Wykorzystywanie psychologicznych koncepcji uczenia się przez kandydatów na nauczycieli i nauczycieli aktywnych zawodowo

• Autorzy: Grażyna Bartkowiak

Warianty tytułu

Use of Psychological Concepts of Learning by Candidates for Teachers and Professionally Active Teachers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem artykułu jest problematyka kształcenia nauczycieli, a w szczególności wiedzy o psychologicznych koncepcjach uczenia się w pracy zawodowej kandydatów na nauczycieli i nauczycieli wykonujących prakty - kę zawodową, a także możliwości jej wykorzystania w dydaktyce. Artykuł złożony jest z dwóch części - teoretycznej i empirycznej. W pierwszej z nich omówiono problematykę uczenia się w świetle psychologicznych koncepcji człowieka. Część empiryczna zmierza do uzyskania odpowiedzi na pytania: czy i w jakim stopniu wiedza na temat poszczególnych koncepcji uczenia się człowieka jest, zdaniem przyszłych i pracujących już w zawodzie nauczycieli uczestniczących w badaniach, przydatna w pracy nauczycieli? W celu uzy - skania odpowiedzi na tak sformułowany problem badawczy zaprojektowano badania przeprowadzone w dwóch grupach kandydatów na nauczycieli oraz nauczycieli posiadających praktykę zawodową. Weryfikację problemów ba - dawczych przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy wykorzy - staniu specjalnie opracowanego testu wiedzy zawierającego sześć otwartych pytań, sprawdzających wiedzę osób badanych na temat psychologicznych koncepcji uczenia się. W wyniku ich przeprowadzenia okazało się, że wiedza na temat psychologicznych koncepcji uczenia się i możliwości faktycznego zastosowania ich w pracy nauczycieli posiadających doświadczenie zawodowe jest raczej niewielka, mimo że deklarują wysoką jej przydatność i chęć pogłę - biania. Jednocześnie, jak wykazały przeprowadzone badania, pozyskiwana przez nauczycieli wiedza niejednokrotnie ma charakter formalny, wymaga refleksji i dalszego jej pogłębiania, a przede wszystkim osadzenia w praktyce zawodowej. Sytuacja ta wskazuje na konieczność dokonania swoistej rewizji programów nauczania w zakresie przedmiotów związanych z psychologią i dydaktyką oraz analizy i weryfikacji badania efektów nauczania w grupie wykonującej jakże społecznie odpowiedzialny zawód nauczyciela. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject matter of the article is the issue of educating teachers and, in particular, of the knowledge of psychological concepts of learning in professional job of candidates for teachers and teachers already performing their profession as well as the possibility to use that knowledge in didactics. The article consists of two parts, theoretical and empirical. In the first of them, the author discussed the problems of learning in the light of psychological concepts of the human being. The empirical part aims at finding an answer to the questions: is and to what degree the knowledge on particular concepts of individual's learning, in the opinion of future and already working in the teacher's profession, taking part in surveys, useful in the teachers' work? In order to receive answers to the so formulated research problem, the author designed surveys carried out in the two groups of the candidates for teachers and the teachers with some professional practice. Verification of the research problems was carried out by the method of diagnostic sample survey, with the use of specially developed test of knowledge containing six open questions examining the respondents' knowledge of the psychological concepts of learning. In result, it appeared that the knowledge of the psychological concepts of learning and abilities to apply them actually in teachers' work with professional experience is rather modest, despite the fact they declare high usefulness thereof and willingness to expand it. At the same time, as the carried out surveys showed, the knowledge obtained by the teachers many a time is of the formal nature, requires reflection and a further expansion thereof, and, first of all, embedment in professional practice. This situation indicates the need to perform a specific revision of the curricula as regards the subjects related to psychology and didactics as well as an analysis and verification of surveying results of education in the group already exercising the so socially responsible teacher's profession. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kształcenie nauczycieli; Psychologia człowieka; Uczenie się; Wyniki badań

EN

Education of teachers; Human psychology; Studying; Research results

• Czasopismo: Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 2(56)
• Strony: 159--175

Twórcy

autor

Grażyna Bartkowiak

• Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni

Bibliografia

• Bandura A. (2006), Social cognitive theory, (w:) Rogelberg S. (Ed.), Encyclopedia of Industrial/Organizational Psychology, Sage Publications, Beverly Hills.
• Bandura A. (2007), Teoria społecznego uczenia się , Biblioteka Klasyków Psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bandura A. (2008), Reconstrual of «free will» from the agentic perspective of social cognitive theory , (w:) Baer J., Kaufman J.C., Baumeister R.F. (Eds.), Are we free?: Psychology and free will, Oxford University Press, Oxford.
• Bandura A. (2011), Social cognitive theory , (w:) van Lange P.A.M., Kruglanski A.W., Higgins E.T. (red.), Handbook of social psychological theories , Sage, London.
• Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Dudak A., Klimkowska K., Różański A. (red.) (2012), Przygotowanie zawodowe młodych pedagogów , Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków.
• Dylak S. (2000), Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształceniu nauczycieli , (w:) Kwiatkowska H., Lewowicki T. (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli, Wydawnictwo IBE, Warszawa.
• Festinger L. (2007), Teoria dysonansu poznawczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Festinger L. (2013), The theory of cognitive , http://www.popularsocialscience. com/2013/01/18/the-theory-of-cognitive-dissonance/ [dostęp: 08.03.2017].
• Gagné R.M. (1966), The conditions of learning , Holt, Rinehart, & Winston, New Yo r k .
• Gagné R.M. (1968), Learning Hierarchies , "Educational Psychologist", American Psychological Association, New York.
• Gagné R.M., White R.T. (1978), Memory Structures and learning outcomes, "Review of Educational Research", No. 48.
• Gołębniak D. (red.) (2002), Uczenie metodą projektów , WSiP, Warszawa.
• Krugiełka A., Bartkowiak G. (2017), Absolwent uczelnio pracownik wiedzy w procesie rozwoju. Perspektywa jednostki i organizacji , Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.
• Johnson D.W., Johnson R. (2003), Training for Cooperative Group Work , (w:) West M.A., Tjosvold D., Smith K.G. (red.) , International Handbook of Organizational Teamwork and Cooperative Working , John Wiley and Sons Ltd., Chichester.
• Johnson D.W., Johnson R. (1989), Cooperation and Competition. Theory and Research , Interaction Book Company, Edina.
• Mietzel G. (2002), Psychologia kształcenia. Praktyczny podręcznik dla pedagogów i nauczycieli , GWP, Gdańsk.
• Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2017), Psychologia poznawcza , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Piaget J. (1966), Studia z psychologii dziecka , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Piaget J. (1972), Strukturalizm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Raths L.E., Harmin M., Simon S.B. (1966), Values and teaching: working with values in the classroom (Merrill''s international education series), http://www . librarything.com/author/simonrathslouisemerr [dostęp: 07.06.2017].
• Skinner B.F. (1995), Zachowanie się organizmów , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Slavin R.E. (2009), Cooperative Learning, (w:) McCulloch G., Crooks W., The Rutledge International Encyclopedia if Education , Rutledge, Abington.
• Thorndike E.L. (1999), Education Psychology, briefer course , Rutledge, New York.
• Wach-Kąkolewicz A., Schmidt J. (2011), Motywacja do studiowania i sposoby jej podtrzymywania, (w:) Andrzejczak A. (red.), Metodyka studiowania , Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Wojciszke B. (2014), Psychologia społeczna , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wygotski L.S. (2002), Wybrane prace psychologiczne, t. 2: Dzieciństwo i dorastanie, Zysk i S-ka, Poznań.