Zachmurzenie w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku a warunki do rekreacji

• Autorzy: Czesław Koźmiński , Bożena Michalska

Warianty tytułu

Cloudiness in the Polish Coastal Zone of the Baltic Sea and Conditions for Recreation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel. Określenie wielkości i zmienności zachmurzenia w strefi e polskiego wybrzeża Bałtyku w ciepłej połowie roku (kwiecień-wrzesień) oraz wyznaczenie stref o zróżnicowanej przydatności do rekreacji ze względu na zachmurzenie w lecie.
Metoda. W badaniach wykorzystano średnie dobowe wartości zachmurzenia z półrocza letniego, okresu 2000-2016, notowane w skali 0-8 oktantów, z sześciu stacji meteorologicznych położonych w strefi e polskiego wybrzeża Bałtyku. Analizowano zmiany kumulowanych odchyleń miesięcznych wielkości zachmurzenia w kolejnych latach od wartości średniej wieloletniej, wykorzystując do tego metodę regresji liniowej. Na potrzeby rekreacji zaproponowano podział dni ze względu na wielkość zachmurzenia na cztery klasy. Opracowano przestrzenny rozkład tego elementu na wybrzeżu, wydzielając trzy strefy o zróżnicowanych warunkach do rekreacji ze względu na zachmurzenie.
Wyniki. Podstawową cechą zachmurzenia w strefi e polskiego wybrzeża Bałtyku jest bardzo duża jego zmienność z doby na dobę i związana z tym zmienność natężenia promieniowania słonecznego, co wpływa na bodźcowość bioklimatu. Kumulowane odchylenia miesięcznych wielkości zachmurzenia od średniej wieloletniej wskazują na zmniejszanie się wielkości zachmurzenia w kwietniu, czerwcu i lipcu a zwiększanie się w pozostałych miesiącach półrocza ciepłego w badanym okresie. W strefi e wybrzeża można wyróżnić w sezonie letnim (czerwiec-sierpień) trzy okresy o zwiększonej częstości dni pogodnych i umiarkowanie pogodnych, występujących nieprzerwanie przez co najmniej 3 i przez co najmniej 5 dni. Na polskim wybrzeżu Bałtyku wydzielono trzy strefy o zróżnicowanych warunkach do rekreacji ze względu na występujące zachmurzenie w lecie: umiarkowanie korzystna, korzystna i bardzo korzystna.
Ograniczenia badań i wnioskowania. Ograniczony dostęp do terminowych wyników pomiarów zachmurzenia.
Implikacje praktyczne. Uzyskane wyniki mogą być wykorzystane przez turystów przebywających na wybrzeżu oraz organizatorów ich pobytu, a także przy bonitacji warunków bioklimatycznych wybrzeża.
Oryginalność. W świetle obserwowanych zmian klimatycznych w ostatnim 30-leciu, przeprowadzone badania przedstawiają aktualną charakterystykę zachmurzenia na polskim wybrzeżu Bałtyku.
Rodzaj pracy. Przedstawiono wyniki badań empirycznych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose. Determination of size, variability and gradient of cloudiness on the Polish coast of the Baltic sea during the summer half-year and identifi cation of zones with variable suitability for recreation due to cloudiness.
Method. The research is based on daily values of cloudiness in the warm half-year (April-September) recorded on a scale from 0 to 8 octants, obtained from six meteorological stations located on the Polish coast of the Baltic sea during the period 2000-2016. Methods of linear regression were used in the analysis of temporal variations of cumulative monthly deviations in cloudiness for consecutive years from the mean multiannual value. In terms of recreational suitability, days were categorised into four classes according to cloudiness. Three zones of varying conditions for recreation were identified.
Results. The essential characteristic of cloudiness on the Polish coast of the Baltic sea is very high variability from one day to another and the resulting change in the value of solar radiation, which, consequently affects bioclimatic stimuli. Cumulative deviations of monthly cloudiness values from the mean multiannual value show a decrease in cloudiness in April, June and July, and an increase in the remaining months of the warm half-year. It is possible to distinguish three periods regarding increased frequency of clear and moderately clear weather lasting continuously for at least 3 and 5 days on the coastal zone in summer. The Polish coast of the Baltic sea is marked by three zones of varying conditions for recreation due to cloudiness in the summer - moderately favourable, favourable and very favourable.
Research and conclusion limitations. Lack of access to time-specifi c results of cloudiness measurement.
Practical implications. The results obtained in the course of this research may be used by individuals as well as the organizers of their stays, and for the purpose of characterisation of bioclimatic conditions of the coast.
Originality. In view of the recent climatic changes recorded over the last 30 years, the present research demonstrates the current cloudiness level on the Polish coast of the Baltic sea.
Type of research. Presentation of the results of empirical research. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rekreacja; Turystyka; Ryzyko pogodowe; Wyniki badań

EN

Recreation; Tourism; Weather risk; Research results

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 45
• Strony: 49--61

Twórcy

autor

Czesław Koźmiński

• Uniwersytet Szczeciński

autor

Bożena Michalska

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• Alejziak W. (2011), Determinanty i zróżnicowanie społeczne aktywności turystycznej. Studia i Monografi e AWF, Kraków, nr 56, s. 503.
• Błażejczyk K., Kunert A. (2011), Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce, IGiPZ PAN, Warszawa, Monografi e, 13, s. 366.
• Drabik J. (1996), Aktywność fi zyczna w treningu zdrowotnym osób dorosłych, Cz. 2, AWF, Gdańsk, s. 215.
• Filipiak J., Miętus M. (2009) Spatial and temporal variability of cloudiness in Poland, 1971-2000, "International Journal of Climatology", Vol. 29, No. 9, s. 1294-1311.
• Girjatowicz J. (2006), Przestrzenne zróżnicowanie temperatury wody na polskim wybrzeżu. "Czasopismo Geografi czne", Vol. 77, nr. 4, Wrocław, s. 255-269.
• Gluza A. F., Kaszewski B.M. (2007), Wieloletnie zmiany zachmurzenia ogólnego w Lublinie (1947-2005), [w:] Piotrowicz K., Twardosz R., red., Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, IGiGP UJ, Kraków, s. 355-364.
• Kalbarczyk E. (2004), Zachmurzenie (0-8o), [w:] Koźmiński C., Michalska B., red., Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza, AR Szczecin, s. 24.
• Keevallik S., Russak V. (2001), Changes in the Amount of Low Clouds in Estonia, "International Journal of Climatology", Vol. 21, No. 3, s. 389-397.
• Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., Limanówka D. (2002), Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie, IGiPZ PAN, Warszawa, Monografi e 3, s. 612.
• Koźmiński C., Michalska B. (2006), Usłonecznienie rzeczywiste w strefi e polskiego wybrzeża Bałtyku, "Acta Agrophysica", 139, Vol. 8 (1), s. 147-172.
• Koźmiński C., Michalska B. (2015), Ocena długości sezonu kąpielowego na polskim wybrzeżu Bałtyku, "Europa Regionum", Tom XXIII, US Szczecin, s. 55-66.
• Koźmiński C., Michalska B. (2016), Sezonowość i zmienność ruchu turystycznego w Polsce, "Ekonomiczne Problemy Turystyki", Nr 3, (35), US Szczecin, s. 9-23.
• Koźmiński C., Michalska B., Mąkosza A. (2015), Klimatyczne uwarunkowania długości sezonu turystycznego strefi e polskiego wybrzeża Bałtyku, "Turystyka i Rekreacja - Studia i Prace", Tom XV, UAM Poznań, s. 53-73.
• Krawczyk B. (1993), Typologia i ocena bioklimatu Polski na podstawie bilansu cieplnego człowieka, IGiPZ PAN, Prace i Studia Nr 160, Warszawa- -Wrocław-Kraków, s. 107.
• Matuszko D. (2005), Ekstremalne zdarzenia w stuletnim przebiegu zachmurzenia i usłonecznienia w Krakowie, [w:] E. Bogdanowicz, U. Kossowska- Cezak, J. Szkutnicki, red., Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, Polskie Towarzystwo Geofi zyczne IMGW, Warszawa, s. 392-402.
• Matuszko D. (2007), Zmienność zachmurzenia na podstawie krakowskiej serii obserwacyjnej (1863-2005), [w:] Piotrowicz K., Twardosz R., red., Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, IgiGP UJ, Kraków, s. 347-364.
• Radomski C. (1987) Agrometeorologia, PWN Warszawa, s. 544.
• Tamulewicz J. (2000), Zachmurzenie nieba w Poznaniu na tle typów cyrkulacji atmosferycznej, "Badania Fizjografi czne nad Polską Zachodnią", Seria A, Geografi a Fizyczna, Tom 51, Poznań, s. 133-146.
• Szyga-Pluta K. (2002), Częstość występowania rodzajów chmur w Polsce północno-zachodniej, Wydawnictwo Ad Rem Poznań, s. 96.
• Wibig J. (2003), Cloudiness variability in Łódź between 1931 and 2000. "Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia Geografi czne" 75, No. 2542, s. 292-303.
• Żmudzka E. (2005a), Anomalne wielkości zachmurzenia w Polsce a cyrkulacja atmosferyczna (1951-2000), [w:] E. Bogdanowicz, U. Kossowska -Cezak, J. Szkutnicki, red., Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, Polskie Towarzystwo Geofi zyczne IMGW, Warszawa, s. 403-415.
• Żmudzka E. (2005b), Pole baryczne sprzyjające występowaniu skrajnie długich ciągów dni pogodowych i dni pochmurnych w Polsce (1966-2000), [w:] Materiały konferencji Cywilizacja i żywioły wczoraj, dziś, jutro, Polskie Towarzystwo Geofi zyczne IMGW, Warszawa, s. 11-12.
• Żmudzka E. (2007), Przyczyny cyrkulacji zmian zachmurzenia nad Polską (1951-2000), [w:] Piotrowicz K., Twardosz R., red., Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, IgiGP UJ, Kraków, s. 93-102.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.0499