Badanie możliwości wykorzystania ekonomii behawioralnej w reformowaniu systemów emerytalnych

• Autorzy: Marek Szczepański

Warianty tytułu

Study of the Possible Use of Behavioral Economics in the Reform of Pension Systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem artykułu jest sformułowanie odpowiedzi na pytanie badawcze o możliwości wykorzystania dorobku ekonomii behawioralnej w reformowaniu systemów emerytalnych. Metoda - W artykule wykorzystano metodę krytycznej analizy literatury, metodę porównawczą oraz metody statystyczne. Rezultaty - W rezultacie przeprowadzonych badań porównawczych dotyczących rezultatów wprowadzenia pracowniczych programów emerytalnych z automatycznym zapisem (auto-enrolment) w USA, w Wielkiej Brytanii i w Nowej Zelandii, stwierdzono, że istnieje możliwość wykorzystania niektórych założeń i rozwiązań inspirowanych dorobkiem ekonomii behawioralnej przy wprowadzaniu dobrowolnych i quasi-obowiązkowych pracowniczych programów emerytalnych. Wartość dodana - Wartością dodaną jest wskazanie możliwości poszerzenia perspektywy poznawczej dominującej w polskiej literaturze z zakresu ekonomii behawioralnej (uzupełnienie tradycyjnego podejścia bazującego na ekonomii głównego nurtu i koncepcji homo oeconomicus o wybrane założenia i rezultaty poznawcze ekonomii behawioralnej). W artykule sformułowano także rekomendacje co do potrzeby wprowadzenia pracowniczych programów emerytalnych z automatycznym zapisem w Polsce.(abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The aim of the article is to present and analyze selected assumptions and results of behavioral economics. On this background the main research question will be discussed: whether some theoretical achievements and practical results of behavioral economics could be used in reforming pension systems, especially - occupational pension schemes. Design/methodology/approach - In the article the method of analysis of literature, the comparative study and statistical methods have been used. Findings/results - The results of comparative analysis of pension schemes in chosen countries (the USA, UK, New Zealand) allow to verify the hypothesis of the possibility of implementation of some heuristics of behavioral economics in reforms of pension systems (especially - default options in occupational pension schemes with automatic enrolment and opt out alternative). Behavioral economics helped to overcome such barriers of the development of occupational pension schemes, as procrastination, status quo bias and risk aversion. Originality/value - The article brings some added value to the Polish literature on pension economics (implementation of behavioral economics in pension economics, which has been dominated by traditional main stream economics with homo oeconomicus concept). It contains also practical recommendations on reforms of the occupational pension schemes in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia behawioralna; System emerytalny; Prokrastynacja; Racjonalność; Pracownicze Programy Emerytalne (PPE); Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)

EN

Behavioral economics; Pension schemes; Procrastination; Rationality; Employee pension programmes; Occupational Pension Schemes

• Czasopismo: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 5 (89) cz. 1 Finanse publiczne i gospodarka
• Strony: 423--433

Twórcy

autor

Marek Szczepański

• Politechnika Poznańska

Bibliografia

• Benartzi, S., Thaler, R. (2013). Behavioral Economics and the Retirement Savings Crisis. Policy Forum, 339, 1152. Pobrano z: https://www.sicencemag.org (15.03.2017).
• Choi, J., Laibson, D., Madrian, B., Merick, A. (2004). Saving for Retirement on the Path of Last Resistance. NBER Papers and Retirement Research Center Projects, NB04-08, July. Pobrano z: http:/www.nber.org/programs/ag/rrc/04-08LaibsonFinal.pdf.
• Fisher, A. (2014). Pensions & Procrastination. How Can Employers Help Their Employees Save for the Future. Pobrano z: https://repositori.upf.edu/.../Albert Fisher TFGIBE.pdf? (10.02.2017).
• Kahneman, D., Tversky, A. (1979). Prospect Theory, An Analysis of Decisions under Risk. Econometrica, 47, 263-292.
• Kawalec, S., Błażuk, K., Kurek, M. (2016). How to Mobilize Additional Pension Savings. Warszawa: Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych.
• KiwiSaver (2017). Pobrano z: http://www.kiwisaver.govt.nz (15.03.2017).
• KNF (2017). Informacja dotycząca pracowniczych programów emerytalnych w 2016 r. Warszawa: Komisja Nadzoru Finansowego, 14 lutego. Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/Images/informacja_PPE_2016_tcm75-49281.pdf (12.03.2017).
• Petelczyc, J. (2016 ). Pracownicze programy emerytalne w państwach Unii Europejskiej. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Rutecka, J. (2014). Dodatkowe zabezpieczenie emerytalne - charakterystyka i czynniki rozwoju. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 342, 256-266.
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Warszawa 2017 do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (2017). Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Pobrano z: https://www.mr.gov.pl/media/34298/SOR_2017_maly_internet_14072017_wstepPMM.pdf (10.03.2017).
• Thaler, R., Bernartzi, S. (2004). Save More Tomorrow. Using Behavioral Economics to Increase Employee Savin., Journal of Political Economy, 112, S164-S187.
• The Pensions Regulator (2014). Automatic enrolment. Commentary and Analysis: April 2014-March 2015. Pobrano z: https://www.gov.uk (2017.01.15).
• Tyszka, T. (2010). Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna. Warszawa: Scholar.
• Zaleśkiewicz, T. (2011). Psychologia ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zieliński, P. (2004). System emerytalny w Holandii. W: T. Szumlicz, M. Żukowski (red.), Systemy emerytalne w krajach Unii Europejskiej (s. 169-193). Warszawa: Twigger.
• Zygan, M. (2013). Ekonomia behawioralna - wprowadzenie do problematyki. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 32, 10-22.
• Żukowski, M. (1997). Wielostopniowe systemy zabezpieczenia emerytalnego w Unii Europejskiej i w Polsce. Między państwem a rynkiem. Poznań: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.

Identyfikatory

DOI

10.18276/frfu.2017.89/1-35