Model struktur i transformacji kosztów w zarządzaniu działalnością kopalni węgla kamiennego

• Autorzy: Katarzyna Segeth-Boniecka
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dążenie do wzrostu efektywności zarządzania ma istotne znaczenie również w przemyśle węglowym. Kraj bogaty w surowce powinien zajmować czołowe miejsce wśród światowych eksporterów kopalin. Wymaga to jednak znacznych zmian w sferze zarządzania przedsiębiorstwami wydobywczymi węgla kamiennego, które w wyniku przemian gospodarczych powinny stać się konkurencyjne nie tylko na rynku krajowym, ale również na rynkach zagranicznych. W wyniku przekształcenia kopalń węgla kamiennego w podmioty funkcjonujące na podstawie prawa handlowego zmieniły się zasadniczo cele zarządzania w górnictwie. Celem stało się dążenie do ekonomicznej efektywności działania oraz zdolność do elastycznego dostosowywania ilości i jakości produkcji węgla kamiennego do potrzeb rynku. Nacisk rosnącej konkurencji ze strony światowych eksporterów kopalin, proponującej stosunkowo niskie ceny węgla kamiennego, a dodatkowo wzrost kosztów wydobycia węgla kamiennego w Polsce, spowodowany koniecznością sięgania do coraz głębszych pokładów oraz zmiennością geologiczno-górniczych warunków funkcjonowania to główne przyczyny trudnej sytuacji finansowej górnictwa w naszym kraju, zwłaszcza dużych przedsiębiorstw wydobywczych węgla kamiennego. Funkcjonowanie w warunkach gospodarki rynkowej oraz trwający proces reformowania górnictwa wymagają zastosowania nowych narzędzi i technik umożliwiających efektywne zarządzanie działalnością kopalni węgla kamiennego. Podnoszenie efektywności działania kopalń możliwe jest m.in. poprzez obniżenie koszów pozyskania kopaliny. W tym celu zarządzanie jednostką wymaga generowania informacji na temat kosztów w układach odpowiadających potrzebom informacyjnym. Stąd istotne znaczenie ma stworzenie prawidłowego i dostosowanego do potrzeb jednostki modelu struktur kosztów, czyli ich odpowiedniej systematyki oraz procedur ich transformacji, tworzących rachunek kosztów, zarówno dla potrzeb tworzenia informacji retrospektywnych (w ujęciu ex post), jak i prospektywnych (w ujęciu ex ante). W związku z powyższym można sformułować zasadniczy cel pracy: analiza modelu struktur i transformacji kosztów w celu jego dostosowania do specyficznych potrzeb informacyjnych zarządzających przedsiębiorstwem wydobywczym węgla kamiennego. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Górnictwo węgla kamiennego; Zarządzanie przedsiębiorstwem; Rachunek kosztów; System informacyjny przedsiębiorstwa; Struktura kosztów

EN

Hard bituminous coal mining; Enterprise management; Cost accounting; Information system of enterprises; Cost structure

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2017
• Strony: 178

Twórcy

autor

Katarzyna Segeth-Boniecka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Bareja K., Giedrojć M. (2007), Rachunek kosztów jakości [w:] A. Karmańska (red.), Zarządzanie kosztami jakości, logistyki, innowacji, ochrony środowiska a rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa.
• Bąk P. (2012a), Aspekty formalnoprawne w planowaniu procesu produkcji górniczej, "Przegląd Górniczy", nr 9.
• Bąk P. (2012b), Prognozowanie wielkości i kosztów wydobycia węgla energetycznego na potrzeby planowania techniczno-ekonomicznego w spółce węglowej, Rozprawy, Monografie, tom 253, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica, Wydawnictwo AGH, Kraków.
• Bąk P. (2012c), Wprowadzenie do zagadnienia planowania w przemyśle górniczym, "Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko", kwartalnik 2.
• Bąk P. (2012d), Wybrane aspekty techniczno-ekonomiczne planowania w kopalni węgla kamiennego, "Przegląd Górniczy", nr 12.
• Beresińska A. (1996), System informacyjny rachunkowości podstawą podejmowania decyzji w zarządzaniu jednostką gospodarczą, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", numer specjalny 35, Wydawnictwo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Blaschke W. (2003), Problem rentowności krajowych kopalń węgla kamiennego w świetle zasad stanowienia cen i liczenia kosztów w Unii Europejskiej, "Polityka Energetyczna", tom 6, zeszyt specjalny, Wyd. Instytut GSMiE PAN, Kraków.
• Blaschke W. (2008), Przeszłość czy przyszłość górnictwa węgla kamiennego [w:] Górnictwo wczoraj i dziś, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa - X Jubileuszowa Konferencja, Mysłowice, maj.
• Blaschke W., Mokrzycki E., Blaschke S.A. (1992a), Koncepcja podziału zakładu przeróbczego na stanowiska powstawania kosztów, "Przegląd Górniczy", nr 11.
• Blaschke W., Mokrzycki E., Blaschke S.A. (1992b), Propozycja rachunku kosztów wydobycia i przeróbki węgla kamiennego, "Przegląd Górniczy", nr 11.
• Blaschke W., Mokrzycki E" Blaschke S.A., Grudziński Z. (1992), Propozycja metody obliczania kosztów pozyskania produktów handlowych zakładu przeróbczego, "Przegląd Górniczy", nr 11.
• Bocian A., Sabo M. (2000), Nośniki odpowiedzialności w procesie tworzenia rachunku kosztów działań, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu", nr 868, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Boyd L.H., Cox J.F. (2002), Optimal making using cost accounting information, "International Journal of Production Research", Vol. 40, No. 8.
• Brzychczy E. (2013), Wyzwania zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie górniczym, "Przegląd Górniczy", nr 03.
• Burzym E. (2008), Społeczna funkcja rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", SKwP, t. 45(101).
• Clinton B.D., Van der Merwe A. (2008a), Understanding resource consumption and cost behavior, "Cost Management", Vol. 22 (May/Jun), No. 3.
• Clinton B.D., Van der Merwe A. (2008b), Understanding resource consumption and cost behavior. Part II, "Cost Management", Vol. 22 (Jul/Aug), No. 4.
• Coenenberg A.G., Fischer T.M. (1991), Prozesskostenrechnung - Strategische Neuorientierung in der Kostenrechnung, "Die Betriebswirtschaft", 51. Jahrgang, Heft 1, s. 21-38.
• Cokins G., Hicks D. (2007), Where does ABC fit amongst the clutter of managerial accounting? "Cost Management", Vol. 21 (Mar/Apr), No. 2.
• Cooper R., Kaplan R.S. (1988), How cost accounting distorts product costs, "Management Accounting", Vol. 69, No. 10.
• Czopek K. (2000), Wykorzystanie rachunku kosztów stałych w procesie poprawy efektywności ekonomicznej kopalni, "Przegląd Górniczy", nr 6.
• Czopek K. (2003), Koszty stale i zmienne. Teoria - praktyka. Cz. 1. Funkcja prostoliniowa, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna "Art-Tekst", Kraków.
• Czubakowska K., Gabrusewicz W., Nowak E. (2009), Przychody. Koszty. Wynik finansowy przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Dobija M. (2002), Rachunkowość zarządcza i controlling, PWN, Warszawa.
• Drury C. (1995), Rachunek kosztów, PWN, Warszawa.
• Dźwigol H. (2000), Oddziałowy rachunek kosztów oraz model rozliczania kosztów i zysku kopalń Rudzkiej Spółki Węglowej S.A., "Przegląd Górniczy", nr 7-8.
• Dźwigol H. (2001), Budżetowanie - skuteczna metoda zarządzania spółką węglową, "Górnictwo", rok 25, nr 1.
• Dźwigol H. (2007), Model restrukturyzacji organizacyjnej przedsiębiorstwa górnictwa węgla kamiennego, Difin, Warszawa.
• Dychdalewicz A. (2014), Próba identyfikacji czynników kosztotwórczych w przedsiębiorstwach handlowych branży informatycznej na podstawie raportów rocznych, "Ekonomia i Zarządzanie", nr 2, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
• Fedak Z. (1962), Rachunek kosztów w produkcji przemysłowej. Zagadnienia wybrane, PWE, Warszawa.
• Fedak Z., Naumiuk T. (2005), Organizacyjne podstawy rachunku kosztów. Cz. 10, "Rachunkowość", nr 10.
• Ferguson A. (2006), Mining succession crisis, ,3usiness Review Weekly", 17-23 August.
• Fornalczyk A., Choroszczak J., Mikulec M. (2008), Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego. Programy, bariery, efektywność, pomoc publiczna, Wydawnictwo POLTEXT, Warszawa.
• Gabrusewicz W. (2002), Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa.
• Gabrusewicz W., Kamela-Sowińska A., Poetschke H. (1998), Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa.
• Gabrusewicz W., Kamela-Sowińska A., Poetschke H. (2000), Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa.
• Gajos S., Poczęty M., Duda H. (2006), Nowoczesne narzędzia zarządzania w obszarze ekonomiczno-finansowym w KHWS.A., "Wiadomości Górnicze", nr 7-8.
• Gawlik L. (2006a), Koszty zmienne w kosztach wytwarzania węgla w kopalniach węgla kamiennego [w:] L. Gawlik (red.), Badania kosztów pozyskania węgla kamiennego i brunatnego w celu określenia optymalnej struktury paliwowej produkcji energii elektrycznej, IGSMiE PAN, Kraków.
• Gawlik L. (2006b), Koszty produkcji węgla w procesach restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, "Gospodarka Surowcami Mineralnymi", tom 22, zeszyt jubileuszowy.
• Gawlik L. (2008a), Budowa i weryfikacja modelu ekonometrycznego dla określenia liniowej zależności pomiędzy kosztami pozyskania węgla a wielkością wydobycia, "Gospodarka Surowcami Mineralnymi", tom 24, Zeszyt 1/1, IGSMiE PAN.
• Gawlik L. (2008b), Wpływ poziomu wydobycia węgla kamiennego na koszty jego pozyskania w kopalniach, Studia, Rozprawy, Monografie, nr 148, IGSMiE PAN, Kraków.
• Gawlik L. (2010), Koszty zmienne w kosztach wytwarzania węgla w kopalniach węgla kamiennego, "Polityka Energetyczna", tom 13, zeszyt 2.
• Gierusz J. (2005), Koszty i przychody w świetle nadrzędnych zasad rachunkowości, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Gliński B. (1964), Teoria i praktyka zarządzania przedsiębiorstwami, PWE, Warszawa.
• Głodzik S., Magda R., Jasiewicz J., Woźny T. (2009), Analiza kosztów przeróbki mechanicznej sortymentów dla potrzeb zarządzania produkcją w kopalni węgla kamiennego, "Przegląd Górniczy", nr 9.
• Grajewski P. (2007), Organizacja procesowa. Projektowanie i konfiguracja, PWE, Warszawa.
• Hansen D.R., Mowen M.M. (1997), Management accounting, South-Westem College Publishing, Cincinnati, OH.
• Hicks D.T. (2005), Good decisions require good models: developing activity-based solutions that work for decision makers, "Cost Management", May/Jun.
• Hilton R.W. (1999), Managerial accounting, 4th edition, Irwin/McGraw-Hill, New York.
• Horngren C.T., Datar S.M., Foster G. (2006), Cost accounting. A managerial emphasis, 12th edition, Pearson Education, Upper Saddle River.
• Instrukcja do tablic informacji technicznej kopalń węgla kamiennego statystyka ITK, Agencja Rozwoju Przemysłu S.A., Katowice, lipiec 2010.
• Jabłońska-Firek B. (2007), Ekonomiczne i ekologiczne uwarunkowania procesów decyzyjnych w górnictwie, AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków.
• Jaklik A., Micherda B. (1993), Ewidencja kosztów i produktów pracy, Centralny Ośrodek Szkolenia Zaocznego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Janik W., Paździor M. (2010), Rachunek kosztów w zarządzaniu organizacjami, CeDeWu, Warszawa.
• Jaruga A., Idzikowska G., Ignatowski R., Kopczyńska L., Owczarek Z., Szejna S., Szychta A., Walińska E. (1994), Rachunkowość finansowa, Towarzystwo Gospodarcze "Rafib", Łódź.
• Jaruga A.A., Kabalski P., Szychta A. (2010), Rachunkowość zarządcza, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Jaruga A.A., Nowak W.A., Szychta A. (1999), Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania, Absolwent, Łódź.
• Jarugowa A. (1986), Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa.
• Jarugowa A. (1998), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Centralny Ośrodek Szkolenia Zawodowego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Jarugowa A. (2002), Klasyfikacja kosztów i analiza ich zmienności [w:] A. Jarugowa (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Jarugowa A., Male W., Sawicki IG (1990), Rachunek kosztów, PWE, Warszawa.
• Jarugowa A., Nowak W. A., Szychta A. (1997), Zarządzanie kosztami w praktyce światowej, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Jarugowa A., Skowroński J. (1986), Rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• Jarugowa A., Sobańska I., Sochacka R. (1994), Metody kalkulacji. Koszty, ceny, decyzje, PWE, Warszawa.
• Jawień M., Jabłońska-Firek B., Duda J.T. (1996), Sterowanie makroekonomiczne górnictwem węgla kamiennego w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków.
• Jonek-Kowalska I. (2013a), Analiza i ocena kosztów w cyklu istnienia wyrobiska wybierakowego - wnioski dla rachunkowości zarządczej, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacja i Zarządzanie", z. 66, nr 1898.
• Jonek-Kowalska I. (2013b), Uwarunkowania efektywności produktu w fazie dojrzałości na przykładzie węgla kamiennego, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacja i Zarządzanie", z. 66, nr 1898.
• Jonek-Kowalska I. (2013c), Ocena możliwości poprawy efektywności wydobycia węgla kamiennego [w:] M. Turek (red.), Analiza i ocena kosztów w górnictwie węgla kamiennego w Polsce w aspekcie poprawy efektywności wydobycia, Difin, Warszawa.
• Juran J.M., Godfrey A.B. (1999), Juran\'s quality handbook, 5th edition, Mc-Graw-Hill, New York, San Francisco, Washington, D.C., Auckland, Bogota, Caracas, Lisbon, London, Madrid, Mexico City, Milan, Montreal, New Delhi, San Juan, Singapore, Sydney, Tokyo, Toronto.
• Jurewicz A., Walińska E. (2008), Jakość informacji finansowej generowanej przez system rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", tom 44(100), Warszawa.
• Kaplan R.S., Atkinson A.A. (1998), Advanced management accounting, Prentice Hall International, Upper Saddle River.
• Kaplan R.S., Cooper R. (1998), Cost & effect: using integrated cost systems to drive profitability and performance, Harvard Business School Press, Boston.
• Kaplan R.S., Cooper R. (2002), Zarządzanie kosztami i efektywnością, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Karbownik A., red. (2005), Zarządzanie procesem dostosowawczym w górnictwie węgla kamiennego w świetle dotychczasowych doświadczeń, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Kardasz A. (2002), Tworzenie ośrodków odpowiedzialności za koszty [w:] E. Nowak (red.), Budżetowanie kosztów przedsiębiorstwa, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Karmańska A. (2006a), Rachunkowość ośrodków odpowiedzialności i jej miejsce w Systemie Informacyjnym [w:] A. Karmańska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
• Karmańska A. (2006b), Rachunek kosztów działań w świetle Systemu Informacji Monitorowania Dokonań (SIMD) [w:] A. Karmańska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
• Karmańska A. (2006c), Zarządzanie przedsiębiorstwem a rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza [w:] A. Karmańska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
• Kellermanns F.W., Islam M. (2004), US and German activity-based costing. A critical comparison and system acceptability proposition, "Benchmarking: An International Journal", Vol. 11 No 1.
• Kiziukiewicz T. (2009), Mierniki oceny działalności jednostki gospodarczej [w:] Kiziu- kiewicz T. (red.), Rachunkowość zarządcza, Ekspert - wydawnictwo i doradztwo z zakresu rachunkowości i finansów, Wrocław.
• Klank M. (1998), Przydatność w zarządzaniu kopalniami węgla kamiennego wyodrębniania w różnych przekrojach analitycznych stałych i zmiennych kosztów produkcji, materiały sympozjum nt. Stosowane i postulowane przekroje analityczne kosztów produkcji w kopalniach wraz z oceną ich przydatności w proefektwynościowym zarządzaniu (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. kosztów stałych i zmiennych), Wydawnictwo GIG, Katowice, luty.
• Klank M. (2010), Wybrane aspekty oprogramowania wydobycia węgla kamiennego na tle uwarunkowań rynkowych, Rozprawy. Monografie, nr 212, Wydawnictwa AGH, Kraków.
• Kochalski C. (2000), Analiza kosztów własnych w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwem przemysłowym, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Komorowski J. (2001), Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Korski J. (2002), Analiza wartości w procesie zarządzania kosztami w kopalni węgla kamiennego, "Wiadomości Górnicze", nr 11.
• Kostur A. (1999), Rachunek kosztów procesów jako etap rozwoju rachunku kosztów, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", Zeszyt Specjalny nr 51, Warszawa.
• Kowal B. (2010), Model strategicznej karty wyników dla spółki węglowej, Wydawnictwa AGH, Kraków.
• Kowal B. (2011), Cele strategiczne przedsiębiorstwa górniczego w ujęciu badań sondażowych, "Wiadomości Górnicze", nr 11.
• Kowal D. (2007), Podstawowe czynniki oddziałujące na wartość spółki węglowej [w:] M. Sierpińska (red.), Wykorzystanie nowoczesnych koncepcji wspomagania decyzji dla poprawy efektywności zarządzania zakładem górniczym i spółką węglową, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica, Kraków.
• Krawczyk W., Bek-Gaik B., Łada-Cieślak M. (2001), Budżetowanie działalności przedsiębiorstw, Agencja Wydawniczo-Poligraficzna "Art-Tekst", Kraków.
• Krowiak A. (2005), Efektywność ekonomiczna procesów wzbogacania węgla kamiennego, "Polityka Energetyczna", tom 8, zeszyt specjalny.
• Księżyk M. (1998), Kierunki urealnienia kosztów wydobycia węgla kamiennego w Polsce (na szczeblu bezpośredniego producenta), "Gospodarka Surowcami Mineralnymi", tom 14, zeszyt nr 4.
• Kustra A. (2007), Zarządzanie kosztami w ujęciu strategicznym i operacyjnym jako istotny czynnik kreowania wartości przedsiębiorstwa górniczego [w:] M. Sierpińska (red.), Wykorzystanie nowoczesnych koncepcji wspomagania decyzji dla poprawy efektywności zarządzania zakładem górniczym i spółką węglową, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica, Kraków.
• Kustra A. (2013), Zarządzanie kosztami w cyklu życia projektu geologiczno-górniczego, Rozprawy. Monografie, nr 278, Wydawnictwa AGH, Kraków.
• Lanen W.N., Anderson S.W., Maher M.W. (2010), Fimdamentals of cost accounting, Third Edition, McGraw-Hill/Irwin, New York.
• Leksykon Naukowo-Techniczny (1989), Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
• Leksykon zarządzania (2004), Difin, Warszawa.
• Lisowski A. (1960), O koncentracji robót górniczych, "Wiadomości Górnicze", nr 5.
• Lisowski A. (1998a), Jeszcze raz o strukturalnym układzie rozliczania kosztów i ich nadążnym planowaniu w górnictwie węgla kamiennego, "Wiadomości Górnicze", nr 2.
• Lisowski A. (1998b), O kosztach stałych i zmiennych oraz o strukturalnym układzie rozliczania kosztów produkcji w górnictwie węgla kamiennego, "Wiadomości Górnicze", nr 11.
• Lisowski A. (2001), Podstawy ekonomicznej efektywności podziemnej eksploatacji złóż, Wydawnictwo GIG, Wydawnictwo Naukowe PWN, Katowice-Warszawa.
• Lisowski A. (2005), Zarządzanie w przemysłach wydobywczych, Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach, Katowice.
• Lisowski A. (2011), Koncentracja produkcji w górnośląskim górnictwie węgla kamiennego -problem wciąż aktualny, "Przegląd Górniczy", nr 1-8.
• Lisowski A. (2013), Namawiam do konkretyzacji i rozwiązania problemu EKONOMIZACJI PLANOWANIA podziemnej eksploatacji złóż. POLEMIKI - DYSKUSJE, "Przegląd Górniczy", nr 5.
• Magda R. (2011), Możliwości wykorzystania baz wiedzy dla potrzeb zarządzania i inżynierii produkcji w przedsiębiorstwie górniczym, "Przegląd Górniczy", nr 9.
• Magda R., Brzychczy E., Franik T., Głodzik S., Kęsek M., Woźny T. (2008), Zintegrowany system wspomagania zarządzania produkcją w kopalniach węgla kamiennego, AGH Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne, Kraków.
• Mastej R., Właszczuk Z. (1996), Modernizacja zakładowego rachunku kosztów w kopalniach węgla kamiennego. Zasady identyfikacji i kierunki dalszych prac [w:] A. Lisowski (red.), Problemy identyfikacji elementarnych zaszłości gospodarczych w górnictwie w aspekcie proefektywnościowych wymagań gospodarki rynkowej, "Prace Centralnego Ośrodka Informatyki Górnictwa", tom 36, (zeszyt specjalny), Polska Akademia Nauk Sekcja Ekonomiki i Organizacji Górnictwa, Wyd. COIG, Katowice.
• Matuszewicz J. (2008), Rachunek kosztów, Finanse-Servis Sp. z o.o., Warszawa.
• Mazuchowska B. (2004), Koszty i przychody - definicje i klasyfikacja. Ewidencja kosztów [w:] E. Śnieżek (red.), Wprowadzenie do rachunkowości, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Mellerowicz K. (1980), Kosten und Kostenrechnung Verfahren, wyd. 5 poprawione, De Gruyter, Berlin, New York.
• Mendel T. (2008), Metodyka pisania prac doktorskich [w:] M. Sławińska i H. Witczak (red.), Podstawy metodologiczne prac doktorskich w naukach ekonomicznych, PWE, Warszawa.
• Messner Z. (1975), Rachunek kosztów normatywnych jako instrument zarządzania przedsiębiorstwem, PTE, Katowice.
• MSSF, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (2014), cz. A, SKwP, IASB, Warszawa.
• Miller J. (2000), Zarządzanie kosztami działań, WIG-Press, Warszawa.
• Miller J.G., Vollman T.E. (1985), The hidden factory, "Harvard Business Review", September-October.
• Mokrzycki E. (2000), Model rachunku kosztów wydobycia i przeróbki węgla kamiennego, "Gospodarka Surowcami Mineralnymi", tom 16, zeszyt 3.
• Narzuć W., Nowak J., Wieloch M. (2008), Operacyjne planowanie finansowe. Ujęcie praktyczne, Difin, Warszawa.
• Naumiuk T. (2002), Koszty w rachunkowości, finansowej, Grupa Wydawnicza INFOR Sp. z o.o., Warszawa.
• Nita B. (2006a), Analiza kosztów łańcucha wartości [w:] E. Nowak (red.), Strategiczne zarządzanie kosztami, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Nita B. (2006b), Strategiczne czynniki kosztotwórcze [w:] E. Nowak (red.), Strategiczne zarządzanie kosztami, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Nita B. (2008), Rachunkowość w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwem, Oficyna Wydawnicza Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Nowak E. (1992), Informacje kosztowo-przychodowe na potrzeby zarządzania [w:] "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu", nr 638 "System informacyjny rachunkowości".
• Nowak E. (1994), Analiza kosztów, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Nowak E. (1996), Rachunek kosztów, Ekspert - wydawnictwo i doradztwo z zakresu rachunkowości i finansów, Wrocław.
• Nowak E. (2000), Zasady wyodrębniania ośrodków odpowiedzialności w przedsiębiorstwie, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza", nr 6.
• Nowak E. (2003), Model rachunku kosztów a potrzeby informacyjne zarządzania [w:] "Prace naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu", nr 984 "Rachunek kosztów, rachunkowość zarządcza i controlling".
• Nowak E. (2006), Czynniki kosztotwórcze w strategicznym zarządzaniu kosztami [w:] M. Nowicka-Skowron (red.), Koszty w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Standardy międzynarodowe, Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków.
• Nowak E. (2009), Zaawansowana rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa.
• Nowak E. (2016), Rachunek kosztów w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą, Ekspert - wydawnictwo i doradztwo z zakresu rachunkowości i finansów, Wrocław.
• Nowak E., Piechota R., Wierzbiński M. (2004), Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa.
• Nowak E., Wierzbiński M. (2010), Rachunek kosztów.. Modele i zastosowania, PWE, Warszawa.
• Nowak W. (1996), Rachunek kosztów zmiennych [w:] K. Sawicki (red.), Rachunek kosztów, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• Nowosielski S. (2001), Centra kosztów i centra zysku w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Olszewska K. (2003), Orientacja na procesy koncepcją zarządzania organizacjami XXI wieku, "Przegląd Organizacji", nr 12.
• Paszcza H. (2010), Procesy restrukturyzacyjne w polskim górnictwie węgla kamiennego w aspekcie zrealizowanych przemian i zmiany bazy zasobowej, "Górnictwo i Geoinżynieria", kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, rok 34, zeszyt 3.
• Piechota R. (2005), Projektowanie rachunku kosztów działań. Activity based costing, Difin, Warszawa 2005.
• Piosik A. (2002), Budżetowanie i kontrola budżetowa w warunkach rachunku kosztów działań, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego, Katowice.
• Piosik A. (2006), Zasady rachunkowości zarządczej, PWN, Warszawa 2006.
• Piotrowicz A. (2001), Procesowa struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, "Przegląd Organizacji", nr 6.
• Polska Norma: Węgiel kamienny. Sortymenty, PN-G-97001.
• Polska Norma: Węgiel kamienny. Typy, PN082-G-97002.
• Porter M.E. (1985), Competitive advantage. Creating and sustaining superior performance, Free Press, New York.
• Przybyła H., Chmielą A. (2007), Organizacja i ekonomika w projektowaniu wybierania węgla, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Przytuła A. (2006), Porównanie amerykańskiego rachunku kosztów działań i niemieckiego rachunku kosztów procesów, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza", nr 3.
• Raffish N., Turney P.B.B. (1991), Glossary of activity-based management, "Journal of Cost Management", Vol. 5, No. 3.
• Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998-2002. Synteza programu rządowego (1998), Biuletyn PARG, nr 7-8.
• Rybarczyk K., Dżurak P., Świderska G.K. (2003), Narzędzia nowoczesnej rachunkowości zarządczej [w:] G.K. Świderska (red.), Informacja zarządcza w procesie formułowania i realizacji strategii firmy, Difin, Warszawa.
• Salli S. (2011), Metody oceny ekonomicznej kopalń węgla kamiennego stosowane na Ukrainie, "Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko", nr 3.
• Sawicki K. (1996), Ogólne zagadnienia rachunku kosztów [w:] K. Sawicki (red). Rachunek kosztów, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa.
• Sawicki K. (2000), Analiza kosztów firmy, PWE, Warszawa.
• Sawicki K. (2002), Ewidencja i rozliczanie kosztów [w:] K. Sawicki (red.), Podstawy rachunkowości, PWE, Warszawa.
• Sawicki K. (2009), Rachunek kosztów jako baza rachunkowości zarządczej [w:] T. Kiziukiewicz (red.), Rachunkowość zarządcza, Ekspert - wydawnictwo i doradztwo z zakresu rachunkowości i finansów, Wrocław.
• Segeth-Boniecka K. (2016), Zasada współmierności w identyfikacji kosztów wydobycia węgla kamiennego [w:] D. Adamek-Hyska, K. Tkocz-Wolny (red.), Współczesne problemy i kierunki transformacji rachunkowości i rewizji finansowej, tom II, Katowice.
• Segeth-Boniecka K. (2017), Modyfikacja zakresu analizy kosztów wydobycia węgla kamiennego z uwzględnieniem cyklu życia wyrobiska wybierkowego, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" SKwP, tom 91 (147), s. 113-127.
• Sierpińska M., Jachna T. (1994), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa.
• Sierpińska M., Kubalańca L. (1999), System oceny centrów odpowiedzialności Rachunkowość w zakładzie energetycznym, materiały z konferencji nt. "Controlling w zarządzaniu przedsiębiorstwem" pod red. J. Duraja, Łódź-Spała.
• Sierpińska M., Niedbała B. (2003), Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa.
• Siwoń B. (1977), Informacyjna funkcja rachunkowości, PWE, Warszawa.
• Siwoń B. (1988), Kontrola kosztów działalności gospodarczej, PWE, Warszawa.
• Skowroński A. (1966), Kierownik naczelny i kontrola kierownicza w przedsiębiorstwie przemysłowym, Zakład Informacji i Pomocy Naukowych TNOiK, Warszawa-Poznań.
• Sobańska I. (1998), Rozwój systemów rachunku kosztów w gospodarce rynkowej, Towarzystwo Gospodarcze "Rafib", Łódź.
• Sobańska I. (2006a), Podstawy rachunku kosztów i wyników [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Najnowsze tendencje, procedury i ich zastosowanie w przedsiębiorstwach, Studia Ekonomiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Sobańska I. (2006b), Systemy rachunku kosztów i wyników [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Najnowsze tendencje, procedury i ich zastosowanie w przedsiębiorstwach, Studia Ekonomiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Sobańska I. (2009), Systemy rachunku kosztów i wyników [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Sojak S. (2010), Rachunek kosztów -podstawowe aspekty sprawozdawcze i decyzyjne, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa.
• Sołtys D. (1999), Podstawy modelowe rachunku kosztów [w:] D. Sołtys (red.), Rachunek kosztów. Elementy rachunkowości zarządczej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Stańczyk K. (2008), Czyste technologie użytkowania węgla, Główny Instytut Górnictwa, Katowice.
• Stoner J.S., Freeman R.E., Gilbert D.R. (2001), Kierowanie, PWE, Warszawa.
• Strukturalne rozliczanie kosztów w kopalniach węgla kamiennego. System SRK. Podręcznik użytkownika. (2003), Katowice, listopad.
• Suchan S., Sobociński J. (1997), Techniczno-organizacyjne czynniki w modelu i strukturze kopalni wpływające na koszty własne produkcji, XI Konferencja z cyklu: Zagadnienia surowców energetycznych w gospodarce krajowej, pt. Koszty i ceny pierwotnych nośników energii a koszty i ceny energii finalnej z nich wytworzonej, Zakopane 5-8.10.1997, PAN, Kraków.
• Szychta A. (2011), Cechy współczesnych badań i teorii w dziedzinie rachunkowości zarządczej [w:] A. Szychta (red.), Teoria i praktyka współczesnej rachunkowości. Zagadnienia wybrane, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica", nr 249, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szydełko A. (2000), Możliwości wkomponowania rachunku kosztów zmiennych w ewidencyjne rozwiązania systematycznego rachunku kosztów, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza", nr 8.
• Szydełko A. (2006), Projektowanie systemu rachunku kosztów dla ośrodków odpowiedzialności za koszty [w:] E. Nowak (red.), Tendencje rozwojowe współczesnej rachunkowości zarządczej, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu", nr 1136.
• Swiderska G.K., red. (1997), Rachunkowość zarządcza. ABC rachunkowości dla menedżera, Poltext, Warszawa.
• Świderska G.K. (1999), Rachunkowość finansowa a zarządzanie kosztami, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej" SKwP, Zeszyt Specjalny nr 51.
• Świderska G.K. (2002), Podstawowe pojęcia; Rachunek kosztów dla celów sprawozdawczych [w:] G.K. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K., red. (2004), Obiektowy rachunek kosztów - koncepcja i wykorzystanie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Świderska G.K. (2010a), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa [w:] G.K. Świderska (red.), Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K. (2010b), Kontrola w zarządzaniu operacyjnym [w:] G.K. Świderska (red.), Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K. (2017), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa [w:] G.K. Świderska (red.), Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K., Karwowski M., Rybarczyk K., Świderska M., Więcław W. (2002), Kontrola w zarządzaniu [w:] G.K. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K., Pielaszek M., Rybarczyk K. (2002), Rachunek kosztów dla zarządzania [w:] G.K. Świderska (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, Difin, Warszawa.
• Świderska G.K., Rybarczyk K., Kasprzycka A. (2004), Obiektowy rachunek kosztów działań - koncepcja i wdrożenie w Zakładach Lniarskich "Orzeł" SA [w:] G.K. Świderska (red,), Obiektowy rachunek kosztów działań - koncepcja i wykorzystanie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Świderska G.K., Warowny P., Świderska M. (2016), Obiekt kosztów w rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" SKwP, tom 87 (143), s. 171-182.
• Terebucha E. (1982), System informacji ekonomicznej w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa.
• Turek M. (2007), Techniczna i organizacyjna restrukturyzacja kopalń węgla kamiennego, Główny Instytut Górnictwa, Katowice.
• Turek M. (2010), Eksploatacja podziemna pokładów węgla kamiennego - współczesne wyzwania. Część 10, "Wiadomości Górnicze", nr 1.
• Turek M. (2013a), Koszty rodzajowe w kopalniach węgla kamiennego; Koszty podstawowym czynnikiem determinującym funkcjonowanie kopalń węgla kamiennego [w:] M. Turek (red.), Analiza i ocena kosztów w górnictwie węgla kamiennego w Polsce w aspekcie poprawy efektywności wydobycia, Difin, Warszawa.
• Turek M. (2013b), System zarządzania kosztami w kopalni węgla kamiennego w cyklu istnienia wyrobiska wybierkowego, Difin, Warszawa.
• TurneyP.B.B. (1992), Activity-based management, "Management Accounting", No. 1.
• Uniwersalny słownik ekonomiczny (2000), Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Vollmuth H.J. (1996), Marktorientiertes Kostenmanagement, WRS Verlag, Planegg.
• Wermut J. (2000), Rachunkowość zarządcza. Rachunek kosztów i wyników w podejmowaniu decyzji, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Wnuk-Pel T. (2006a), Zarządzanie rentownością. Budżetowanie i kontrola. Activity-based costing/Management, Difin, Warszawa.
• Wnuk-Pel T. (2006b) Rachunek kosztów działań [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Najnowsze tendencje, procedury i ich zastosowanie w przedsiębiorstwach, Studia Ekonomiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Wnuk-Pel T. (2009), Rachunek kosztów działań [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Wnuk-Pel T. (2011), Zastosowanie rachunku kosztów działań w przedsiębiorstwach w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Wodarski K., red. (2001), Struktura organizacyjna i modelowanie systemu informacyjnego spółki węglowej, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Woźny T. (2007), Analiza kosztów w wybranych centrach grupy kopalń węgła kamiennego w aspekcie podziału na stałe i zmienne [w:] W. Sitko (red.), Problemy współczesnego zarządzania w ujęciu wielowątkowym, Lubelskie Centrum Marketingu Sp. z o.o. Lublin.
• Wroński P. (2005), Nowoczesne metody rachunku kosztów w przedsiębiorstwie. Uwarunkowania i perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Wróbel A. (2008), Controlling jako skuteczne narzędzie zarządzania kosztami produkcji w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A., "Wiadomości Górnicze", nr 4.
• Wykaz stanowisk kosztów w kopalniach węgla kamiennego (1984), Ministerstwo Górnictwa i Energetyki, Katowice.
• Zając E. (1994), Organizacja produkcji w kopalni węgla kamiennego, Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice.
• Zieliński T. (2007), Zasobowy rachunek kosztów, "Controlling", nr 7.
• Zimmerman J.L. (1995), Accounting for decision making and control, Irwin, Chicago.
• Zyznarska-Dworczak B. (2011), W poszukiwaniu znaczenia terminu zarządzanie kosztami [w:] W. Gabrusewicz, J. Samelak (red.), Dylematy współczesnej rachunkowości, "Zeszyty Naukowe", nr 174, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.