Wartość dodana spółdzielni PSS "Społem" Białystok

• Autorzy: Krystyna Zimnoch

Warianty tytułu

The Added Value of the Cooperative PSS "Społem" Białystok

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie wartości dodanej jako miary dobrze odzwierciedlającej łącznie poziom efektywności przedsiębiorstwa spółdzielczego i realizacji celów członków spółdzielni. W artykule przeanalizowane zostaną wskaźniki rozdysponowania wartości dodanej w Powszechnej Spółdzielni Spożywców "Społem" w Białymstoku, największej spółdzielni spożywców w Polsce. Wybór spółdzielni do badania wynikał z pozycji tego przedsiębiorstwa w sieci detalicznej w Polsce i regionie oraz z chęci przeanalizowania, w czym tkwią przyczyny sprostania konkurencji międzynarodowych sieci handlowych. PSS Białystok od lat jest na pierwszym miejscu w rankingu Najlepszych Spółdzielni Spożywców "Dziennika Gazety Prawnej" [Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców "Społem" 2015, 2016]. Plasuje się też w "Podlaskiej złotej setce" największych przedsiębiorstw regionu, pozostając w pierwszej "dziesiątce" za największymi podlaskimi Spółdzielniami Mleczarskimi [Kurier Poranny]. W badaniu zastosowano metodę analizy dokumentów, zbadano sprawozdania finansowe PSS "Społem" w Białymstoku złożone do Krajowego Rejestru Sądowego za dziesięcioletni okres 2007-2016. Badanie przeprowadzono w okresie od 14 do 31 sierpnia 2017 roku. Dodatkowo dla uzupełniania badania społecznej wartości dodanej spółdzielni wykorzystano informacje z wywiadu z prezesem Panem Mieczysławem Dąbrowskim (przeprowadzonym 7 lipca 2017 roku). Na podstawie załączonych do sprawozdań rachunków zysków i strat za poszczególne lata zaprezentowano tworzenie wartości dodanej i jej rozdysponowanie. Przygotowano zestawienie wskaźników tworzenia i wykorzystania WDB spółdzielni. Następnie wyniki zostały porównane ze wskaźnikami udziału wynagrodzeń i zysków w WDB obliczonymi przez GUS dla Polski i według województw. Autorka artykułu poszukiwała odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1. jaki jest udział członków i pracowników spółdzielni oraz przedsiębiorstwa spółdzielczego w wytworzonej WDB, 2. jak wskaźniki dystrybucji WDB w spółdzielni należy ocenić w porównaniu z podawanymi przez GUS wskaźnikami udziału wynagrodzeń i zysków w WDB w skali kraju i według województw.(fragment tekstu)

EN

Nowadays, cooperatives have found their place in the social economy, and cooperative values even penetrate into the world of corporations which emphasize their social responsibility of business. Cooperatives as associations of people and enterprises organized by them in order to meet their needs apply to the rules of the market game - for the economic development they strive to make a profit. So they are not non-profit organizations. However, the goals of the cooperative need to be determined with measures broader than the operating surplus category. The added value is such a wider measure. It can be treated as a measure of usefulness for members of the cooperative, but also for the socio-self-government environment. The aim of the article is to present the added value as a measure that reflects the overall effectiveness of the cooperative enterprise and the objectives of the cooperative members on the example of PSS "Społem" Białystok, the largest food cooperative in Poland. The study used the method of analyzing documents in the form of financial statements submitted to the National Court Register. On their basis, a list of indicators for creating and using the added value of the cooperative was prepared. The results of such a report on value added show that the employees and members of the cooperative benefit the most from the new value created - 82%, while the cooperative enterprise itself has 14% and the state budget has 4%. Analysis of the social value added of the cooperative also shows the numerous benefits of membership in the form of many cooperative's services to members.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorstwo spółdzielcze; Spółdzielnie; Wartość dodana; Efektywność przedsiębiorstwa

EN

Cooperative company; Cooperatives; Value added; Enterprise effectiveness

• Czasopismo: Przedsiębiorczość i Zarządzanie
• Rocznik: 2018
• Numer: t. 19, z. 3, cz. 1 Uwarunkowania rozwoju regionalnego i lokalnego
• Strony: 67--80

Twórcy

autor

Krystyna Zimnoch

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• Andrałojć M. (2012), Social Value of Work - Calculation with SROI Methodology, "Contemporary Management Quarterly", no. 3.
• Balsewicz A. (2015), Wartość dodana generowana przez przedsiębiorstwa ekonomii społecznej - korzyści ekonomiczne i społeczne, "Zeszyty Naukowe Współczesne Problemy Ekonomiczne" nr 11, nr 858, Uniwersytet Szczeciński.
• Brodziński M.G. (2014), Oblicza polskiej spółdzielczości wiejskiej geneza-rozwój-przyszłość, Wydawnictwo FREL, Warszawa.
• Czternasty W. (2013), Determinanty rozwoju spółdzielczość w różnych warunkach ekonomiczno- -społecznych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Głowacki J., Jelonek M. (2013), Badanie społecznej wartości dodanej podmiotów ekonomii społecznej w Polsce za pomocą narzędzia ESometrs. Raport z badania.
• GUS (2017), Produkt krajowy brutto i wartość dodana brutto według województw i podregionów w latach 2010-2015, [online], https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/ rachunki-regionalne/produkt-krajowy-brutto-i-wartosc-dodana-brutto-wedlug-wojewodztw- i-podregionow-w-latach-2010-2015,3,4.html, dostęp: 15.09.2017.
• Herbst J. (2008), Pole przedsiębiorczości społecznej w Polsce [w:] J. Hausner, A. Giza-Poleszczuk (red.), Ekonomia społeczna w Polsce: osiągnięcia, bariery rozwoju i potencjał w świetle wyników badań, FISE, Warszawa.
• International Co-operative Alliance, [online], http://ica.coop/en/whats-co-op/co-operative- -identity-values-principles, dostęp: 30.09.2017.
• Konieczna I. (2015), Model biznesowy spółdzielni a model biznesowy przedsiębiorstw o innej formie organizacyjno-prawnej. Różnice, odrębność czynników sukcesu, Difin, Warszawa.
• Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców "Społem" (2015), Wywiad Prezesa "Społem" PSS w Białymstoku dla "Dziennika Gazety Prawnej", [online], http://kzrss.spolem.org.pl/index. php/sis-4-2015/500-wywiad-prezesa-spolem-pss-w-bialymstoku-dla-dziennika-gazety- prawnej, dostęp 10.11.2017.
• Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywcow "Społem" (2016), Ogólnopolski Ranking Najlepszych Spółdzielni Spożywców "Dziennika Gazety Prawnej", [online], http://kzrss.spolem. org.pl/index.php/sis-3-2016/596-ogolnopolski-ranking-najlepszych-spoldzielni- -spozywcow-dziennika-gazety-prawnej, dostęp 10.11.2017.
• Kurier Poranny, [online], www.poranny.pl/tag/podlaska-zlota-setka, dostęp 10.11.2017.
• Lund M. (2013), Cooperative Equity and Ownership: An Introduction, University of Wisconsin Center for Cooperatives, [online], www.uwcc.wisc.edu/.../Cooperative%20Equity%20 and%20Owner... , dostęp: 15.10.2017.
• Marcinkowska M. (2012), Sprawozdanie z wartości dodanej - przykład oceny wyników przedsiębiorstwa z perspektywy interesariuszy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 690, "Finanse, rynki finansowe, ubezpieczenia" nr 51, Szczecin.
• Mielczarski R. (2010), Razem! czyli Społem, Wybór pism spółdzielczych, opracowanie R. Okraska, Biblioteka Obywatela, Łódź-Sopot-Warszawa.
• Mierzwa D. (2010), Przedsiębiorstwo spółdzielcze. Tradycja i współczesność, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• Novkovic S., Sena V. (2014), Cooperative Firms in Global Markets: Incidence, Viability and Economic Performance, [online], http://library.uniteddiversity.coop/Cooperatives/Cooperative_ Firms_in_Global_Markets_Incidence_Viability_and_Economic_Performance.pdf, dostęp: 15.11.2017.
• Thugutt S. (1945), Wykłady o spółdzielczości, Nakładem Towarzystwa Kooperatystow Polskich w Wielkiej Brytanii, Londyn, [online], kooperatyzm.pl/spoldzielnia-spozywcow-w-rochdale- i-zasady-roczdelskie- 1938/, dostęp: 15.09.2017.