Deficyt bezpieczeństwa emerytalnego opiekunów osób niesamodzielnych jako skutek dezaktywizującego zawodowo systemu opieki w Polsce

• Autorzy: Rafał Bakalarczyk

Warianty tytułu

Pension Security Deficit Caregivers for Dependents as a Result of the Professionally Inactivating Care System in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł został poświęcony tym aspektom systemu opieki długoterminowej nad osobami niesamodzielnymi, które wpływają na przyszłą sytuację emerytalną opiekunów nieformalnych (najczęściej rodzinnych). W pierwszej części zostało pokazane, jak sprawowanie opieki wpływa na możliwości aktywności zawodowej opiekuna i tym samym może ograniczać jego perspektywy emerytalne. W drugiej części został omówiony - również pod kątem zabezpieczenia emerytalnego - system świadczeń dla osób będących poza zatrudnieniem ze względu na sprawowanie opieki. Rozważania te prowadzą do wniosku, że ustawy o świadczeniach rodzinnych i o pomocy społecznej zawierają regulacje, które nie wystarczają do dostatecznego zabezpieczenia emerytalnego znacznej części opiekunów. Autor analizuje też fakt, że część opiekunów decyduje się na opuszczenie rynku pracy (włącznie z konsekwencjami dla bezpieczeństwa emerytalnego) i uwarunkowania tej sytuacji. Rozważania te służą także sygnalizowaniu wyzwań, z jakimi musi zmierzyć się ustawodawca, by zwiększyć szanse opiekunów na bezpieczeństwo socjalne w okresie starości. Omówione zostały również dotychczasowe próby umożliwienia aktywności zawodowej opiekunów w rodzimej polityce publicznej. Całość wieńczą wnioski i rekomendacje. (abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with those aspects of the long-term care system that have an influence on the future situation of carers as pensioners. In the first part, it is shown and analysed how informal care can affect the working possibilities of a caregiver and thus their social security in old age. Next, elaborated is the Act on family benefits and the Act on social assistance, regarding the issues entitlement to social security. This considerations lead to the conclusion that the contemporary law does not protect the social security of carers and former carers in old age. Then, there are analysed some of the preconditions for why many carers in Poland leave the labour market. Evaluated are the challenges to be faced in order to strengthen the pension security of informal carers. The author also analyses some legislative attempts to tackle the problem of the exclusion of informal carer from the labour market. The final part of the article constitutes the conclusions drawn and the recommendations made. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zabezpieczenie społeczne; System ubezpieczeń społecznych; Świadczenia emerytalne; Opieka długoterminowa

EN

Social security system; Social insurance system; Retirement benefits; Long-term care

• Czasopismo: Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 4 (135)
• Strony: 91--119

Twórcy

autor

Rafał Bakalarczyk

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Anioł W. i in., Nowa opiekuńczość? Zmieniająca się tożsamość polityki społecznej, Toruń 2015.
• Bakalarczyk R., Polityka wsparcia nieformalnych opiekunów niesamodzielnych osób starszych w Polsce. Na podstawie zmian prawnych w latach 2003-2015, rozprawa doktorska obroniona 1 marca 2017 r. na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem dr. hab. R. Szarfenberga.
• Bakalarczyk R., Projekt ustawy o pomocy osobom niesamodzielnym - zakres wsparcia i sposób realizacji (cz. III), "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2013, nr 7-8.
• Bakalarczyk R., Wsparcie osób starszych w środowisku zamieszkania w Szwecji [w:] System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji. Propozycja modelu, red. B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski, Warszawa 2016.
• Bakalarczyk R., Wybrane problemy zabezpieczenia społecznego osób opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi - wyzwania dla Sejmu VIII kadencji, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2016, nr 3.
• Bojanowska E., Opieka nad ludźmi starszymi [w:] Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, red. P. Szukalski, Warszawa 2009.
• Błędowski P., Potrzeby opiekuńcze osób starszych [w]: Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, red. M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski, Poznań 2012.
• Błędowski P., Reforma ubezpieczenia pielęgnacyjnego w Niemczech - główne cele i uwarunkowania, "Polityka Społeczna" 2009, nr 7.
• Colombo F. i in., Help wanted? Providing and paying for long-term care, Paris Cedex 2011, http://ec.europa.eu/health/reports/docs/oecd_helpwanted_en.pdf (13.03.2016).
• Czub K., Szpyrka S., Zięba M., Pogłębione studium usług opiekuńczych skierowanych do osób starszych. Środowiskowa opieka formalna i nieformalna. Raport z badań, Poznań 2017.
• Hoff man F., Rodrigues R., Informal carers. Who take care for them?, Vienna 2010.
• Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje, red. M. Augustyn, Warszawa 2010.
• Ośrodki opieki długoterminowej w świadomości Polaków - opinie i wyzwania, Warszawa 2015, kigs.org.pl/wp.../08/medisystem-RAPORT_11.02.2015_newsletter.pdf (5.03.2015).
• Petelczyc J., Roicka P., Sytuacja kobiet w systemie emerytalnym, Warszawa 2015.
• Racław M., Opiekunowie rodzinni jako pracodawcy migrantek - "nowi tradycjonaliści" z klasy średniej [w:] Niewidzialna siła robocza. Migranci w usługach opiekuńczych nad osobami starszymi, red. P. Sobiesiak-Penszko, Warszawa 2015.
• Szlązak M., Piłat A., Sarata J., Opiekunowie rodzinni osób starszych - problemy, potrzeby, wyzwania dla polityki społecznej. Raport z badania, Kraków 2015.
• Usługi społeczne w opiece długoterminowej [w:] Przeobrażenia sfery usług w systemie zabezpieczenia społecznego w Polsce, red. M. Grewiński, B. Więckowska, Warszawa 2011.
• Więckowska B., Ubezpieczenie pielęgnacyjne, Warszawa 2008.
• Working and caring: Reconciliation measures in times of demographic change, Dublin 2015.