Towarzystwa funduszy inwestycyjnych w rozwoju Indywidualnych Kont Emerytalnych i Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego w Polsce

• Autorzy: Kamila Stańczak-Strumiłło

Warianty tytułu

Investment Fund Companies in the Development of Individual Pension Accounts and Individual Pension Security Accounts in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - celem artykułu jest ocena rozwoju Indywidualnych Kont Emerytalnych (IKE) i Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) tworzonych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), jako dobrowolnych form zabezpieczenia emerytalnego w Polsce. Okres badawczy obejmuje: - w zakresie analizy IKE - lata 2004-2016, - w zakresie analizy IKZE - lata 2012-2016. Metodologia badania - Cel opracowania zostanie zrealizowany poprzez: -- charakterystykę dobrowolnych form zabezpieczenia emerytalnego, -- opis regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania IKE i IKZE w Polsce, -- analizę zmian podstawowych wielkości opisujących rynek IKE i IKZE (liczby IKE i IKZE, wartości skumulowanych składek odprowadzanych do IKE i IKZE), -- analizę udziału TFI w rynku IKE i IKZE według analogicznych kryteriów. Wynik - IKE funkcjonują w Polsce kilkanaście lat - od 2004 roku, zaś IKZE - od roku 2012. Niestety, pomimo rosnącej liczby IKE i IKZE oraz rosnących aktywów zgromadzonych w tych dobrowolnych formach zabezpieczenia emerytalnego zainteresowanie tworzeniem oszczędności emerytalnych w IKE i IKZE jest marginalne. Wśród instytucji finansowych prowadzących IKE i IKZE najwyższy stopień rozwoju - w odniesieniu do całości rynku IKE i IKZE w Polsce - osiągnęły zakłady ubezpieczeń. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych są drugą w kolejności instytucją odgrywającą ważną rolę na rynku IKE i IKZE - niemniej jednak zainteresowanie samych TFI prowadzeniem IKE i IKZE jest niewielkie. Wysnuć można wniosek, stopień rozwoju rynku IKE i IKZE w Polsce jest niedostateczny - obejmuje on bowiem niewielki odsetek potencjalnych uczestników tego rynku zarówno po stronie popytu - czyli oszczędzających na cele emerytalne, jak i po stronie podaży - instytucji finansowych tworzących IKE i IKZE. Dalszy rozwój tego rynku zależeć będzie od przezwyciężenia podstawowych barier jego rozwoju - kształtowania świadomości emerytalnej i poziomu wiedzy finansowej społeczeństwa. Oryginalność/wartość - Oceny rozwoju IKE i IKZE w Polsce dokonano w sposób kompleksowy - analiza obejmowała pełen okres funkcjonowania badanych form oszczędzania, przeprowadzona została z uwzględnieniem wielu kryteriów. Pogłębiona, szczegółowa analiza rozwoju badanego rynku z punktu widzenia TFI stanowić może o oryginalności opracowania. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The purpose of this article is to assess the development of individual pension accounts (IKEs) and individual pension security accounts (IKZEs) created by investment fund companies (TFIs) as voluntary forms of pension savings in Poland. The research period includes: - in the field of IKE analysis - years 2004-2016, - in the analysis of IKZE - years 2012-2016. Design/methodology/approach - The purpose of the study will be realized through: -- characteristics of voluntary retirement protection, -- description of legal regulations concerning the functioning of IKE and IKZE in Poland, -- analysis of changes in basic values describing IKE and IKZE market (number of IKE and IKZE, cumulative contributions paid to IKE and IKZE), -- an analysis of TFI's share of this market by the same criteria. Findings - IKE has been operating in Poland for more than a dozen years - since 2004 and IKZE - since 2012. Unfortunately, despite the growing number of IKEs and IKZEs and the growing assets accumulated in these voluntary pension schemes, the interest in creating retirement savings in IKE and IKZE is marginal. Among financial institutions operating IKE and IKZE, the highest level of development - in relation to the whole market of IKE and IKZE in Poland - reached insurance companies. Investment fund companies are the second most important institution in the IKE and IKZE markets, but the interest of the TFI itself in the conduct of IKE and IKZE is insignificant. It can be concluded that the degree of development of IKE and IKZE market in Poland is insufficient - it comprises a small percentage of potential participants in this market, both on the demand side - people who are saving for retirement purposes and the supply side - the financial institutions forming IKE and IKZE. Further development of this market will depend on overcoming the basic barriers to its development - shaping retirement awareness and the level of financial knowledge of society. Originality/value - The assessment of the development of Individual Retirement Accounts and Individual Pension Security Accounts in Poland was done in a comprehensive manner - the analysis covered the full life cycle of the saved savings forms, and was carried out with a number of criteria. An in-depth, detailed analysis of the development of the market in question from the TFI's point of view may be the originality of the study.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI); Indywidualne Konta Emerytalne (IKE); Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE); Oszczędności emerytalne

EN

Investment fund companies; Individual Retirement Arrangements (IRA); Individual Pension Security Account; Retirement savings

• Czasopismo: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 5 (89) cz. 2 Rynki kapitałowe
• Strony: 191--205

Twórcy

autor

Kamila Stańczak-Strumiłło

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• European Commision (2010). Private Pension Schemes - their role of Adequate and Sustainable Pensions.
• Góra, M., Rutecka, J. (2013). Elastyczny system emerytalny a obecne i przyszłe potrzeby jego uczestników. Ekonomista, 6.
• IZFA (2006-2016). Raport roczny IZFA (za lata 2006-2016). Pobrano z: http://www.izfa.pl/pl/72,raporty-roczne-o- -rynku-fi.html (15.03.2017).
• IZFA (2015). Polacy wobec oszczędzania na emeryturę. Raport z badania omnibusowego od TNS Polska dla Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami.
• KNF (2004-2016). Informacje liczbowe o rynku IKE (za lata 2004-2016). Pobrano z: http://www.knf.gov.pl/opracowania/ rynek_emerytalny/dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKE/dane_ike.html (6.03.2017).
• KNF (2012-2016). Informacje liczbowe o rynku IKZE (za lata 2012-2016). Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/ opracowania/rynek_emerytalny/dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKZE/dane_ikze.html (8.03.2017).
• KNF(2016a). Indywidualne Konta Emerytalne oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w 2015 roku. Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/Images/Oprac_IKE_IKZE_122015_tcm75-47033.pdf (10.03.2017).
• KNF (2016b). Lista instytucji finansowych prowadzących IKE według stanu na dzień 31 grudnia 2016 r. https:// www.knf.gov.pl/opracowania/rynek_emerytalny/dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKE/dane_ike.html (19.03.2016).
• KNF (2016c). Lista instytucji finansowych prowadzących IKZE według stanu na dzień 31 grudnia 2016 r. Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/opracowania/rynek_emerytalny/dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKZE/dane_ikze. html (19.03.2016).
• KNF (2016d). Sektor funduszy emerytalnych w Polsce - ewolucja, kształt, perspektywy. Pobrano z: https://www.knf. gov.pl/Images/Sektor_funduszy_emerytalnych_w_Polsce_2016_tcm75-47307.pdf (10.03.2017).
• KNF (2017a). Limit wpłat na IKE w 2017 r. Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/opracowania/rynek_emerytalny/ dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKE/limit_wplat_na_ike_2017.html (6.03.2017).
• KNF (2017b). Limit wpłat na IKZE w 2017 r. Pobrano z: https://www.knf.gov.pl/opracowania/rynek_emerytalny/ dane_o_rynku/rynek_ppe_ike/Dane_IKZE/limit_wplat_na_ikze_2017.html (8.03.2017).
• Leśna-Wierszołowicz, E. (2016). IKE i IKZE jako dobrowolne formy gromadzenia oszczędności emerytalnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 451, 221-222.
• Lusardi, A., Mitchell, O.S. (2007). Financial Literacy and Retirement Preparedness: Evidence and Implications for Financial Education. Business Economics, 1 (42), 35-44.
• OECD (2008). Improving Financial Education and Awareness on Insurance and Private Pensions. Paris.
• OECD (2009). Pensions at a Glance 2009. Retirement-Income Systems in OECD Countries. Paris.
• Pallares-Miralles, M., Romero, C., Whitehouse, E. (2012). International Patterns of Pension Provision II: A Worldwide Overview of Facts and Figures. Social Protection & Labor Discussion Paper No. 1211. World Bank. Washington.
• Rutecka, J. (2014). Doubezpieczenie emerytalne w racjonalizowaniu systemu zabezpieczenia społecznego. Rozprawy Ubezpieczeniowe, 1 (16), 43-53.
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych (Dz.U. nr 116, poz. 1205).
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz.U. nr 116, poz. 1205 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, Dz.U. nr 146, poz. 1546 (t.j. Dz.U. 2016, poz. 1896).
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz.U. poz. 1717).

Identyfikatory

DOI

10.18276/frfu.2017.89/2-14