audit markets in 42 countries, "Contemporary Accounting Research", 30 (1), s. 325-355.
• Gad J. (2016), Audyt zewnętrzny jako mechanizm nadzoru korporacyjnego, "Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia", 4 (82, cz. 1), s. 665-675.
• GAO (2008), Audits of Public Companies: Continued Concentration in Audit Market for Large Public Companies Does Not Call for Immediate Action, Government Accountability Office, Waszyngton, https://www.gao.gov/products/GAO-08-163 (dostęp 01.07.2017).
• Groff M. Z., Salihovic A. (2016), Audit market concentration for segments of listed and non-listed auditees in Slovenia, "Journal of Economics and Business", 19 (1), s. 31-49.
• Gruszczyński M. (2003), Nadzór korporacyjny a wyniki finansowe przedsiębiorstwa, [w:] D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 29-38.
• Hay D.C., Jeter D. (2011), The Pricing of Industry Specialisation by Auditors in New Zealand, "Accounting and Business Research", 41 (2), s. 171-195.
• Komisja Europejska (2017), Sprawozdanie Komisji dla Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego i Parlamentu Europejskiego w sprawie monitorowania zmian na rynku świadczenia usług w zakresie badań ustawowych na rzecz jednostek interesu publicznego na podstawie art. 27 rozporządzenia (UE) nr 537/2014, COM(2017) 464, Bruksela, s. 7-8.
• Kutera M. (2009), Audyt finansowy a przestępstwa gospodarcze, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 49 (105), s. 109-121.
• Kwon S.Y., Lim C.Y., Tan P.M. (2007), Legal systems and earnings quality: The role of auditor industry specialization, "Auditing: A Journal of Practice & Theory", 26 (2), s. 25-56.
• Le Vourc'h J., Morand P. (2011), Study on the effects of the implementation of the acquis on statutory audits of annual and consolidated accounts including the consequences on the audit market, European Commission, Paris.
• Lee T.A. (2006), Financial Reporting & Corporate Governance, John Wiley & Sons, Ltd, Chichester.
• Low K.Y. (2004), The Effect of Industry Specialization on Audit Risk Assessments and Audit Planning Decisions, "The Accounting Review", 79 (1), s. 201-209.
• Malis S.S., Brozovic M. (2015), Audit market concentration - evidence from Croatia, "Ekonomski Vjesnik / Econviews", 2, s. 339-356.
• Marcinkowska M. (2014), Wynagrodzenia biegłych rewidentów polskich banków giełdowych, "Studia Prawno-Ekonomiczne", XCI (2), s. 223-239.
• Mayhew B.W., Wilkins M.S. (2003), Audit firm industry specialization as a differentiation strategy: evidence from fees charged to firms going public, "Auditing: A Journal of Practice & Theory", 22 (2), s. 33-52.
• Mijic K., Jaksic D. Vukovic B. (2014), Concentration on the audit market: Evidence from Serbia, "Economic Themes", 52 (1), s. 115-126.
• Minutti-Meza M. (2013), Does Auditor Industry Specialization Improve Audit Quality? "Journal of Accounting Research", 51 (4), s. 779-817.
• Newton N. J., Wang D., Wilkins M. S. (2013), Does a lack of choice lead to lower quality? Evidence from auditor competition and client restatements, "Auditing: A Journal of Practice & Theory", 32 (3), s. 31-67.
• O'Keele T., King R., Gaver K. (1994), Audit fees, industry specialization, and compliance with GAAS reporting standards, "Auditing: A Journal of Practice and Theory", 13 (2), s. 40-55.
• OECD (1993), Glossary of Industrial Organization Economics and Competition Law, Organisation for Economic Co-operation and Development.
• Owhoso V.E., Messier W.F., Lynch J. (2002), Error Detection by Industry-Specialized Teams During the Sequential Audit Review, "Journal of Accounting Research", 40 (3), s. 883-900.
• Parkinson J.A. (1994), Corporate Power and Responsibility, Oxford University Press, Oxford.
• Paunescu M. (2015), The Romanian audit market structure in case of listed companies and the impact of adopting IFRS, "Procedia Economics and Finance", 32, s. 686-693.
• Pearson T., Trompeter G., (1994), Competition in the market for audit services: The effect of supplier concentration on audit fees, "Contemporary Accounting Research", 11 (1), s. 115-135.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r., Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, 27.05.2014.
• Sawicki K. (2009), Nowe zasady działalności firm audytorskich, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", 49 (105), s. 225-236.
• Schaen M., Maijoor S. (1997), The structure of the Belgian Audit Market: the Effects of Clients' Concentration and Capital Market Activity, "Internal Journal of Auditing", 1 (2), s. 151-162.
• Solomon I., Shields M., Whittington O. (1999), What Do Industry-Specialist Auditors Know?, "Journal of Accounting Research", 37 (1), s. 191-208.
• Steponaviciute J., Zvirblis A., Zumeriene L. (2010), Analysis of audit market and audit firms activity in Lithuania, "Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica", 12 (1), s. 300-313.
• Taylor M. (2000), The Effects of Industry Specialization on Auditor's Inherent Risk Assessments and Confidence Judgments, "Contemporary Accounting Research", 17 (4), s. 693-712.
• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, Dz. U. 2017, poz. 1089.
• https://www.gpw.pl/objasnienia-nazw-sektorow (dostęp 03.01.2017)
• IFAC (2011), Integrating the business reporting supply chain. A report based on recommendation from key business leaders from around to world, International Federation of Accountants, New York, https://www.ifac.org/publications-resources/integrating-business-reporting-supply-chain (dostęp 15.02.2015).
• Komisja Nadzoru Finansowego (2017), Komunikat Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie rotacji firm audytorskich, 11.09.2017r., Komisja Nadzoru Finansowego, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/ciala-kolegialne/komisja-nadzoru-audytowego/komunikaty/-/asset_publisher/ 16zX/content/komunikaty-urzedu-komisji-nadzoru-finansowego?redirect=http www.mf.gov.pl ministerstwo-finansow dzialalnosc ciala-kolegialne komisja-nadzoru-audyto-wego komunikaty p_p_id 101_INSTANCE_16zX p_p_lifecycle 0 p_p_state normal p_p_mode view p_p_col_id column-2 p_p_col_count 1

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.0353