Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
The study was conducted in two small municipalities in Małopolskie voivodeship in Southern Poland. Both municipalities are located in mountain basins in the Western Beskids mountain range.Cores were taken from trees growing near the centre of Rabka-Zdrój and Sucha Beskidzka in order to analyse the impact of contemporary air pollution on the health of tree stands. Annual tree rings developed during the era of high atmospheric pollution are usually narrower than the others. These municipalities were chosen due to their current air pollution problems despite their relatively small population.Local chronology, skeleton plots and calculated ring reductions were created for the sample trees. Temporal relationships between air pollution and a negative health reaction in trees and in people were also examined. To fulfil this objective the dates of occurrence of tree-ring reductions were compared with the concentration of particulates (PM10) in the atmosphere and also lung disease morbidity in the local population. Two periods of reduced annual tree rings were detected: first from the 1960s to the end of the 1980s (associated with industrial pollution) and more recently the years since 2003. Since 2003 reductions of annual tree rings have increased in parallel with increases in dust pollution. This reaction of trees to dust pollution was immediate. The negative reaction of trees preceded several years of increasing lung disease morbidity. This gives basic evidence to support the argument that tree ring reductions could be used as an early bioindicator for warning against the risk of air pollution. The aim of this work was to determine the periods of reduction in the annual growth of spruce growing near the centre of Rabka-Zdrój and Sucha Beskidzka. In addition, potential associations were sought between the time of occurrence of these periods and changes in air pollution and human disease.(original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Tom
Numer
Strony
22--28
Opis fizyczny
Twórcy
Bibliografia
- Chrząstowski J. 1965. Eksploatacja metanu w Rabce Zdroju na tle budowy geologicznej. Zeszyty Naukowe AGH. Geologia, 81 (6): 7-100.Google Scholar
- Danek M. 2007. The influence of industry on Scots pine stands in the south-eastern part of the Silesia-Krakow Upland (Poland) on the basis of dendrochronological analysis. "Water, air, and Soil Pollution", 185 (1-4): 265-277.Google Scholar
- Duszyński F. 2014. Zapis zanieczyszczenia powietrza w przyrostach rocznych drzew. The record of air pollution in tree rings. "Przegląd Geograficzny". 86 (3): 317-338.Google Scholar
- EEA (Europejska Agencja Środowiska). 2013. Z każdym oddechem. Poprawa jakości powierza w Europie. Sygnały EEA. Kopenhaga.Google Scholar
- Ginalski Z. 2017. Występowanie smogu na obszarach wiejskich. [in:] Grzybek A. (ed.) Efektywne gospodarowanie energią elektryczną i cieplną w gospodarstwie rolnym: 35-40.Google Scholar
- Godek M., Sobik M., Błaś M., Polkowska Ż., Owczarek P., Bokwa A. 2015. Tree rings as an indicator of atmospheric pollutant deposition to subalpine spruce forests in the Sudetes (Southern Poland). "Atmospheric Research". 151: 259-268.Google Scholar
- Graboś A. 2014. Przeciwdziałanie niskiej emisji na terenach zwartej zabudowy mieszkalnej. Stowarzyszenie na rzecz efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii. HELIOS.Google Scholar
- Innes J.L., Cook E.R. 1989. Tree-ring analysis as an aid to evaluating the effects of pollution on tree growth. "Canadian Journal of Forest Research", 19(9): 1174-1189.Google Scholar
- Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa: 323-336.Google Scholar
- Kurczyńska E., Dmuchowski W., Włoch W., Bełtowski M., Huflejt B. 1994. Kambium i wierzchołek krótkopędu sosny zwyczajnej w środowiskach o różnym stopniu zanieczyszczenia. Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia powietrza. III Krajowe Sympozjum - materiały. Kórnik. 1994: 335-344.Google Scholar
- Malec K., Bednarek M., Bartkiewicz-Skrabania P., Piórowska N. 2016. Wpływ stężenia pyłu zawieszonego w powietrzu (PM2,5 i PM10) na nagłe zachorowania oraz zaostrzenia chorób przewlekłych u dzieci w aglomeracji krakowskiej, na podstawie zgłoszeń do Izby Przyjęć Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięce. "Nowa Pedriatia", 20(4): 168-173.Google Scholar
- Malik I., Danek M., Marchwińska-Wyrwał E., Danek T., Wistuba M., Krąpiec M., Woskowicz-Ślęzak B. 2012. Czasowe relacje pomiędzy redukcjami przyrostów rocznych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) oraz śmiertelnością niemowląt pod wpływem zanieczyszczeń atmosferycznych - przykład z województwa śląskiego. "Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych", 54: 248-260.Google Scholar
- Rozenau-Rybowicz A., Wójcik I., Lorek E., Węsiora M., 2012. Ocena uwarunkowań krajobrazowych dla potrzeb określenia predyspozycji rozwoju przestrzennego Małopolski. Kraków.Google Scholar
- Rozenau-Rybowicz A., Ostrowiak S., Węsiora M., Wagner T. 2016. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Sucha Beskidzka. Część I - uwarunkowania. Terra, Sucha Beskidzka.Google Scholar
- Rutkiewicz P., Malik I., Wistuba M. 2016. Redukcje przyrostów rocznych świerka pospolitego na tle zmian zanieczyszczenia powietrza w relacji do liczby zachorowań ludzi-przykład z Zakopanego. "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej", 18(3[48]): 194-200.Google Scholar
- Rutkiewicz P., Malik I., Wistuba M., Gawior D. 2017. Treering reductions among Norway spruce in relation to air pollution and a human morbidity - examples from southern Poland. [in:] Wistuba M., Cedro A., Malik I. Helle G. Gärtner H. (eds.) TRACE - Tree Rings in Archaeology, Climatology and Ecology. Volume 15. Scientific Technical Report 17/04, GFZ German Research Centre for Geosciences: 78-90.Google Scholar
- Schweingruber F.H., Kontic R., Niederer M., Nippel C.A., Winkler-Seifert A. 1985. Diagnosis and distribution of conifer decay in the Swiss Rhone Valley a dendrochronological study. [in:] Turner H., Tranquillini W. (eds.) Establishment and Tending of Subalpine Forest. Berno: 189-192.Google Scholar
- Spława-Neyman S. 1994. Zmiany w budowie cewek drewna sosny zwyczajnej pochodzącego z drzew wyrosłych w obszarach zagrożenia ekologicznego. Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia powietrza. III Krajowe Sympozjum - materiały. Kórnik. 1994: 345-348.Google Scholar
- Starzyk J.R., Grodzki W., Capecki Z. 2005. Występowanie kornika drukarza Ips typographus (L.) w lasach zagospodarowanych i objętych statusem ochronnym w Gorcach. "Leśne Prace Badawcze", 1: 7-30.Google Scholar
- Szymańska M., Molas J., Kierepka M. 1994. Poziom S-SO4 w igłach sosny i ściółce leśnej na terenie Roztocza wynikający z oddziaływania LHS. Reakcje biologiczne drzew na zanieczyszczenia powietrza. III Krajowe Sympozjum - materiały. Kórnik. 1994: 363-368.Google Scholar
- Turzański K.P., Mikuła W., Turzański M. 2008. Program ochrony środowiska miasta i gminy Rabka-Zdrój na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015. Małopolskie Biuro Konsultingowo-Marketingowe - Ochrona Środowiska S.C. Rabka-Zdrój.Google Scholar
- Wertz B. 2012. Dendrochronologiczna ocena wpływu imisji przemysłowych na główne gatunki drzew iglastych z Wyżyny Kieleckiej. "Sylwan", 156(5): 379-390.Google Scholar
- Wertz B., Wilczynski S. 2012. Dendrochronologiczna ocena zmian przyrostu radialnego jodły (Abies alba Mill.) i modrzewia (Larix decidua Mill.) znajdujących się pod wpływem emisji. "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej", 14(1 [30]): 268-278.Google Scholar
- Wilczyński S. 2006. The variation of tree-ring widths of Scotspine (Pinus sylvestris L.) affected by air pollution.Google Scholar
- European Journal of Forest Research, 125(3): 213-219.Google Scholar
- www.polishsmogalert.orgGoogle Scholar
- www.stat.gov.plGoogle Scholar
- www.who.intGoogle Scholar
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171523533
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.