Jawność rozprawy głównej w procesie karnym w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania karnego z 2016 roku

• Autorzy: Radosław Koper

Warianty tytułu

Openness of the Main Hearing in a Criminal Trial in the Light of the Amendments to the Code of Criminal Procedure of 2016

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasada jawności, jako jedna z naczelnych zasad procesu karnego, jest realizowana przede wszystkim na rozprawie głównej. Ustawa nowelizacyjna do Kodeksu postępowania karnego z 10 czerwca 2016 r. wprowadziła w tym zakresie zmiany modelowe. Artykuł został poświęcony omówieniu tych zmian. Pierwsza z nich dotyczy wyłączenia jawności rozprawy. Ustawodawca przyznał prokuratorowi prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec wyłączenia jawności rozprawy, przy czym taki sprzeciw jest wiążący dla sądu. Ta regulacja wzbudza zastrzeżenia o charakterze konstytucyjnym, ponieważ godzi w konstytucyjne prawo do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. O wyłączeniu jawności powinien decydować bezstronny i niezależny sąd, jako niezawisły organ państwowy najlepiej predestynowany do rozstrzygania kolidujących wartości. Druga zasadnicza zmiana polega na ustanowieniu jako reguły rejestracji audiowizualnej przebiegu rozprawy przez przedstawicieli środków społecznego przekazu. Sąd ma obowiązek dopuścić ich do rozprawy w każdym przypadku, w którym o to się zwrócą. W tym zakresie krytycznej analizie poddano usunięcie warunku poszanowania ważnego interesu uczestnika postępowania karnego. Zasadniczo poddano natomiast pozytywnej ocenie rozszerzenie zakresu jawności rozprawy głównej. (abstrakt oryginalny)

EN

The principle of openness, or transparency, being one of the guiding principles in criminal proceedings, is realised mainly during the first instance hearing. The amendment to the Code of Criminal Procedure of 10 June 2016 introduced two model changes in this respect. The article is devoted to the discussion of these changes. The first one concerns the decision to hear a case in camera. The prosecutor has been granted the right to object to the exclusion of a public hearing, which is binding on the court. This regulation raises constitutional concerns because it undermines the constitutional right to a fair trial. A disclosure should be decided on by an impartial and independent court, acting as an independent state body best placed to resolve conflicting values. The second fundamental change is the establishment of an audiovisual registration of the course of the hearing by representatives of the mass media. The court must allow them to hear the trial whenever they so request. In this respect, the removal of the condition of respect for the important interest of the party involved in the criminal proceedings was analysed and assessed negatively. The extension of the transparency of the main hearing, however, was generally given a positive assessment. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Postępowanie karne; Postępowanie sądowe; Sądownictwo; Kodeks postępowania karnego

EN

Criminal Law; Criminal procedure; Legal proceedings; Judicature; Code of Criminal Procedure

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 2
• Strony: 75--87

Twórcy

autor

Radosław Koper

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Błaszyk, M., Paluszkiewicz, H. (2017), Jawność rozprawy głównej po nowelizacji kodeksu postępowania karnego, [w:] Grzegorczyk, T., Olszewski, R. (red.), Verba volant. Scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015-2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa.
• Bonetti, M. (2003), Riservatezza e processo penale, Milano.
• Brzezińska, M., Tarnowska D. (2013), Wyłączenie jawności zewnętrznej rozprawy głównej, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa.
• Chiavario, M. (2007), Diritto processuale penale. Profilo istituzionale, Torino.
• Corso, P. (2008), Commento al codice di procedura penale, Piacenza.
• Gerecka-Żołyńska, A., Górecki, P. (2005), Rola środków społecznego przekazu na tle zasady domniemania niewinności, [w:] Dynia, E., Kłak, Cz.P. (red.), Europejskie standardy ochrony praw człowieka a ustawodawstwo polskie, Rzeszów.
• Hofmański, P., Zabłocki, S. (2006), Elementy metodyki sędziego w sprawach karnych, Kraków.
• Jasiński, W. (2009), Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym, Warszawa.
• Jasiński, W. (2013), Jawność zewnętrzna procesu karnego - uwagi na tle propozycji Komisji Kodyfikacyjnej Procesu Karnego, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa.
• Jasiński, W. (2016), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Skorupka, J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa.
• Kaftal, A. (1969), Jawność postępowania karnego w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, Nowe Prawo (11-12).
• Koper, R. (2010), Jawność rozprawy głównej a ochrona prawa do prywatności w procesie karnym, Warszawa.
• Koper, R. (2013), Jawność zewnętrzna postępowania sądowego, [w:] Jasiński, W., Nowicki, K. (red.), Jawność jako wymóg rzetelnego procesu karnego. Zagadnienia prawa polskiego i obcego, Warszawa.
• Kuźma, M. (2012), Udział mediów w procesie karnym, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa.
• Leone, G. (1975), Manuale di diritto processuale penale, Napoli.
• Manzione, D. (1991), Art. 471-473, [w:] Chiavario, M. (red.), Commento al nuovo codice di procedura penale, t. V, Torino.
• Nowak, C. (2009), Prawo do rzetelnego procesu sądowego w świetle EKPC i orzecznictwa ETPC, [w:] Wiliński, P. (red.), Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, Warszawa.
• Nowicki, K. (2012), Jawność zewnętrzna postępowania sądowego, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa.
• O´Flaherty, M. (2017), Ochrona praw człowieka w dzisiejszej Europie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(1).
• Ridolfi, C. (1990), Persona e mass media, Padova.
• Scalisi, A. (2002), Il diritto alla riservatezza, Milano.
• Scomparin, L. (2000), La tutela del testimone nel processo penale, Padova.
• Skorupka, J. (2012), Prawnomiędzynarodowe i konstytucyjne podstawy jawności procesu karnego, [w:] Skorupka, J. (red.), Jawność procesu karnego, Warszawa.
• Stefański, R.A. (1998), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Bratoszewski, J., Gardocki, L., Gostyński, Z. (red.), Przyjemski, S.M., Stefański, R.A., Zabłocki, S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II: Warszawa.
• Ważny, A. (2016), Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej, [w:] Sakowicz, A. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa.
• Wiliński, P. (2011), Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa.
• Wiliński, P. (2009), Rzetelny proces karny w świetle Konstytucji i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Wiliński, P. (red.), Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, Warszawa.
• Zimna, M. (2016), Wyłączenie jawności rozprawy jako gwarancja ochrony interesów uczestników postępowania karnego, Prokuratura i Prawo 9.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/2018.80.2.6