Brytyjskie lotnictwo w rejonie Dardaneli w 1915 roku

• Autorzy: Paweł Korzeniowski

Warianty tytułu

British Air Forces in the Dardanela Region in 1915

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Walki w rejonie Dardaneli i na Półwyspie Gallipoli toczyły się niemal przez cały rok 1915. Operacja, planowana początkowo jako samodzielne przedsięwzięcie floty, miało zakończyć się szybkim wyeliminowaniem Imperium Osmańskiego z wojny. Jednakże działania sił nawodnych okazały się nieskuteczne, a atak przeprowadzony w dniu 18 marca 1915 roku kosztował Aliantów utratę trzech okrętów liniowych. Niechęć do przyznania się do porażki spowodowała podjęci decyzji o rozpoczęciu operacji lądowej i wysadzenie desantu na Półwyspie Gallipoli. Była to pierwsza w nowoczesnej wojnie operacja desantowa na wybrzeże bronione przez nieprzyjaciela. Lądowanie przeprowadzone w dniu 25 kwietnia 1915 roku zakończyło się zdobyciem przyczółków, ale nie zdołano opanować kluczowych punktów na półwyspie. Także podejmowane w kolejnych miesiącach operacje zakończyły się niepowodzeniem, a zbliżająca się zima zmusiła wycofanie sił alianckich na przełomie 1915/1916 roku. W walkach w rejonie Dardaneli, zarówno marynarka wojenna, jak i wojska lądowe wspierane były przez lotnictwo. Jednostki lotnicze obejmowały dwa okręty-bazy wodnosamolotów - HMS Ark Royal oraz HMS Ben-my-Chree, oraz dwie eskadry Royal Naval Air Service - 2. oraz 3. Ponadto na korzyść kontyngensu francuskiego działała 98. Eskadra Lotnicza (l'Escadrille MF 98 T). W czasie analizowanych miesięcy, lotnictwo alianckie bardzo mocno angażowało się w prowadzone działania, zarówno morskie jak i lądowe. Niestety, z powodu niewystarczającej liczby maszyn latających, ich słabych parametrów taktyczno-technicznych oraz zbyt ubogiego zaplecza technicznego efektywność tych działań była bardzo daleko niewystarczająca. (abstrakt oryginalny)

EN

The battles in the Dardanelles and Gallipoli Peninsula took place almost throughout 1915. The operation, initially planned as an independent fleet venture, was to end with the rapid elimination of the Ottoman Empire from the war. However, the operation of the navy proved to be ineffective, and the attack carried out on March 18, 1915 cost the Allies the loss of three line ships. The reluctance to admit defeat caused the decision to start a land operation on the Gallipoli Peninsula. It was the first amphibious operation in the modern war on the coast defended by the enemy. The landing, carried out on 25 April 1915, ended with the gaining of bridgeheads, but the key points on the peninsula were not occupied. Also the operations undertaken in the following months ended in failure, and the approaching winter forced the withdrawal of Allied forces at the end of 1915. In the battles in the Dardanelles, both the navy and ground troops were supported by the air force. Aircraft units included two aircraft-bases - HMS Ark Royal and HMS Ben-my-Chree, and two squadrons Royal Naval Air Service - 2nd and 3rd. In addition, for the French contingent operated the 98th Air Squadron (l'Escadrille MF 98 T). During the analyzed months, the Allied air force was very much involved in the operations carried out, both sea and land. Unfortunately, due to the insufficient number of flying machines, their poor tactical-technical parameters and too poor technical facilities, the effectiveness of these activities was far insufficient. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Lotnictwo; Wojna Światowa I

EN

Aviation; World War I

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2018
• Tom: 23 (XXIII)
• Numer: nr 25 (1)
• Strony: 49--69

Twórcy

autor

Paweł Korzeniowski

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Aspinal-Oglander C.F. , Official History of The Great War. Military Operations. Gallipoli. Vol. 2. May 1915 to the Evacuation, London 1931.
• 2. Churchill W., The World Crisis, Vol. II. 1915, London 2015.
• 3. Gołowin M.M. , Armia rosyjska w wielkiej wojnie, Oświęcim 2013.
• 4. Hall Ch.D. , British Strategy in the Napoleonic War 1803-1815, Manchester 2003; R. Muir, Britain and the Defeat of Napoleon, 1807-1815, Yale 1996.
• 5. Hart P., Gallipoli, Oxford 2011.
• 6. Isaacs K., Wings Over Gallipoli, "Journal of the Australian Professions of Arms", 1990, No. 81 (March/April).
• 7. Korzeniowski P., Charakterystyka alianckich sił lądowych biorących udział w desancie na Półwyspie Gallipoli 25 kwietnia 1915 roku [w:] O powinnościach żołnierskich, t. III, pod red. A. Drzewieckiego, Oświęcim 2016.
• 8. Korzeniowski P., Operacje lotnicze HMS Ark Royal w rejonie Dardaneli (luty-maj 1915) [w:] Od Gorlic po Kaukaz, Lewant Alpy i Adriatyk - czyli lotnictwo na Froncie Wschodnim, nad Bałkanami i na Bliskim Wschodzie 1914-1918, pod red. P. Korzeniowskiego, A. Olejko, G. Artla, Rzeszów 2017.
• 9. Méchin D., Historique de l'escadrille 524, http://albindenis.free.fr/Site_escadrille/escadrille524. htm (dostęp 1 marca 2017 r.).
• 10. Rawson A., The British Army 1914-1918, Stroud 2014.
• 11. Rogan E., The Fall of The Ottomans. The Great War on Middle East 1914-1920, London 2015.
• 12. Thetford O., British Naval Aircraft Since 1912, Boston 1978.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2018.hss.4