Doświadczanie mobbingu i negatywnych emocji w pracy - analiza porównawcza: Polska - Hiszpania

• Autorzy: Katarzyna Durniat

Warianty tytułu

Experiencing Mobbing and Negative Emotions in the Workplace - Comparative Analysis: Poland - Spain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki mobbingu oraz doświadczania negatywnych emocji i stresu społecznego w miejscu pracy. Treść artykułu oparta jest na wynikach badań empirycznych zrealizowanych w 2014 roku na dwóch celowo dobranych próbach pracowników sektora administracji w Polsce (N = 149) i Hiszpanii (N = 148). Celem badań było porównanie skali i specyfiki doświadczania negatywnych zachowań mobbingowych oraz negatywnych emocji przez pracowników obu krajów. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem polskiego, zwalidowanego kwestionariusza SDM do pomiaru mobbingu [Durniat 2010; Durniat 2016] oraz jego hiszpańskiej wersji [Durniat, Mañas 2017]. Otrzymane wyniki wskazują na istnienie podobnej skali mobbingu oraz występowanie podobnych rodzajów zachowań mobbingowych w Polsce i Hiszpanii. Doświadczanie związanego z relacjami społecznymi w pracy stresu i negatywnych emocji jest zjawiskiem bardziej nasilonym wśród pracowników polskich, a ich występowanie (w przypadku obu krajów) jest silnie związane z ekspozycją pracowników na mobbing.(abstrakt oryginalny)

EN

This paper focuses on the experience of mobbing and negative emotions in the workplace. It is based on the results of a comparative study conducted on two matching samples of administrative employees in Poland (N = 149) and Spain (N = 148) in the year 2014. The aim of the research was to compare the prevalence of mobbing (and different mobbing styles) and the experience of negative emotions in the workplace in Poland and Spain. The original, Polish psychometric tool for diagnosing mobbing (the SDM Questionnaire) and a Spanish version of the tool was used in the study. The instrument was standardized, validated and is providing consistent and statistically reliable results. The study findings are indicative of prevailing similarities between the researched samples in reference to the mobbing prevalence and styles. Negative emotions are experienced more often by the Polish employees, though in both countries they are strongly correlated with the employees' exposition to mobbing behaviours.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mobbing; Stres zawodowy; Praca

EN

Mobbing; Occupational stress; Labour

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 512 Sukces w zarządzaniu kadrami. Wyzwania wobec funkcji personalnej w organizacjach w warunkach rynku pracownika. Problemy zarządczo-psychologiczne
• Strony: 36--47

Twórcy

autor

Katarzyna Durniat

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Adams A., Crawford N., 1992, Bullying at Work. How to Confront and Overcome It, Virago Press, London.
• Arenas A., Giorgi G., Montani F., Mancuso S., Perez J.F., Mucci N., Giulio A., 2015, Workplace bullying in a sample of Italian and Spanish Employees and its relationship with job satisfaction and psychological well-being, Frontiers in Psychology, no. 6.
• Brodsky C., 1976, The Harassed Worker, MA: D.C. Heath and Company, Lexington.
• Cieślak W., Stelina J., 2004, Definicja mobbingu oraz obowiązek pracodawcy przeciwdziałania temu zjawisku (art. 94 k.p.), Państwo i Prawo, nr 12.
• Cooper C.L., Payne R. (red.), 1988, Causes, Coping and Consequences of Stress at Work, John Wiley & Sons, Chichester.
• Chadkowski M., 2011, Mobbing, aspekty prawo-organizacyjne, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.
• Durniat K., 2010, Mobbing i jego konsekwencje jako szczególny rodzaj kryzysu zawodowego, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, SWSPiZ, 10, 1, s. 129-148.
• Durniat K., 2011a, Mobbing jako zagrożenie dla tożsamości i integralności jednostki - z perspektywy pracy i rodziny, [w:] Golińska L., Bielawska-Bartowicz E. (red.), Rodzina i praca w warunkach kryzysu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 381-395.
• Durniat K., 2011b, Specyfika i konsekwencje mobbingu jako procesu obniżającego efektywność wykonania pracy zawodowej, [w:] Juliszewski T., Ogińska H., Złowodzki M., (red.), Obciążenia psychiczne pracą - nowe wyzwania dla ergonomii, Komitet ergonomii PAN, Kraków, s. 227-246.
• Durniat K., 2012, Możliwości i ograniczenia diagnozowania mobbingu w miejscu pracy, Czasopismo Psychologiczne, 18, 2, s. 221-230.
• Durniat K., 2013, Mobbing w miejscu pracy: zarys tradycji badawczej, podstawowe założenia, metodologia i wybrane wyniki badań własnych, Prace Psychologiczne LXII, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3546, s. 175-189.
• Durniat K., 2015a, Mobbing dynamics and consequences, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, tom XVI, zeszyt 3, część 3, s. 269-283.
• Durniat K., 2015b, Organizational and socio-organizational mobbing antecedents, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, tom XVI, zeszyt 3, część 1, s. 25-41
• Durniat K., 2016, Prezentacja polskiego kwestionariusza SDM do badania mobbingu, referat: II Zjazd Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Organizacji, 19-20 maj, Sopot.
• Durniat K., 2017, Percepcja roli specjalistów HR oraz stanowiska organizacji wobec mobbingu w miejscu pracy, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, nr 5(118), s. 75-87.
• Durniat K., Kulczycka A., 2006, Operacjonalizacja mobbingu w kontekście badań międzykulturowych, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej, nr 1132, s. 458-467.
• Durniat K., Mañas M., 2017, The experience and acceptance of mobbing and negative workplace behaviours in Poland and Spain - comparative study results, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, tom XVIII, zeszyt 7, część III.
• Einarsen S., Hoel H., Zapf D., Cooper C.L., 2011, Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, Taylor Francis, New York.
• Einarsen S., Hoel H., Zapf D., Cooper C.L., 2011, The Concept of Bullying and Harassment at Work: The European Tradition, [w:] S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper (red.), Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, Taylor & Francis, New York, s. 3-39.
• Escartín J., Zapf D., Arrieta C., Rodríguez-Carballeira A., 2011, Workers' perception of workplace bullying: A cross-cultural study, European Journal of Work and Organizational Psychology, vol. 20, no. 2.
• Field T., 1996, Bully in Sight: How To Predict, Resist, Challenge and Combat Workplace Bullying: Overcoming the Silence and Denial By Which Abuse Thrives, Success Unlimited, Wantage, England.
• Giorgi G., Leon-Perez J.M., Arenas A., 2015, Are bullying behaviors tolerated in some cultures? Evidence of a curvilinear relationship between workplace bullying and job satisfaction among Italian workers, Journal of Business Ethics, no. 131.
• Gładoch M., 2006, Mobbing a praca pod kierownictwem pracodawcy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, nr 4.
• Hansen A.M., Høgh A., Persson R., Karlson B., Gerde A.H., Ørbæk P., 2006, Bullying at work, health outcomes, and physiological stress response, Journal of Psychosomatic Research, 60, s. 63-72.
• Harvey S., Keashly L., 2003, Predicting the risk for aggression in the workplace: Risk factors, self-esteem and time at work, Social Behavior and Personality, 31(8), s. 807-814.
• Hirigoyen M.-F., 2002, Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym, Wyd. W drodze, Poznań.
• Hirigoyen M.-F., 2003, Molestowanie w pracy, Wyd. W drodze, Poznań.
• Hoel H., Cooper C.L., Faragher B., 2001, The experience of bullying in Great Britain: The impact of organizational status, European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), s. 443-465.
• Hoel H., Sheehan, M.J., Cooper C.L., Einarsen S., 2011, Organizational Effects of Workplace Bullying, [w:] S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper (red.), Bullying and Harassment In the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, (s. 129-148), Taylor & Francis Press, Boca Raton, London, New York.
• Hoel H., Zapf D., Cooper C.L., 2002, Workplace bullying and stress, Historical and Current Perspectives on Stress and Health, no. 2, s. 293-333.
• House J.S., 1981, Work Stress and Social Support, Addison-Wesley, Reading, MA.
• Høgh A., Mikkelsen E.G., Hansen A.M., 2011, Individual Consequences of Workplace Bullying/Mobbing, [w:] S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper (red.), Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, Boca Raton, Taylor & Francis Press, London, New York, s. 107-128.
• Høgh A., Mikkelsen E.G., Hansen A.M., 2012, Impact of Bullying on Workers, [w:] N. Tehrani (red.), Workplace Bullying: Symptoms and Solutions, Routledge Francis & Taylor Group, London & New York, s. 22-34.
• Ireland J.L., Archer J., 2002, The perceived consequences of responding to bullying with aggression: A study of male and female adult prisoners, Aggressive Behavior, no. 28, s. 257-272.
• Karsek R.A., 1979, Job demands, job decision latitude and mental strain: Implications for job redesign, Administrative science Quarterly, no. 24, s. 285-308.
• Karasek R.A., Theorell T., 1990, Healthy Work: Stress, Productivity and the Reconstruction of Working Life, Basic Books, New York.
• Keashly L., Jagatic K., 2011, North American perspectives on hostile behaviors and bullying at work, [w:] S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper (red.), Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, (s. 41-74), Taylor & Francis Press, Boca Raton, London, New York.
• Kivimaki M., Elovainio M., Vahtera 2000, Workplace bullying and sickness absence in hospital staff, Occupational and Environmental Medicine, 57, s. 656-660.
• Kucharska A., 2012, Mobbing. Informator dla pracodawcy, Państwowa Inspekcja Pracy. Główny Inspektorat Pracy, Warszawa.
• Lazarus R.S., Folkman S., 1984, Stress, Appraisal and Coping, Springer, New York.
• Lewis D., 2004, Bullying at work: The impact of shame among university and college lecturers, British Journal of Guidance & Counseling, 32(3), s. 281-299.
• Leymann H., 1990, Mobbing and psychological terror at workplace, Violence and Victims, no. 5, s. 119-126.
• Leymann H., 1996, The content and development of mobbing at work, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 2, s. 165-184.
• Marchand A., Demers A., Durand P., 2005, Does work really cause distress? The contribution of occupational structure and work organization to the experience of psychological distress, Social Science and Medicine, no. 61, s. 1-14.
• Matthiesen S.B., Einarsen S., 2004, Psychiatric distress and symptoms of PTSD among victims of bullying at work, British Journal of Guidance and Counseling, 32, 2, s. 335-356.
• Matthiesen S.B, Einarsen S., 2007, Perpetrators and targets of bullying at work: role stress and individual difference, Violence and Victims, no. 22, s. 735-753.
• Mikkelsen E.G., Einarsen S., 2002, Basic assumptions and symptoms of post-traumatic stress among victims of bullying at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11(1), s. 87-111.
• Moreno-Jiménez B., Rodríguez-Muñoz A., Salin D., Morante M.E., 2008, Workplace bullying in Southern Europe: Prevalence, forms and risk groups in a Spanish sample, International Journal of Organizational Behaviour, vol. 13 no. 2.
• Nield K., 1996, Mobbing and well-being: economic and personnel development implications, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 2, s. 239-249.
• Nielsen M.B., Einarsen S., 2012, Outcomes of exposure to workplace bullying: A meta-analytic review, Work and Stress, vol. 26, no. 4.
• Nielsen M., Matthiesen S.B., Einarsen S., 2010, The impact of methodological moderators on prevalence rates of workplace bullying. A meta-analysis, Journal of Occupational and Organizational Psychology, vol. 83, no. 4.
• Notelaers G., Einarsen S., 2013, The world turns at 33 and 45: Defining simple cutoff scores for the Negative Acts Questionnaire-Revised in a representative sample, European Journal of Work and Organizational Psychology, vol. 22, no. 6.
• Parzefall M., Salin, D., 2010, Perceptions of and reactions to workplace bullying: A social exchange perspective, Human Relations, vol. 63, no. 6.
• Payne R.L., 1979, Demands, Support, Constraints and Psychological Health, [w:] Mackay C., Cox T. (red.), Response to Stress: Occupational Aspects, IPC, London.
• Power J.L., Brotheridge C.M., Blenkinsopp J. et al., 2013, Acceptability of workplace bullying: a comparative study on six continents, Journal of Business Research, no. 66.
• Salin D., 2001, Prevalence and forms of bullying among business professionals: A comparison of two different strategies measuring bullying, European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), s. 425-441.
• Tehrani N., 2004, Bullying: a source of chronic post traumatic stress?, British Journal of Guidance and Counseling, 32(3), s. 357-366.
• Tehrani N., 2012, Bullying and Post-Traumatic Stress, [w:] N. Tehrani (red.), Workplace Bullying: Symptoms and Solutions (s. 35-50), Routledge Francis & Taylor Group, London & New York.
• Theorell T., Karasek R.A., 1996, Current issues relating to psychological job strain and cardiovascular disease research, Journal of Occupational Health Psychology, no. 1 (1), s. 9-26.
• Vartia M., 1996, The sources of bullying - psychological work environment and organizational climate, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 2, s. 203-214.
• Vartia M., 2001, Consequences of workplace bullying with respect to the well-being of its targets and the observers of bullying, Scandinavian Journal of Work Environment Health, vol. 27, no. 1, s. 63-69.
• Warr P., 1987, Work, Unemployment and Mental Health, Clarendon Press, Oxford.
• Zapf D., Escartin J., Einarsen S., Hoel H., Vartia M., 2011, Empirical Findings on Prevalence and Risk Groups of Bullying in the Workplace, [w:] Einarsen S., Hoel H., Zapf D., Cooper C.L. (eds.), Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, Taylor & Francis, New York.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2018.512.03