Periurbanisation - Evidence from Polish Metropolitan Areas

• Autorzy: Piotr Idczak , Karol Mrozik

Warianty tytułu

Peryurbanizacja - analiza zjawiska w obszarach metropolitalnych Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This study analyses periurbanisation as a specific process of changes caused by the expansion of cities towards rural areas that are situated at a greater distance from the core city but still within the framework of the functional urban area. Peri-urban areas are determined by a particular set of urban and rural characteristics that coincide, but seem to be dominated by the rural aspect. By using a trans-disciplinary approach based on multivariate analysis, the authors identified peri-urban areas within three Polish metropolitan areas. Results show that the areas mostly predestined to be peri-urban are territories classified as rural gminas (communes) and rural areas of urban rural gminas, which are peripherally located in relation to the main city. In general, the findings are relevant from the point of view of policy-making because they provide new insights into the very complex nature of peri-urban areas. (original abstract)

W artykule dokonano analizy zjawiska peryurbanizacji jako procesu transformacji urbanistycznej zachodzącego na obszarach wiejskich leżących w strefie odziaływania miast i predysponowanych do rozwoju wielofunkcyjnego. Obszary te stanowią pewną strefę przejściową (mieszaną) między obszarami miejskimi a wiejskimi, która z jednej strony jest poddana silnemu oddziaływaniu procesów miejskich, a z drugiej - charakteryzuje się morfologią typową dla obszarów wiejskich i posiadają cechy wiejskie oraz, co szczególnie istotne, owe aspekty wiejskie są tutaj ich kluczowym wyznacznikiem. Na podstawie analizy wielowymiarowej wykorzystującej metody taksonomiczne przeprowadzono ocenę procesu peryurbanizacji w ramach jednostek terytorialnych wchodzących w skład trzech obszarów metropolitalnych Polski. Uzyskane wyniki wskazują, że symptomy tego zjawiska są zauważalne na terenie gmin wiejskich i części wiejskiej gmin miejsko-wiejskich, które zasadniczo umiejscowione są peryferyjne w stosunku do głównych miast badanych obszarów. Wyniki te są szczególnie istotne z punktu widzenia procesu kształtowania polityki wobec tych obszarów, ponieważ ukazują ich zróżnicowaną specyfikę. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Urbanisation; Metropolitan area; Multi-dimensional analysis

PL

Urbanizacja; Obszar metropolitalny; Analiza wielowymiarowa

• Czasopismo: Economic and Environmental Studies
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1
• Strony: 173--192

Twórcy

autor

Piotr Idczak

• Poznań University of Economics and Business, Poland

autor

Karol Mrozik

• Poznan University of Life Sciences, Poland

Bibliografia

• Allen, A. (2003). Environmental planning and management of the peri-urban interface: perspectives on an emerging field. Environment & Urbanization 15(1): 135-147.
• Butt, A. (2013). Exploring Peri-urbanisation and Agricultural Systems in the Melbourne Region. Geographical Research 51(2): 204-218.
• Cardoso, R.V.; Meijers, E.J. (2016). Contrasts between first-tier and second-tier cities in Europe: a functional perspective. European Planning Studies 24(5): 996-1015.
• Caruso, G. (2001). Peri-urbanisation. the situation in Europe. A bibliographical note and survey of studies in the Netherlands, Belgium, Great Britain, Germany, Italy and the Nordic countries. Report prepared for DATAR. Available at: http://publications.uni.lu/bitstream/10993/10153/1/Caruso_PeriUrbanEuropeDATAR.pdf. Accessed 22 March 2009.
• ESPON, (2007). ESPON project 1.4.3. Study on Urban Functions. Final Report. Available at: https://www.espon.eu/sites/default/files/attachments/fr-1.4.3_April2007-final.pdf. Accessed 3 November 2017.
• ESPON, (2012). SGPTD. Second Tier Cities and Territorial Development in Europe: Performance, Policies and Prospects. ESPON & European Institute of Urban Affairs, Liverpool John Moores University.
• ESPON, (2016). The ESPON Policy Brief "Second Tier Cities Matter. Available at: https://www.espon.eu/sites/default/files/attachments/ESPON_policy_brief_second_tier_cities_0.pdf. Accessed 3 November 2017.
• ESPON. (2013). The ESPON 2013 Programme. ESPON Typology Compilation. Scientific Platform and Tools 2013/3/022. Interim Report. ESPON & Spatial Foresight GmbH. Available at: https://old.espon.eu/export/sites/default/Documents/Projects/ScientificPlatform/TypologyCompilation/fir-090615.pdf. Accessed 25 October 2017.
• Gaczek, W.M. (2013). Obszary metropolitalne jako bieguny wzrostu. In: Kisiała, W.; Stępiński, B. (eds.). Rola obszarów metropolitalnych w polityce regionalnej i rozwoju regionalnym. Poznań: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
• Gallent, N.; Bianconi, M.; Andersson, J. (2006). Planning on the edge: England's rural-urban fringe and the spatial-planning agenda. Environment and Planning B: Planning and Design 33(3): 457-476.
• Goncalves, J., Castilho Gomesa, M., Ezequiela, S., Moreira, F., Loupa-Ramos, I. (2017). Differentiating peri-urban areas: A transdisciplinary approach towards a typology. Land Use Policy 63: 331-341.
• Grochowski, M. (2011). Metropolizacja a kształtowanie ładu przestrzennego układów zurbanizowanych. MAZOWSZE Studia Regionalne 6: 167-172.
• Grzeszczak, J. (1996). Tendencje kontrurbanizacyjne w krajach Europy Zachodniej. Prace Geograficzne nr 167. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Heffner, K. (2016). Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce. In: Marszał, T. (ed.). Miasto - region - gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza: 75-110. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Heffner, K.; Gibas, P. (2007). Analiza ekonomiczno-przestrzenna. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Iaquinta, D.; Drescher, A. (2000). Defining the peri-urban: rural-urban linkages and institutional connections. Land Reform, Land Settlement and Cooperatives 2000(2): 8-26.
• Idczak, P. (2013). Wielowymiarowa koncepcja peryferyjności regionalnej. Identyfikacja regionów peryferyjnych w Polsce. Warszawa: Difin.
• Idczak, P.; Mrozik, K. (2016). Peryurbanizacja w Poznańskim Obszarze Metropolitalnym. Studia i Prace WNEiZ US 46(2): 243-254.
• Kaczmarek, T.; Kaczmarek, U.; Mikuła, Ł.; Bul, R.; Walaszek M. (2014). Delimitacja poznańskiego obszaru metropolitalnego. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Kasanko, M.; Barredo, J.I.; Lavalle, C.; McCormick, N.; Demicheli, L.; Sagris, V.; Brezger, A. (2006). Are European cities becoming dispersed? A comparative analysis of 15 European urban areas. Landscape and Urban Planning 77: 111-130.
• Komornicki, T.; Rosik, P.; Śleszyński, P.; Solon, J.; Wiśniewski, R.; Stępniak, M.; Czapiewski, K.; Goliszek, S.; Regulska, E. (2013). Wpływ budowy autostrad i dróg ekspresowych finansowanych ze środków UE w latach 2004-2012 na rozwój ekonomiczny regionów. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Korcelli, P., Grochowski, M., Kozubek, E., Korcelli-Olejniczak, E., Werner, P. (2012). Development of Urban-Rural Regions. From European to a Local Perspective. Monografies 14, Warsow: Institute of Geography and Spatial Organization.
• KPZK, (2012). Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Monitor Polski 252.
• Lamb, R. (1983). The Extent and Form of Exurban Sprawl. Growth and Change 14 (1): 47-47.
• Lisowski, A.; Grochowski, M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje. Ekspertyza do koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2008-2033. T. I. Warszawa: MRR.
• Małuszyńska, E. (1988). "Cień" wielkiego miasta. Procesy urbanizacyjne w strefie Poznania. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 50(3): 229-244.
• Markowski, T.; Marszał, T. (2006). Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Masuda, J.R., Garvin, T. (2008). Whose Heartland? The politics of place in a rural-urban interface. Journal of Rural Studies 24(1): 112-123.
• Mazur, M., Bański, J., Czapiewski, K., Śleszyński, P. (2015). Wiejskie obszary funkcjonalne - próba metodyczna wyznaczenia ich obszarów i granic. Studia Obszarów Wiejskich 37.
• Monsson, Ch. (2013). Understanding the peri-urban economy: the case of Copenhagen, Regional Insights 4(2): 6-8.
• Mrozik, K., Idczak P. (2015). Suburbanizacja w wybranych gminach wiejskich Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 42(2): 183-194.
• Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• OECD, (2008). Handbook on Constructing Composite Indicators. Methodology and User Guide. Paris: OECD Publications.
• Parkinson, J.; Tayler, K. (2003). Decentralized wastewater management in peri-urban areas in low-income countries. Environment & Urbanization 15(1): 75-89.
• Parkinson, M. et al. (2012). Second Tier Cities in Europe: In an Age of Austerity. Why Invest Beyond the Capitals? ESPON & European Institute of Urban Affairs, Liverpool John Moores University.
• Parysek, J. (1995). Duże miasta Europy i ich rola w procesie urbanizacji, rozwoju społeczno-gospodarczego i europejskiej integracji u schyłku XX wieku. Przegląd Geograficzny 67(3-4).
• Piorr, A.; Ravetz, J.; Tosics, I. (2011). Peri-urbanisation in Europe. Towards a European Policies to sustain Urban-Rural Futures. University of Copenhagen: Academic Books Life Sciences.
• PZPWW, (2017). Obszary funkcjonalne na terenie województwa wielkopolskiego. Wielkopolska 2020+. Nowa propozycja delimitacji obszarów funkcjonalnych po opiniach złożonych przez samorządy powiatowe i gminne. 18 kwietnia 2017. Poznań: Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego.
• Ravetz, J., Fertner, Ch., Nielsen, T. (2013). The Dynamics of Peri-Urbanization. In: Nilsson, K., Pauleit, S., Bell, S., Aalbers, C., Sick Nielsen, Th.A. (eds.). Peri-urban futures: Scenarios and models for land use change in Europe 13-44. Berlin, Heidelberg: Sprinegr-Verlag.
• Rosner, A., Stanny M. (2017). Socio-economic development of rural areas in Poland. EFRWP. Warsow: IRWiR PAN.
• Simon, D.; McGregor, D.; Nsiah-Gyabaah, K. (2004). The changing urban-rural interface of African cities: definitional issues and an application to Kumasi, Ghana. Environment & Urbanization 16(2): 235-247.
• Słodczyk, J. (2012). Historia planowania i budowy miast. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Smętkowski, M.; Jałowiecki, B.; Gorzelak, G. (2009). Obszary metropolitalne w Polsce - diagnoza i rekomendacje. Studia Regionalne i Lokalne 1(35): 52-73.
• SRLOM. (2017). Strategia rozwoju Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego 2020+. Available at: http://www.lom.lodz.pl/wp-content/uploads/Aktualizacja-STRATEGII-ROZWOJU-%C5%81OM_30_06_2017.pdf. Accessed 14 September 2017.
• Szukalski, P., Martinez-Fernandez C., Weyman T. (2013). Lódzkie Region: Demographic Challenges Within an Ideal Location", OECD Local Economic and Employment Development (LEED) Working Papers, 2013/05, OECD Publishing: http://dx.doi.org/10.1787/5k4818gt720p-en
• Szymańska, D. (2007). Urbanizacja na świecie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny 85(2): 173-197.
• Świerkocki, J. (2013). Charakterystyka społeczno-gospodarcza Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego. Studia Prawno-Ekonomiczne 87: 11-45.
• Webster, D.; Muller L. (2009). Peri-urbanisation: zones of rural - urban transition. In: Sassen, S. (ed.). Human Settlement Development. Oxford: Eolss Publishers.
• Węcławowicz, G. (2003) Geografia społeczna miast. Zróżnicowania społeczno-przestrzenne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• WROF, (2017). Studium spójności funkcjonalnej we Wrocławskim Obszarze Funkcjonalnym. Available at: http://bip.um.wroc.pl/attachments/download/31839. Accessed 15 September 2017. Accessed 15 September 2017.
• Zagożdżon, A. (1988). Sieć osadnicza, zmienność i trwałość. In: Jałowiecki, B.; Kaltenberg-Kwiatkowska, E. (eds.). Procesy urbanizacji i przekształcenia miast w Polsce: 57-74. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Živanović Miljković, J., Crnčević, T., Marić, I. (2012). Land use planning for sustainable development of peri-urban zones. SPATIUM International Review 28: 15-22.

Identyfikatory

DOI

10.25167/ees.2018.45.11