Regional Variation in Changes in Agricultural Production in Poland in the Context of Environmental Impact

• Autorzy: Jerzy Kopiński

Warianty tytułu

Regionalne zróżnicowanie zmian produkcji rolniczej w Polsce w kontekście oddziaływania na środowisko

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Subject and purpose of work: Agricultural production activity brings about specific environmental effects. The aim of the study was to analyse changes in agricultural production in regions of Poland (NUTS-2) in the context of environmental impact using the gross nitrogen balance.
Materials and methods: The analysis covered the medium-term perspective of 2001-2016. The primary source of information was statistical data of the Polish Central Statistical Office (Główny Urząd Statystyczny - GUS).
Results: During the 2002-2004 period, the balance of gross nitrogen balance in Poland did not change and amounted to an average of 47.5 kg N∙ha-1 UAA (Utilized Agricultural Area). The progressive extensification of plant production in the following provinces: Slaskie, Malopolskie, Podkarpackie and Swietokrzyskie, is accompanied by a rapid reduction in the stocking density of livestock.
Conclusions: The nitrogen balance, highly differentiated regionally, just as its individual elements, show the potential differentiation scale of the agricultural impact on the state of the environment. Very high balance surpluses occurring in the Kujawsko-Pomorskie, Lodzkie and Wielkopolskie provinces may indicate high environmental pressure from the agricultural production. (original abstract)

Przedmiot i cele pracy: Działalności produkcji rolniczej niesie ze sobą określone skutki środowiskowe. Celem opracowania była analiza zmian produkcji rolniczej w regionach Polski (NUTS-2) w kontekście oddziaływania na środowisko z wykorzystaniem bilansu azotu brutto.
Materiały i metody: Analiza obejmowała perspektywę średniookresową lat 2001-2016. Podstawowe źródło informacji stanowiły dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).
Wyniki: W latach 2002-2004 saldo bilansu azotu brutto w Polsce nie uległo zmianie i wynosiło średnio 47,5 kg N∙ha-1 UR. Postępującej ekstensyfikacji produkcji roślinnej w województwach: śląskim, małopolskim, podkarpackim, świętokrzyskim towarzyszy gwałtowne zmniejszenie obsady zwierząt gospodarskich.
Wnioski: Silnie zróżnicowane regionalnie sald bilansu azotu jak i jego poszczególnych elementów pokazują potencjalną skalę zróżnicowania oddziaływania rolnictwa na stan środowiska. Bardzo duże nadwyżki bilansowe występujące w województwach kujawsko-pomorskim, łódzkim i wielkopolskim, wskazywać mogą na dużą presję środowiskową ze strony produkcji rolniczej. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Agricultural production; Regional diversity; Environmental pollution; Research results

PL

Produkcja rolna; Zróżnicowanie regionalne; Zanieczyszczenie środowiska; Wyniki badań

• Czasopismo: Economic and Regional Studies
• Rocznik: 2018
• Tom: 11
• Numer: nr 1
• Strony: 59--75

Twórcy

autor

Jerzy Kopiński

• Institute of Soil Science and Plant Cultivation - State Research Institute in Puławy / Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Bibliografia

• Environmental Indicators for Agriculture (2006), Publications Service, OECD, Paris, vol. 4, chapter 3.
• Fotyma M., Igras J., Kopiński J., Podyma W. (2010), Ocena zagrożeń nadmiarem azotu pochodzenia rolniczego w Polsce na tle innych krajów europejskich. Studia i Raporty IUNG-PIB, 20, s. 53-75.
• Goraj L. (2000), Sieć danych rachunkowości gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej (FADN). FAPA, Warszawa.
• Harasim A. (2006), Przewodnik ekonomiczno-rolniczy w zarysie. IUNG-PIB Puławy.
• Jadczyszyn T, Kopiński J. (2013), Nawożenie azotem w Polsce - aspekt produkcyjny i środowiskowy. Studia i Raporty IUNG-PIB, z. 34(8), s. 125-143.
• Józwiak W. (2013), Warunki gospodarowania oraz zmiany zachodzące w rolnictwie w latach 1989-2010, W: W. Józwiak, W. Ziętara (red.), Zmiany zachodzące w gospodarstwach rolnych w latach 2002-2010. PSR 2010, Warszawa, s. 7-23.
• Józwiak W., Mirkowska Z. (2011), Trendy w rolnictwie polskim (lata 1990-2009) i próba projekcji na 2013 rok, W: Procesy zachodzące w rolnictwie polskim w latach 1990-2010, projekcje na rok 2013 i pożądana wizja rolnictwa w 2020 roku - zagadnienia wybrane, IERiGŻ-PIB (PW 2011-2014), Warszawa, 21, s. 9-31.
• Jurga B., Kopiński J. (2016), Bilanse azotu i fosforu jako wskaźniki oddziaływania rolnictwa na środowisko. Studia i Raporty IUNG-PIB, nr 47(21), s. 25-38.
• Kopiński J. (2015), Agri-environmental effects of changes in agricultural production in Poland/ Agrośrodowiskowe skutki zmian produkcji rolniczej w Polsce. Economic and Regional Studies, 8(3), s. 5-18.
• Kopiński J. (2010), Bilans azotu brutto, jako agrośrodowiskowy wskaźnik zmian intensywności produkcji rolniczej w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., Olsztyn, z. 547, s. 185-191.
• Kopiński J. (2017a), Bilans azotu brutto, jako agrośrodowiskowy wskaźnik zmian oddziaływania produkcji rolniczej na środowisko. Metodologia, wyniki bilansu na poziomie NUTS-0, NUTS-2. Monografie i rozprawy naukowe IUNG-PIB, Puławy, (w druku)
• Kopiński J. (2017b), Metoda określenia sald bilansów NPK oraz zakresu ich bezpieczeństwa dla środowiska przyrodniczego. Ekspertyza na potrzeby IERiGŻ-PIB, Puławy, (mat. niepublikowane).
• Kopiński J. (2017c), Ocena zmian efektywności wykorzystania azotu w produkcji rolniczej Polski. Rocz. Nauk. SERiA, 19(1), s. 88-94. https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.8344
• Kopiński J. (2014a), Określenie stopienia polaryzacji głównych kierunków produkcji zwierzęcej w Polsce. Roczn. Nauk. SERiA, t. 16, z. 2, s. 142-147.
• Kopiński J. (2012), Realizacja celów środowiskowych i ekonomicznych w gospodarstwach o różnych kierunkach specjalizacji. Problemy Inżynierii Rolniczej, vol. 2(76), s. 37-45.
• Kopiński J. (2013), Stopień polaryzacji intensywności i efektywności produkcji rolniczej w Polsce w ostatnich 10 latach. Roczn. Nauk. SERiA, 15(1), s. 97-103.
• Kopiński J. (2017d), The comparison of changes in the implementation of production and environmental objectives of agriculture in selected groups of voivodships. Acta Sci. Pol. Oeconomia, vol. 16, issue 2, s. 87-95. https://doi.org/10.22630/aspe.2017.16.2.21
• Kopiński J. (2014b), Trendy zmian głównych kierunków produkcji zwierzęcej w Polsce w okresie członkostwa Polski w UE, Wyd. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, Wrocław, 361, s. 109-130.
• Kopiński J., Krasowicz S. (2010), Regionalne zróżnicowanie warunków produkcji rolniczej w Polsce. Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy, 22, s. 9-29.
• Kopiński J., Kuś J. (2011), Wpływ zmian organizacyjnych w rolnictwie na gospodarkę glebową materią organiczną. Prob. Inż. Rol., 2(72), s. 47-54.
• Kopiński J., Matyka M. (2016), Ocena regionalnego zróżnicowania współzależności czynników przyrodniczych i organizacyjno-produkcyjnych w polskim rolnictwie. Zag. Ekon. Rol., 1(346), s. 57-79.
• Kopiński J., Matyka M., Ochal P., Igras J. (2010), Tendencje zmian zużycia nawozów mineralnych w Polsce. Nawozy i Nawożenie - Fertilizers and fertilization, 41, s. 106-119.
• Kopiński J., Nieróbca A. Ochal P. (2013), Ocena wpływu warunków pogodowych i zakwaszenia gleb w Polsce na kształtowanie produkcyjności roślinnej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 13, z. 2(42), s. 53-63.
• Kuś J. (2012), Produkcyjne i środowiskowe następstwa specjalizacji gospodarstw rolniczych. Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy, 29(3), s. 103-120.
• Księżak J., Bojarszczuk J. (2016), Tendencje zmian produkcji i wykorzystania roślin pastewnych w Polsce. Studia i raporty IUNG-PIB, 47(1), s. 167-191.
• Księżak J., Kopiński J. (2009), Czynniki decydujące o udziale roślin pastewnych w strukturze zasiewów. Wieś Jutra, 3(128), s. 24-26.
• Matyka M. (2014), Plonowanie wybranych gatunków roślin uprawnych w Polsce, Niemczech i 27 krajach Unii Europejskiej w latach 1961-2012. Rocz. Nauk. SERiA, 16(3), s. 183-187.
• Matyka M. (2013), Tendencje w zużyciu nawozów mineralnych w Polsce na tle Unii Europejskiej. Roczn. Nauk. SERiA, 15(3), s. 237-241.
• Matyka M., Krasowicz S., Kopiński J., Kuś J. (2013), Regionalne zróżnicowanie zmian produkcji rolniczej w Polsce. Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy, 32(6), s. 143-165.
• Niedzielski E. (2015), Funkcje obszarów wiejskich i ich rozwój. Zag. Ekon. Roln., 2, s. 84-93. https://doi.org/10.5604/00441600.1152187
• Pastuszak M., Kowalkowski T., Kopiński J., Stalenga J., Panasiuk D. (2014), Impact of forecasted changes in Polish economy (2015 and 2020) on nutrient emission into the river basins. Sci. Total Environ., 493, s. 32-43. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2014.05.124
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (2009), Mat. Inf. MRiRW, Warszawa.
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (2014), MRiRW, Warszawa, ss. 779. https://bip.minrol.gov.pl/content/download/46706/265161/version/2/file/Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020a.pdf (data dostępu: 30.06.2017).
• Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych (2002-2016). GUS, Warszawa.
• Rynek Ziemi Rolniczej (2016). Analizy rynkowe. Wyd. IERiGŻ-PIB, ANR, MRiRW, Warszawa, nr 19.
• Rudnicki R., Wiśniewski Ł., Kluba M. (2015), Poziom i struktura przestrzenna rolnictwa Polskiego w świetle wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2010. Rocz. Nauk. SERiA, 17(3), s. 335-343.
• Runowski H. (2014), Ekonomika rolnictwa - przemiany w gospodarstwach rolnych, W: Rolnictwo, gospodarka żywnościowa, obszary wiejskie - 10 lat w Unii Europejskiej. SGGW, Warszawa, s. 31-48.
• Stany M. (2013), Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. IRWiR-PAN, Warszawa.
• Smagacz J. (2012), Produkcyjno-ekonomiczne i środowiskowe skutki rożnych systemów uprawy roli. Studia i Raporty IUNG-PIB, Puławy, 29(3), s. 121-134.
• Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020 (2012), MRiRW, Warszawa.
• Szajner P. (2017), Strategiczne aspekty rozwoju sektora cukrowniczego w Polsce po reformie regulacji rynkowych w 2017 r., Mat. Konf. IERiGŻ-PIB, Licheń:http://ierigz.waw.pl/download/21076-Strategiczne_aspekty_rozwoju_sektora_cukrowniczego_w_Polsce_po_reformie_regulacji_rynkowych_w_2017_r..pdf (data dostępu: 30.10.2018).
• Środki produkcji w rolnictwie (2000-2016), GUS, Warszawa.
• Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich (2000-2017). GUS, Warszawa.
• Zasada Wzajemnej Zgodności (cross-compliance) (2012), MRiRW, Warszawa.
• Zwierzęta gospodarskie (2013-2017). GUS, Warszawa.
• Zegar J. (2013), Konkurencyjność celów ekologicznych i ekonomicznych w rolnictwie. IERiGŻ-PIB (PW 2011-2014), 93, s. 28-46.
• Ziętara W. (2009), Tendencje zmian w produkcji mleka w Polsce. Rocz. Nauk Rol., Warszawa, ser. G, 96(1), s. 27-35.

Identyfikatory

DOI

10.29316/ers-seir.2018.05