Research on Tourist Activity in Europe - Methodological Aspects and Results (Part I: the Period 1945-2000)

• Autorzy: Wiesław Alejziak

Warianty tytułu

Badania nad aktywnością turystyczną w Europie - aspekty metodologiczne i wyniki (część I - okres 1945-2000)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Purpose. Analysis of research studies on tourism related activity carried out in various European countries in the period from the end of WWII to the end of the 20th century. The study embraced both the research methods and techniques, as well as the ways of expressing tourism activity, making an attempt at comparing the findings of various studies in each case (both on the domestic and international scale).
Method. The basic method used in the study was complex analysis of scientific literature pertaining to the research on tourism related activity (published in Polish, English, German and French), where focus was on research methodology. Also, the findings of the analysed studies were investigated to a certain degree, which - despite some limitations of research comparability - indicated serious disproportions in the level of tourism related activity among the inhabitants of particular countries.
Findings. The study indicated that the great majority of research carried out within the entire analysed period of time embraced surveys with a great heterogeneity of research methods and techniques, non-uniform terminology, as well as various different criteria and typologies of tourism activity. The study also revealed a great variety of used indicators (measures), which made proper diagnosis of the phenomenon and interpretation of the results additionally difficult. Hence, it impeded the potential use of research results in practical activity.
Research limitations and conclusions. The paper presents the analyses of research studies carried out until the year 2000. A similar study, based on the scientific literature published already in the 21st century, is in preparation.
Practical implications. The current study shows that at the end of the analysed period, traditional research methods and indices determining the level of participation in tourism (e.g. tourism activity rate) often did not allow for proper market analyses and required serious improvement (particularly in relation to research comparability and results obtained by various institutions). Reliable research studies have always been largely expected by the widely understood tourism branch as such data constitute a crucial factor not only in their current activity but also in strategic planning.
Originality. The paper presents one of the most comprehensive overviews of research studies on tourism activity, particularly in relation to the analyses of research methodology on this subject matter. New estimation methods and genuine indices of tourism-related activity were also proposed in the study, taking the hitherto mentioned conditions into consideration.
Type of paper. The paper is an overview analysing the findings of numerous empirical studies. (original abstract)

Cel. Analiza badań nad aktywnością turystyczną, które prowadzone były w różnych krajach europejskich w okresie od zakończenia drugiej wojny światowej do końca XX wieku. Objęto nią zarówno metody i techniki badawcze, jak i sposoby określania (wyrażania) aktywności turystycznej, starając się w każdym przypadku odnosić je do kwestii możliwości porównań wyników różnych badań (zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej).
Metoda. Podstawową metodą zastosowaną w pracy jest rozbudowana analiza piśmiennictwa naukowego dotyczącego badań nad aktywnością turystyczną (analizom poddano prace publikowane w języku polskim, angielskim, niemieckim i francuskim), w której uwaga skoncentrowana była na metodologii badań. W pewnym zakresie analizom poddano jednak również uzyskiwane wyniki badań, które - pomimo ograniczeń w zakresie ich porównywalności - ukazały duże zróżnicowania poziomu aktywności turystycznej pomiędzy mieszkańcami poszczególnych krajów.
Wyniki. Przeprowadzone analizy wykazały, że większość badań prowadzonych w całym analizowanym okresie stanowiły badania sondażowe, które cechowały się wielką różnorodnością metod i technik badawczych, niejednolitą terminologią oraz różnymi kryteriami i typologami różnych przejawów aktywności turystycznej. Badania ujawniły także stosowanie różnych wskaźników (mierników) aktywności turystycznej, co dodatkowo utrudniało diagnozy zjawiska oraz interpretację wyników, mając tym samym niekorzystne skutki dla wykorzystania wyników badań w praktycznej działalności.
Ograniczenia badań i wnioskowania. W artykule zaprezentowano analizy badań prowadzonych do roku 2000. W przygotowaniu jest opracowanie, które podejmować będzie tę samą problematykę w oparciu o analizy badań oraz będących ich efektem publikacji, które ukazały się już XXI wieku.
Implikacje praktyczne. Badania wykazał, że pod koniec analizowanego okresu, tradycyjne metody badania oraz mierniki poziomu uczestnictwa w turystyce (np. stopa aktywności turystycznej), często nie pozwalały już rzetelne analizy rynkowe i wymagały doskonalenia (zwłaszcza jeśli chodzi o kwestię porównywalności badań i wyników prowadzonych przez różne instytucje), czego domagała się branża turystyczna, dla której badania takie stanowią ważny czynnik decydujący nie tylko o bieżącej działalności, ale są także ważnym elementem planowania strategicznego.
Oryginalność. Artykuł prezentuje jeden z najpełniejszych przeglądów badań nad aktywnością turystyczną, zwłaszcza jeśli chodzi o analizy metodologii badań nad tym zjawiskiem. W pracy zaproponowano także nowe sposoby szacowania oraz wskaźniki aktywności turystycznej, uwzględniające wspomniane wyżej uwarunkowania.
Typ artykułu. Artykuł o charakterze przeglądowym, analizujący wyniki wielu badań empirycznych. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Tourism; Tourist activity; Research methodology; Terminology

PL

Turystyka; Aktywność turystyczna; Metodologia badań; Terminologia specjalistyczna

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 46
• Strony: 9--48

Twórcy

autor

Wiesław Alejziak

• University School of Physical Education in Cracow, Poland

Bibliografia

• Aderhold P., (1978): Dimension and Structures of the European Tourist Market, Copenhagen.
• Alejziak W., (2000): Aktywność turystyczna polskich elit finansowych [Tourist Activity of Polish Financial Elites], Raport "Rynku Turystycznego - 2000, MART, Warszawa lipiec 2000, pp. 25.
• Alejziak W., (1993): Aktywność turystyczna ludności w wybranych krajach świata. Metodologia badania i określania zjawiska (maszynopis powielony) [Tourist Activity of the Population in Selected Countries of the World. Methodology of Researching and Determining the Phenomenon] (typescript duplicated), AWF Kraków, pp. 101).
• Alejziak W., (1991): Aktywność turystyczna mieszkańców Szwecji na przykładzie populacji sztokholmskiej (wstępny raport z badań) [Tourist Activity of Stockholm Inhabitants as an Example of Such Activity for the Whole Population in Sweden (survey report)], "Folia Turistica", nr 2, AWF Kraków, PWN, Kraków, s. 3-21.
• Alejziak W., Walas B., (1990): Wypoczynek urlopowo-wakacyjny mieszkańców Krakowa w świetle systemu świadczeń socjalnych [Vacations and Holiday Relaxation of Cracow Inhabitants in Light of the Social Welfare System], "Folia Turistica" nr 1, AWF-PWN, Kraków, s. 5-23.
• Babbie E R., (1990): Social Surveys, Wadsworth Publishing, Belmont, California. Basic report on the development of movements of persons for non-migratory purposes in Europe, (1986): World Tourism Organization, March.
• Bateson N., (1984): Data construction in social surveys, Allen and Unwin, London.
• Bąk S. A., (1972): Międzynarodowa turystyka motorowa. Studium społeczno- ekonomiczne [International Motor Tourism. A Socio-Economic Study], Ruch Turystyczny - Monografie Nr 12, SGPiS, Warszawa.
• Boniface G.B., Cooper P., (1988): The Geography of Travel and Tourism, Heinemann Professional Publishing Ltd, Halley Court, Jordan Hill, Oxford.
• Bosiacki S, (1991): Badanie rynku i konsumpcji turystycznej metodą panelu konsumentów [Market Survey and Tourist Consumption Using the Consumer Panel Method], Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Bosiacki S. (1987), Konsumpcja dóbr i usług turystycznych w gospodarstwach domowych [Consumption of Tourist Goods and Services in Households], Instytut Turystyki, Warszawa.
• Bosiacki S., (1990): Panel gospodarstw domowych w badaniu i analizie rynku turystycznego [Household Panel in the Study and Analysis of the Tourist Market], [in] Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego [Tourism as a Factor of Socio-Economic Development], Rocznik Centralnego Programu Badań Podstawowych. Wyniki prac z roku 1988, Instytut Turystyki, Warszawa.
• Bosiacki S., Mocek M., Żupańska Z., (1995), Wyjazdy urlopowo-wakacyjne gospodarstw domowych w 1993 roku [Holiday of Households in 1993], [in] Turystyka i rekreacja jako czynnik integracji europejskiej [Tourism and Recreation as a Factor of European Integration] [ed. S. Bosiacki], AWF Poznań s. 191-203.
• Boyer M.,(1972): Le tourisme, Paris.
• Charvat J., (1966): Betrachtung sekularen Frequenzreihen dargestellt am Beispiel von Karlsbad, "Zeitschrift fur den Fremdenverkehr", Vol. 2, Berno.
• Dillman D. A.,(1978): Mail and telephone surveys: the total design method. Chichester, New York.
• Dziewulak A., Kosel E., Nocuń A., Przecławski K., Zürn M., (1977): Turystka młodzieży. Z badań nad wypoczynkiem młodzieży warszawskiej [The Youth Tourist. From Research on the Rest of Warsaw's Youth], Instytut Turystyki, Warszawa.
• EU (1998), The European on Holidays 1997-1998. A Euro-barometer Survey. Executive Summary, European Commission Directorate General XXIII.
• Gołembski G. (1980): Warunki zastosowania marketingu w turystyce w gospodarce centralnie planowanej [Conditions for Applying Marketing in Tourism in a Centrally Planned Economy], Akademia Ekonomiczna Poznań.
• Guignand A. (1989), Rola państwa w rozwoju turystyki socjalnej [The Role of the State in the Development of Social Tourism], "Problemy Turystyki", nr 2 (44), IT, Warszawa.
• GUS (1988), Metodologia Unii Europejskiej w dziedzinie statystyki turystyki [European Union Methodology in the Field of Tourism Statistics], Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Hoffman F. (1960), Geschichtliche Aspekte der Erfassung des Fremdenverkehrs, Zeitschrift fur den Fremdenverkehr Nr 3, Berno.
• Hurdman L.E. (1979), Origin Regions of International Tourism, "Wienner Geogrphische Schriften", Vol. 53/54.
• Hurdman L.E., Davies J.A., (1994), Changes and patterns of origin regions of international tourism, "Geo Journal", Vol. 34/4.
• Jarowiecka T. (Ed.) (1978), Społeczne potrzeby i uwarunkowania rozwoju turystyki i rekreacji w Polsce [Social Needs and Determinants of the Development of Tourism and Recreation in Poland], "Zeszyty Naukowe AWF Kraków", nr 16, Kraków, 1978.
• Jeffries J. (1980), Statistics on Tourism, Report OECD, Paris.
• Kornak A., Montygierd-Łoyba M. (1985), Ekonomika turystyki [Economics of Tourism], PWN, Warszawa.
• Kornak A. (1979), Ekonomika turystyki [Economics of Tourism], PWN, Warszawa.
• Kowalewski Z. (1978), Turystyka wobec potrzeb ludzkich [Tourism in the Face of Human Needs], "Problemy Turystyki", nr 2, Instytut Turystyki, Warszawa.
• Kruczek Z. (1974), Rozwój turystyki w środowisku studenckim [The Development of Tourism in the Student Environment], "Zeszyty Naukowe Instytutu Turystyki", nr 1, Warszawa.
• Labeau G. (1968), Zagadnienia ogólne konsumpcji turystycznej [General Issues of Tourist Consumption], "Ruch Turystyczny - Monografie", nr 5, SGPiS, Warszawa.
• Latuch K. (2000), Badania ankietowe uczestnictwa w turystyce, wypoczynku i rekreacji ruchowej ludności Polski w systemie statystyki publicznej (1969-1999) [Surveys of Participation in Tourism, Leisure and Physical recreation of the Polish Population in the System of Official Statistics (1969-1999)], [in] [Studia nad czasem wolnym mieszkańców dużych miast Polski i jego wykorzystaniem na rekreację ruchową i turystykę [Studies on the Free Time of Residents of Large Polish Cities and its Use for Physical Recreation and Tourism] [ed. J. Wyrzykowski], AWF Wrocław.
• Le bilan annuel de l'activite des agents de voyages, (1993) "La Gazette Officielle du Tourisme", Nr 1143, L'Office des Nouvelles Internationales, Paris.
• Lickorish L.J., Kershaw A.S., (1958): The Travel Trade, London.
• Łaciak J. (1997), Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych [Participation of Poles in Tourism], Zeszyty Statystyczne, Instytut Turystyki, Warszawa.
• Łaciak J. (1999), Uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych w 1999 roku [Participation of Poles in Tourism in 1999], Instytut Turystyki, Warszawa.
• Łazarek R. (1999), Ekonomika turystyki [Economics of Tourism], Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Łopaciński K. (1988), Poziom aktywności turystycznej studentów [The Level of Students' Tourist Activity], [in] Społeczno-pedagogiczne problemy turystyki [Socio-pedagogical problems of tourism],Instytut Turystyki, Warszawa.
• Matczak A. (1982), Model badań ruchu turystycznego. Studium metodologiczne [Model of Tourist Movement Research. A Methodological Study], Acta Universitatis Lodziensis , Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Matczak A.(1990), Stan badań ruchu turystycznego w Polsce [The State of Tourism Movement Research in Poland], [in:] Turystyka jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego [Tourism as a Factor of Socio-Economic Development], Rocznik Centralnego Programu Badań Podstawowych 08.06. Wyniki prac z roku 1988, Instytut Turystyki, Warszawa.
• McIntosh, R. W., Goeldner Ch. (1986), Tourism Principles, Practices and Philosophies, Wiley, New York.
• Memento du tourisme (1990), Report on Tourism. Ministere du Tourisme - Direction des Industries Touristiques, La Documentation Francaise, Paris.
• Menges G. (1955), Methoden und Probleme der deutshen Fremdenverkehrstatistik, Frankfurt.
• Nowakowska A. (1989), Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania ruchu turystycznego w układach przestrzennych [Socio-Economic Determinants of Tourism in Spatial Systems], "Zeszyty Naukowe - Seria Monografie", nr 88, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków.
• Opaschowski H.W. (1992), Freizeit: Ein Blick in die Zukunft unserer Freizeitwelt, BAT, Freizeitforschungsinstitut, Hamburg.
• Ostrowski S. (1979), Analiza porównawcza turystyki krajowej i wyjazdów zagranicznych wybranych krajów europejskich [Comparative Analysis of Domestic Tourism and Foreign Trips of Selected European Countries], [in] Potrzeby społeczne a kształtowanie ruchu turystycznego w Polsce. Część II [Social Needs and Shaping of Tourist Movement in Poland], Główny Komitet Turystyki, Instytut Turystyki, Warszawa.
• Ostrowski S. (1975), Ruch turystyczny jako przedmiot badań statystycznych [Tourist Movement as a Subject of Statistical Research], Instytut Turystyki, Warszawa.
• Ostrowski S. (1970), Zarys historyczny statystycznego badania ruchu turystycznego [Historical Outline of a Statistical Survey of Tourist Movement], "Ruch Turystyczny - Studia i Monografie", nr 1 (31), SGPiS, Warszawa.
• Py P., (1994): Le tourisme. Un phenomene economique, Paris.
• Raciborski J. (1988), Społeczno-ekonomiczne czynniki uczestnictwa rodzin z dziećmi w turystycznych formach rekreacji [Socio-Economic Factors of Participation of Families with Children in Tourist Forms of Recreation], [in] Wyznaczniki i bariery uczestnictwa w turystycznych formach rekreacji [Determinants and Barriers Regarding Participation in Tourism Forms of Recreation] (ed. S. Wykrętowicz), AWF Warszawa.
• Ryan Ch, Geldon I., (1998): Application of Leisure Motivation Scale to Tourism, "Annals of Tourism Research", Vol. 25 (1), p. 169-188.
• Schmidhauser H., (1975): Travel Propensity and Travel Frequency, [in] Management of Tourism, (ed. A.J. Burkart, S. Medlik), Heinemann Ltd. Oxford.
• Schuhwerk F. (1930), Die Metodik in der deutschen und osterreichischen Fremdenverkehrsstatistik, "Archiv fur den Fremdenverkehr", Jahrgang nr 3, Berlin.
• Słaby T. (2000), Rekreacja i turystyka w świetle GUS-owskich badań budżetu czasu [Recreation and Tourism in light of the GUS survey on the Time Budget], [in] Studia nad czasem wolnym mieszkańców dużych miast Polski i jego wykorzystaniem na rekreację ruchową i turystykę [Studies on the Free Time of Residents of Large Polish Cities and its Use for Physical Recreation and Tourism] [ed. J. Wyrzykowski], AWF Wrocław.
• Strzeszewski M. ,(1962), Wyniki badania na temat: "Wypoczynek i turystyka mieszkańców miast w 1962r."[The Results of the Study on "Recreation and Tourism of Urban Residents in 1962"], Warszawa.
• Studzińska A. (1970), Panel konsumentów jako metoda badań popytu [Consumer Panel as a Method of Demand Research], IPiSS, Warszawa.
• The evolution in holiday travel facilities and in the flow of tourism inside and outside in European Community (1993): Part II. Main Report.
• The TTG World Travel Report: 1995-2000, Market Tracking International Ltd., London.
• Troisi M., (1963): Teoria economica del tourismo e della rendita turistica, bari 1955. Tłumaczenie polskie: Ekonomiczna teoria turystyki i renty turystycznej [Economic Theory of Tourism and Tourist Pension], AWF Warszawa.
• Uczestnictwo w turystyce ludności Polski w 1986 roku [Participation in Tourism Among the Polish Population in 1986], Materiały Statystyczne Nr 46, GUS, Warszawa 1987.
• Urlopy organizowane prywatnie a inne formy wypoczynku (1971): (ed. A. Pawełczyńska), GKKFiT, COIT, Warszawa.
• Walle A.H. (1997), Quantitative versus qualitative tourism research, "Annals of Tourism Research", Vol. 24(3), pp. 524-536.
• Winiarski R. W. (1991), Motywacja aktywności rekreacyjnej człowieka [Motivation of Human Recreational Activity], Wydawnictwo Monograficzne nr 5, AWF, Kraków.
• Winiarski R. (1988), Motywacja turystyczna: struktura i społeczne uwarunkowania [Tourist Motivation: Structure and Social Conditions], "Problemy Turystyki", nr 2(40), IT, Warszawa.
• Wodejko S. (1989), Ruch przyjazdowy z zachodu do wybranych państw socjalistycznych, jako wyraz luki na europejskim rynku turystycznym [Incoming Movement from the West to Selected Socialist Countries, as an Expression of a Gap in the European Tourism Market], "Monografie i Opracowania", nr 288, SGPiS, Warszawa.
• WTO (1984), Draft International Standard Age Classification for Tourism Statistics, World Tourism Organization, Madrid.
• WTO (1989), Harmonization of Household Surveys on Pleasure and Holiday Travel, (1989), World Tourism Organization, Madrid, 12 June 1989.
• WTO (1977), Marche touristique. Manuel sur la methodologie des etudes de marche, World Tourism Organization, Madrid, 8 Julliet 1977.
• WTO (1983), Methodologies for carrying out sample surveys on tourism: Report of the Secretary - General on the Execution of General Programme of Work for the period 1982-1983, World Tourism Organization, New Delhi, 3-14 October.
• WTO (1973), Sampling Methods in their Application to Tourism Statistics. Guidelines for Collection and Presentation of International Tourism Statistics (1973): WTO, Madrid.
• Wykrętowicz S. (Ed.) (1988), Wyznaczniki i bariery uczestnictwa w turystycznych formach rekreacji [Determinants and Barriers to Participation in Tourism Forms of Recreation] AWF Warszawa.
• Yearbook of Tourism, Statistics - 1988, Vol. I, World Tourism Organization, Madrid 1989.
• Zawadzki M. (1992), Tendencje rozwojowe aktywności turystycznej mieszkańców Polski [Trends in the Tourism Development of Polish Citizens], "Problemy Turystyki", nr 4, IT, Warszawa.
• Żabińska T. (1990), Podstawy i mechanizmy kształtowania konsumpcji usług turystycznych [Basics and Mechanisms of Shaping the Consumption of Tourist Services], Akademie Ekonomiczna w Katowicach, Katowice.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.0842