Racjonalność i skuteczność planowania na przykładzie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

• Autorzy: Roman Hauser , Marta Szustkiewicz

Warianty tytułu

The Rationality and Efficiency of Planning on the Example of a Municipal Programme for Preventing and Solving Alcohol-Related Problems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W systemie źródeł prawa wyróżnić można, obok typowych aktów prawa miejscowego stanowionych zgodnie z przepisami Konstytucji, także takie akty, które nie mieszczą się w standardach konstytucyjnych źródeł prawa, choć dotyczą istotnych kwestii społecznych, gospodarczych itp. Tego rodzaju dokumenty (np. akty planowania, programy, strategie itp.), mimo że są uchwalane w drodze uchwał, nie zawsze zawierają przepisy powszechnie obowiązujące. Bez względu jednak na moc wiążącą aktu normatywnego prawodawca powinien przestrzegać powszechnie uznawanych reguł stanowienia prawa, w tym zasady proporcjonalności, racjonalności, komunikatywności i zwięzłości. Przepisy powszechnie obowiązujące często nakładają na samorządy lokalne obowiązek tworzenia aktów regulujących ważne kwestie społeczne, np. program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych dotyczący zagadnienia sposobu postępowania ze zjawiskiem nałogu alkoholowego w warunkach lokalnych. Programy te często opracowywane są z naruszeniem reguł racjonalnego tworzenia prawa, a ponadto oderwane są od lokalnej rzeczywistości, co powoduje, że są one nieskuteczne. Warto zatem rozważyć możliwość innego sposobu reagowania na zjawisko alkoholizmu, nie za pomocą corocznie uchwalanych uchwał. Obowiązek sporządzania programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych mógłby zostać zastąpiony np. odpowiednimi działaniami organizacyjnymi, edukacyjnymi itp. Prawo nie zawsze jest właściwym sposobem osiągania zakładanych celów. Wymaga to jednak zmian ustawowych. (abstrakt oryginalny)

EN

In the system of legal sources, apart from typical acts of local law created in accordance with the provisions of the Constitution, there are also acts that do not fall within the constitutional standards of law, although they concern, among other things, important social and economic issues. Such documents (planning acts, programmes, or strategies), although enacted by resolutions, often fail to contain generally binding regulations. Although this does not prevent them from having a binding force, they should nevertheless be made in compliance with the generally recognised rules of lawmaking, including the principles of proportionality, rationality, communicativeness and brevity. The generally applicable provisions often impose on local self-governments an obligation to create acts regulating important social issues, such as for instance programmes preventing and solving alcohol-related problems and determining the way of dealing with alcohol addiction in local conditions. However, these programmes are often developed in violation of the rules of a rational law-making process, and are frequently detached from the local reality, which makes them ineffective. Therefor it may be worth considering another way of responding to the problem of alcoholism, not necessarily by means of resolutions adopted annually. The obligation to develop a prevention and resolution programme addressing alcohol-related problems could be replaced, for example, by certain specific organisational measures, an educational programme, or the implementation of other measures. The law is not always the right way to achieve the goals set, but the above recommendation will requires statutory changes first, anyway. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Alkoholizm; Uzależnienie; Samorząd terytorialny; Regulacje prawne; Prawodawstwo

EN

Alcoholism; Addiction; Local government; Legal regulations; Legislation

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3
• Strony: 61--74

Twórcy

autor

Roman Hauser

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Marta Szustkiewicz

• Biuro Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa

Bibliografia

• Bafia, J. (1984), Zasady tworzenia prawa, Warszawa.
• Budzisz, R., Jaworska-Dębska, B., Wlaźlak, K. (2009), Rola samorządu terytorialnego w zakresie wychowania w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, Studia Prawno-Ekonomiczne 80.
• Dąbek, D. (2003), Prawo miejscowe samorządu terytorialnego, Bydgoszcz-Kraków.
• Dobosz, P. (2002), Quasi-akty prawa miejscowego, [w:] Dolata, S. (red.), Problemy prawne w działalności samorządu terytorialnego, Opole.
• Duniewska, Z. (2013), Zasada proporcjonalności, [w:] Stahl, M. (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa.
• Duniewska, Z. Górski, M., Jaworska-Dębska, B., Olejniczak-Szałowska, E., Stahl, M. (2005), Plany, strategie, programy i inne zbliżone formy prawne działania administracji, [w:] Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania, Studia i materiały z Konferencji Naukowej Poświęconej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń.
• Federczyk, W., Majchrzak, B. (2014), Akt normatywny w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Problemy na tle aktów organów administracji, [w:] Błachucki, M., Górzyńska, T. (red.), Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, Warszawa.
• Folak, Ł. (2017), Zasada proporcjonalności w tworzeniu prawa administracyjnego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(4).
• Garlicki, L. (2012), Konstytucyjne źródła prawa administracyjnego, [w:] Hauser, R. Niewiadomski, Z., Wróbel, A. (red.), System prawa administracyjnego, t. 2: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa.
• Jaworska-Dębska, B. (2002), Prawna regulacja problemów uzależnień, obrotu napojami alkoholowymi, środkami odurzającymi i psychotropowymi, wyrobami tytoniowymi, [w:] Stahl, M. (red.), Materialne prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady, Warszawa.
• Jaworska-Dębska, B. (1995), Spór wokół modelu polskiej regulacji alkoholowej. Zagadnienia administracyjnoprawne, Łódź.
• Kłosowska-Lasek, K. (2012), Działania nieformalne administracji w kontekście jej sprawności, [w:] Kijowski, D., Miruć, A., Suławko-Karetko, A., Jakość prawa administracyjnego, Warszawa.
• Kmieciak, Z. (2000), Ogólne zasady prawa i postępowania administracyjnego, Warszawa.
• Krakała, A., Wąsowska, I. (2012), Ograniczenie dostępności napojów alkoholowych jako przykład legislacji administracyjnej w gminach, [w:] Stahl, M., Duniewska, Z. (red.), Legislacja administracyjna. Teoria, orzecznictwo, praktyka, Warszawa.
• Lebowa, D., Maciejko, W. (2011), Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, Warszawa.
• Morawski, L. (1997), Wstęp do prawoznawstwa, Toruń.
• Ochendowski, E. (2002), Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń.
• Olejniczak-Szałowska, E. (2016), Tworzenie planów, programów, strategii, [w:] Stahl, M. (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa.
• Piotrowski, R. (2015), Ustrojowe konsekwencje inflacji prawa, [w:] Brzozowski, W., Krzywoń, A. (red.), Leges ab omnibus intellegi debent. Księga XV-lecia RCL, Warszawa.
• Podgórecki, A. (1957), Założenia polityki prawa. Metodologia pracy legislacyjnej i kodyfikacyjnej, Warszawa.
• Rot, H., Siarkiewicz, K. (1994), Zasady tworzenia prawa miejscowego, Warszawa.
• Sawuła, R. (1997), Administracyjnoprawne środki ograniczenia dostępności alkoholu. Uwagi na tle nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Samorząd Terytorialny 3.
• Sierpowska, I. (2014), Pomoc społeczna. Komentarz, Warszawa.
• Skrzydło-Niżnik, I., Zalas, G. (2002), Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz. Doktryna. Orzecznictwo, Kraków.
• Stahl, M. (2013), Akty planowania (akty polityki), [w:] Hauser, R., Niewiadomski, Z., Wróbel, A. (red.), System prawa administracyjnego, t. 5: Prawne formy działania administracji, Warszawa.
• Stankiewicz, R. (2012), Prawotwórcza rola administracji w kształtowaniu sektora energetycznego (na przykładzie polityki energetycznej państwa), [w:] Stahl, M. (red.), Legislacja administracyjna. Teoria, orzecznictwo, praktyka, Warszawa.
• Szydło, M. (2006), Planowanie indykatywne jako funkcja państwa wobec gospodarki, [w:] Popowska, B. (red.), Funkcje współczesnej gospodarki. Księga dedykowana Profesor Teresie Rabskiej, Poznań.
• Walaszek-Pyzioł, A. (1995), Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1.
• Wierczyński, G. (2016), Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa.
• Wilczyński, P. (2018), Dobro człowieka jako zasada administracyjnoprawnych regulacji przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu i jego skutkom, [w:] Duniewska, Z., Stahl, M., Krakała, A. (red.), Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecznictwo, Warszawa.
• Wlaźlak, K. (2015), Racjonalność planowania w prawie administracyjnym, Warszawa.
• Wlaźlak, K. (2012), Inflacja prawa administracyjnego w zakresie planowania, [w:] Suwaj, P. (red.), Inflacja prawa administracyjnego, Warszawa.
• Wojtyczek, K. (2002), Zasada proporcjonalności, [w:] Banaszak, B., Preisner, A. (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa.
• Wronkowska, S. (1995), Zarys koncepcji państwa prawnego w polskiej literaturze politycznej i prawnej, [w:] Wronkowska, S. (red.), Polskie dyskusje o państwie prawa, Warszawa.
• Wronkowska, S., Zieliński, M. (2004), Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa.
• Zakolska, J. (2008), Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa.
• Ziemski, K. (2005), Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań.
• Zimmerman, J. (2008), Prawo administracyjne, Warszawa.
• Ziółkowski, M. (2007), Zarządzanie strategiczne w polskim samorządzie terytorialnym, [w:] Zalewski, A. (red.), Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym, Warszawa.
• Zirk-Sadowski, M. (1999), Instytucjonalny i kulturowy wymiar integracji prawnej, [w:] Leszczyński, L. (red.), Zmiany społeczne a zmiany w prawie, Lublin.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.3.6