Warianty tytułu
Changes in the Incomes of Small Farms in Poland
Języki publikacji
Abstrakty
Podstawowym celem badań była ocena zmian w poziomie i strukturze źródeł dochodów drobnych gospodarstw rolnych w Polsce. W pracy sformułowano następującą hipotezę badawczą: "Z uwagi na niską zdolność drobnych gospodarstw rolnych do generowania dochodu rolniczego, podmioty te korzystają także z innych, pozarolniczych źródeł utrzymania gospodarstwa domowego". Dla realizacji wyznaczonego celu przyjęto zakresy badań: podmiotowy, czasowy oraz przestrzenny. Badaniem objęto drobne gospodarstwa rolne w Polsce oraz powiązane z nimi gospodarstwa domowe. Podstawowe źródło informacji stanowiły statystyki Polskiego FADN (ang. Farm Accountancy Data Network) dotyczące gospodarstw domowych rolników prowadzących indywidualne towarowe gospodarstwo rolne. Drobne gospodarstwa rolne wyodrębniono na podstawie kryterium ich wielkości ekonomicznej (klasa wielkości ekonomicznej: bardzo małe, od 4 tys. do 8 tys. euro SO). Zakres przestrzenny badania obejmował obszar całego kraju. Aby osiągnąć założony cel, przeprowadzono badania literaturowe, posłużono się metodą prezentacji oraz oceny zgromadzonych danych, z zastosowaniem podstawowych narzędzi statystycznych. Uzyskane wyniki wskazują na malejące znaczenie dochodu rolniczego w strukturze źródeł utrzymania badanych gospodarstw domowych powiązanych z drobnymi gospodarstwami rolnymi. Ustalono także, że istotne znaczenie w tworzeniu dochodu rolniczego drobnych gospodarstw rolnych w Polsce mają dopłaty do działalności operacyjnej (od 2013 r., gdyby nie otrzymane wsparcie finansowe, osiągnięty dochód rolniczy miałby wartość ujemną). Wyniki analiz dowodzą także dywersyfikacji źródeł dochodów przez badane gospodarstwa domowe powiązane z drobnymi gospodarstwami rolnymi oraz istotnego znaczenia alternatywnych źródeł utrzymania dla funkcjonowania omawianej grupy podmiotów. Dla badanych gospodarstw domowych najważniejsze źródło utrzymania, niezwiązane z działalnością rolniczą, stanowiły wynagrodzenia za pracę najemną. Istotnym składnikiem dochodów były także świadczenia społeczne. Sformułowane wnioski umożliwiły pozytywną weryfikację hipotezy badawczej. (abstrakt oryginalny)
The primary goal of the present research was an assessment of changes in the level and structure of incomes in small farms in Poland. The following research hypothesis was formulated: "Due to the poor capacity of small farms to generate agricultural income, these entities use also other, non-agricultural household sources of income". To realize the objective accepted, the following scope of research was accepted: subject related, temporal and spatial. The research covered small farms in Poland and as well those households that are related to them. The key sources of information were statistical data of the Polish FADN (Farm Accountancy Data Network) related to the households of those farmers who run individual commercial agricultural farms. Small farms were distinguished based on the criterion of their economic size (the economic size class: very small, from 4 thousand to 8 thousand euro SO). The spatial scope of the research covered the territory of the entire state. To realize the goal accepted, literature research was conducted as well as the method of the presentation and assessment of data collected was used while implementing basic statistical tools. The results obtained demonstrate the diminishing significance of agricultural income in the structure of the sources of income of the households related to small farms under examination. Furthermore, it was established that operating subsidies are of a great significance in the creation of the agricultural income of small farms in Poland (starting from the year 2013, were it not for the financial support received, the agricultural income would have a negative value). The results of analyses also prove a diversification of the incomes of the households under examination connected with small farms and a great significance of alternative sources of income for the functioning of the group of entities in question. Wage labour (labour not related to agriculture) constituted the most important source of income for the households under examination. Social benefits also constituted an important component of income. The conclusions formulated permitted a positive verification of the research hypothesis. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Numer
Strony
73--91
Opis fizyczny
Twórcy
autor
- Politechnika Koszalińska
Bibliografia
- Alderman, H., Paxson, Ch.H. (1992). Do the Poor Insure? A Synthesis of Literature on Risk and Consumption in Developing Countries. Policy Research Working Papers, Agricultural Policies, WPS 1008, 1-50.
- Bereżnicka, J. (2013). Wzrost i rozwój gospodarstw rodzinnych - studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGGW.
- Czudec, A. (2013). Ekonomiczne, środowiskowe i społeczne funkcje drobnych gospodarstw rolnych. Wieś i Rolnictwo, 2(159), 90-105.
- Czyżewski, A., Henisz- Matuszak, A., Rolnictwo Unii Europejskiej i Polski. Studium porównawcze struktur wytwórczych i regulatorów rynków rolnych. Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
- Czyżewski, A., Stępień, S. (2013). Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania zmian paradygmatu rozwoju rolnictwa drobnotowarowego w świetle ewolucji Wspólnej Polityki Rolnej. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 2, 25-39.
- Dzun, W. (2013). Drobne gospodarstwa w rolnictwie polskim - próba definicji i charakterystyki. Wieś i Rolnictwo, 2 (159), 9-27.
- Felczak T. (2014). Czynniki kształtujące wartość uzyskiwanego dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego. Roczniki Naukowe SERiA, 16(4), 80-84.
- Goraj, L., Olewnik, E. (2011). FADN i Polski FADN. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Góral J. (2015). Oddziaływanie dopłat bezpośrednich na wyniki ekonomiczne gospodarstw rolnych, W: J. Góral (red.), Subsydia a ekonomika, finanse i dochody gospodarstw rolniczych. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Grzelak, A. (2008). Związki gospodarstw rolnych z rynkiem w Polsce po roku 1990. Próba określenia intensywności i efektywności. Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.
- Grzelak, A. (2014). Ocena procesów reprodukcji majątku gospodarstw rolnych prowadzących rachunkowość rolną (FADN). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 3(340), 45-64.
- Grzelak, M.M. (2016). Dochody rozporządzalne gospodarstw rolnych na tle dochodów innych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce w latach 2003-2014. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, Sectio H, 50(4), 139-149. doi: 10.17951/h.2016.50.4.139
- Hornowski, A. Kryszak, Ł. (2016). Wyniki finansowe drobnych gospodarstw rolnych w świetle sprawozdań europejskiego FADN. Roczniki Naukowe SERiA, 18(4), s. 92-98.
- Judzińska, A., Łopaciuk, W. (2013). Wpływ WPR na zmiany w rolnictwie w ujęciu regionalnym. Warszawa: Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Kołodziejczak, W., Wysocki, F. (2015). Determinanty aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej w Polsce. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
- Kozera, A., Stanisławska, J., Wysocki, F. (2014). Sytuacja finansowa gospodarstw domowych zamieszkujących obszary wiejskie w Polsce po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 101(2), 91-101.
- Kozera, A., Wysocki, F. (2014). Sytuacja finansowa gospodarstw domowych rolników na tle pozostałych grup społeczno-ekonomicznych ludności. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3(33), 87 -95.
- Kutkowska, B., Berbeka, T. (2016). Zróżnicowanie dochodów rolniczych gospodarstw indywidualnych po wprowadzeniu nowego systemu dopłat bezpośrednich. Roczniki Naukowe SERiA, 18(5), 119-125.
- Marcysiak, A., Marcysiak, A. (2014). Zakres zróżnicowania poziomu dochodów z gospodarstwa rolnego w układzie regionalnym. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 12 (61), 122-128.
- Meert, H., Van Huylenbroeck, G., Vernimmen, T., Bourgeois, M., Van Hecke, E. (2005). Farm Household Survival Strategies and Diversification on Marginal Farms. Journal of Rural Studies, 21(1), 81-97. doi: 10.1016/j.jrurstud.2004.08.007
- Michorowski, M., Pollok, A., Szopa, B. (2016). Przeobrażenia w sferze dochodów gospodarstw domowych w Polsce według grup społeczno-ekonomicznych w latach 1993-2014. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 449, 412-423. doi: 10.15611/pn.2016.449.37
- Musiał, W., Drygas, M. (2013). Dylematy procesu delimitacji drobnych gospodarstw rolnych. Wieś i Rolnictwo, 2(159), 55-74.
- Niezgoda, D. (2009). Zróżnicowanie dochodu w gospodarstwach rolnych oraz jego przyczyny. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1(318), 24-37.
- Poczta, W., Średzińska, J., Mrówczyńska-Kamińska, A. (2009). Determinanty dochodów gospodarstw rolnych Unii Europejskiej według typów rolniczych. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 76, 17-30.
- Rachwał, P. (2017). Ocena ekonomiczno-finansowa towarowych gospodarstw rolnych w ujęciu regionalnym. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 2, 41-54. doi: http://dx.doi.org/10. 15576/PDGR/2017.2.41
- Rolnictwo w 2013 roku. (2014). Warszawa: GUS.
- Sadeghi, J., Toodehroosta, M., Amini, A. (2001). Determinants of Poverty in Rural Areas: Case of Savejbolagh Farmers in Iran. Working Paper nr 0112, The ERF Working Paper Series. Kair 2001.
- Safa, M.S. (2005). Socio-Economic Factors Affecting the Income of Small-Scale Agroforestry Farms in Hill Country Areas in Yemen: A Comparison of OLS and WLS Determinants. Small-scale Forest Economics, Management and Policy, 4(1), 117-134. doi: 10.1007/s11842-005-0008-7
- Soliwoda, M., Kulawik, J., Góral, J. (2016). Stabilizacja dochodów rolniczych. Perspektywa międzynarodowa, Unii Europejskiej i Polski. Wieś i Rolnictwo, 3(172), 41-68. doi: 10.7366/ wir032016/02
- Średzińska, J. (2017). Czynniki kształtujące dochody gospodarstw rolnych Unii Europejskiej według klas wielkości ekonomicznej. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 477, 305-314. doi: 10.15611/pn.2017.477.28
- Sroka, W., Musiał, W. (2013). Problemy delimitacji małych gospodarstw rolnych w aspekcie projekcji zmian WPR na lata 2014-2020. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejski, Finanse i Marketing 9(58), 465-478.
- Strzelecka, A. (2014a). Kierunki alokacji dochodów rolniczych gospodarstw domowych Pomorza Środkowego, W: D. Zawadzka, J. Sobiech (red.), Wzrost i alokacja aktywów finansowych i rzeczowych rolników (przedsiębiorstw rolniczych i gospodarstw domowych) Pomorza Środkowego (s. 197-227). Koszalin: Wyd. Uczelniane Politechniki Koszalińskiej.
- Strzelecka, A. (2014b). Źródła wzrostu aktywów finansowych rolniczych gospodarstw domowych Pomorza Środkowego, W: D. Zawadzka, J. Sobiech (red.), Wzrost i alokacja aktywów finansowych i rzeczowych rolników (przedsiębiorstw rolniczych i gospodarstw domowych) Pomorza Środkowego (s. 151-196). Koszalin: Wyd. Uczelniane Politechniki Koszalińskiej.
- Strzelecka, A. (2017). Ocena zróżnicowania dochodów i oszczędności gospodarstw domowych w Polsce - ujęcie porównawcze według regionów, Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej, 21, 279-303.
- Szopa, B., Leszczyńska, M. (2004). Zróżnicowanie i uwarunkowania sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w relacji miasto - wieś, W: M. Adamowicz (red.), Wiejskie gospodarstwa domowe w obliczu problemów transformacji, integracji i globalizacji (s. 70-80), Warszawa: Wyd. SGGW.
- Tomczak, F. (2006). Gospodarka rodzinna w rolnictwie. Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju. Warszawa: IRWiR - PAN.
- Wan, J., Li, R., Wang, W., Liu, Z., Chen, B. (2016). Income Diversification: A Strategy for Rural Region Risk Management. Sustainability, 8(10), 1-12. doi:10.3390/su8101064. Pobrane z: http://www.mdpi.com/2071-1050/8/10/1064/htm
- Wilkin, J. (2013). Aksjologia i prakseologia polityki wobec drobnych gospodarstw rolnych w Polsce i w Unii Europejskiej. Wieś i Rolnictwo, 2(159), 43-54.
- Wysokiński, M. (2016). Czynniki różnicujące dochodowość produkcji mleka w Polsce w specyficznych latach dla rolnictwa. Roczniki Naukowe SERiA, 18(6), 228- 233.
- Zawadzka, D., Ardan, R., Strzelecka, A. (2011). Determinanty dochodów gospodarstw rolnych w Polsce. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 88, 71-81.
- Zawadzka, D., Kurdyś-Kujawska, A. (2015). Diversification of Income Sources and their Significance in the Risk Management of Farms. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 855, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 74(1), 619-628. doi: 10.18276/frfu.2015.74/1-54
- Zawadzka, D., Strzelecka, A., Szafraniec-Siluta, E. (2013). Znaczenie dopłat do działalności operacyjnej w tworzeniu dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA, 15(3), 396-402.
- Zawalińska, K., Majewski, E., Wąs, A. (2015). Długookresowe zmiany w dochodach z polskiego rolnictwa na tle krajów Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe SERiA, 17(6), 346- 354.
- Ziętara, W. (2014). Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych na tle gospodarstw wybranych krajów europejskich. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 4, 63-78.
- Żmija, D. (2016). Wpływ Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej na funkcjonowanie małych gospodarstw rolnych w Polsce. Warszawa: Difin.
- Żmija, J., Czekaj, M. (2012). Wspólna Polityka Rolna a rozwój drobnych gospodarstw rolnych. Polityki Europejski, Finanse i Marketing, 8(57), 518-527.
- Żmija, J., Czekaj, M. (2014). Społeczny charakter drobnych gospodarstw rolnych. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 14(29), 269-278.
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm., art. 23.
- Augustyńska-Grzymek, I., Kambo, K., Michalak, P., Puchalska, M. (2015). Poziom i struktura dochodów rodzin rolniczych z gospodarstw prowadzących rachunkowość w 2013 roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Floriańczyk, Z., Mańko, S., Kambo, K., Michalak, P. (2014). Poziom i struktura dochodów rodzin rolniczych z gospodarstw prowadzących rachunkowość w 2012 roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Goraj, L., Mańko, S., Kambo, K., Michalak, P. (2012, 2013). Poziom i struktura dochodów rodzin rolniczych z gospodarstw prowadzących rachunkowość w 2010 (2011) roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Kambo, K., Michalak, P., Puchalska, M. (2016, 2017). Poziom i struktura dochodów rodzin rolniczych z gospodarstw prowadzących rachunkowość w 2014 (2015) roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
- Obwieszczenia Prezesa GUS w sprawie przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2010, 2013 i 2015 roku, https://stat.gov.pl/sygnalne/ komunikaty-i-obwieszczenia/lista- komunikatow-i-obwieszczen
- Statystki GUS: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/temat
- Statystyki KRUS: https://www.krus.gov.pl/
- Szeregi czasowe FADN: http://fadn.pl/publikacje/szeregi-czasowe/
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171526111