The Axiological Strenghtening of Ethics in Józef Tischner's Thoughts

• Autorzy: Justyna Stecko

Warianty tytułu

Aksjologiczne ugruntowanie etyki w myśli Józefa Tischnera

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

It seems that values dominated Tischner's thought, and the main issue that has been subject to reflection is an attempt to find the right choices from the ethical level and justification of actions. According to Tischner, values are strongly related to the human world, and moral imperatives refer only to the human world, not, for instance, to the animal world. The issue of meeting another human being is crucial in the philosophy of the Krakow philosopher because "axiological Self" has a different human being in their structure. The philosophy of Tischner is largely a result of reflection on the philosophy of dialogue. The key purpose of this paper is a brief reflection on the world of values and ethical evaluations in the approach of Józef Tischner. The article is an attempt to approximate the basic concepts related to the ethics of the Krakow priest and philosopher. In the first part an origin of the word value, its borrowing from economic sciences and the key issues and questions related to this concept are briefly described The next part presents Tischner's definition of ethics, which is slightly wider than the traditional approach. Next the key category of experiencing values as a meeting with another man and the key issues for Tischner's: "axiological Self" and "agathological Self" were described. The article ends with a short summary and Tischner's words "nobody can be good in loneliness and no one can be necessarily good". (original abstract)

Wydaje się, że problematyka wartości zdominowała myśl Tischnera, a główne zagadnienia, które zostały poddane refleksji to próba odnalezienia właściwych wyborów z perspektywy płaszczyzny etycznej oraz uzasadniania działań. Zdaniem Tischnera wartości są mocno związane z ludzkim światem, a imperatywy moralne odnoszą jedynie do świata ludzi, nie zaś na przykład do świata zwierząt. To co kluczowe w filozofii krakowskiego filozofa to zagadnienie spotkania z drugim człowiekiem, ponieważ "Ja aksjologiczne" w swoją strukturę ma wpisane drugiego człowieka. Filozofia Tischnera w dużej mierze jest efektem refleksji nad filozofią dialogu. Kluczowym celem tego opracowania to krótki namysł nad światem wartości i ocen etycznych w ujęciu Józefa Tischnera. Artykuł jest próbą przybliżenia podstawowych pojęć związanych z etyką krakowskiego księdza i filozofa. Opracowanie w pierwszej części pobieżnie opisuje pochodzenia słowa wartość, jego zapożyczenie z nauk ekonomicznych oraz kluczowe zagadnienia i pytania związane z tym pojęciem. W kolejnej części przybliżono tischnerowską definicję etyki, która jest nieco szersza niż ujęcie tradycyjne, dalej zaś opisano kluczową dla tego opracowania kategorię przeżycia wartości, jako spotkania z drugim człowiekiem oraz kluczowe dla Tischnera zagadnienia jak: "ja aksjologiczne" oraz "ja agatologiczne". Artykuł kończy krótkie podsumowanie i słowa Tischnera "nikt nie może być dobry w samotności i nikt nie może być dobry z konieczności". (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Axiology; Value and ethical norms; Philosophy; Ethics

PL

Aksjologia; Wartości i normy etyczne; Filozofia; Etyka

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2018
• Tom: 23 (XXIII)
• Numer: nr 25 (2)
• Strony: 259--265

Twórcy

autor

Justyna Stecko

• Politechnika Rzeszowska

Bibliografia

• 1. Bourke V.J., Historia etyki, wydawnictwo Krupski i S-ka, Toruń 1994.
• 2. Gołaszewska M., Fascynacja złem. Eseje z teorii wartości, Warszawa-Kraków 1994.
• 3. Heidegger M., List o humanizmie, [in:] Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, tłum. J. Tischner, Warszawa 1977.
• 4. Stecko J., Applied ethics, i.e. the issue of norms and values in the choices of everyday life, Logos and Ethos 2018 [in print].
• 5. Stecko J., Wystarczy zrobić niewiele by zmieniło się wiele" czyli czym jest etyka solidarności [in print].
• 6. Tischner J., Etyka Solidarności oraz homo sovieticus, Kraków 2005.
• 7. Tischner J., Etyka wartości i nadziei, [in:] D. von Hildebrand, J. A. Kłoczowski OP, J. Paściak OP, Wobec wartości. Poznań 1982.
• 8. Tischner J., Drogi i bezdroża miłosierdzia, Kraków 1999.
• 9. Tischner J., Ksiądz na manowcach, Kraków 1999.
• 10. Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1982.
• 11. Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2000.
• 12. Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Kraków 2005.
• 13. Tischner J., Uprawiam filozofię Dobra [in:] Rozmowy o filozofii, red. A. Zieliński, M. Bagiński, J. Wojtysiak, Lublin 1996.
• 14. Tischner J., Wartości etyczne i ich poznanie, Ref. no. 215/1972.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2018.hss.33