Regionalne organizacje turystyczne jako Destination Management Companies - probiznesowy model działania

• Autorzy: Wojciech Fedyk

Warianty tytułu

Regional Tourist Organizations as a Destination Management Companies - a Proffesional Model of Action

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel. Analiza i ocena sprzeczności istniejących w środowisku badaczy dotyczących skutecznych modeli zarządzania sferą turystyki w regionach, a szczególnie zarządzania promocją turystyczną oraz autorska próba opracowania modelu funkcjonowania ROT-u w formule DMC, jako modelu zapewniającego wzrost skuteczności działania organizacji.
Metoda. Analiza źródeł wtórnych dotycząca problematyki uwarunkowań funkcjonowania ROT-ów oraz metoda sondażu diagnostycznego (w oparciu o autorski kwestionariusz) zastosowana w badaniach empirycznych. Przy wnioskowaniu zastosowano metodę dedukcji i analizy porównawczej oraz - dla uproszczenia prezentacji problemów - zagregowane obserwacje własne autora.
Wyniki. Badania ujawniły możliwość zmiany modelu działalności ROT-ów z wykorzystaniem formuły DMC, co może mieć kluczowe znaczenie dla skuteczności ich funkcjonowania.
Ograniczenia badań i wnioskowania. Badaniami objęto w sumie 16 ROT-ów, a w badaniach sondażowych uzyskano pełne dane od 15 organizacji. Analiza pozwoliła jednak dostrzec i zarysować prawidłowości w cechach działalności ROT-ów oraz opracować katalog uwarunkowań wpływających na skuteczność ich funkcjonowania po przekształceniu w DMC.
Implikacje praktyczne. Badania diagnozują możliwości i uwarunkowania zmiany modelu działania ROT-ów z wykorzystaniem formuły DMC, na podstawie opinii interesariuszy organizacji.
Oryginalność pracy. Analiza i identyfikacja katalogu uwarunkowań w otoczeniu ROT-ów, w kontekście polityki turystycznej, systemu organizacji turystyki i zachowań organizacji nastawionych na biznesowe działania. Model działania ROT-ów w formule DMC.
Rodzaj pracy. Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose. Assessment of contradictions existing in the environment of researchers regarding effective models of management among the tourism sector in regions, and especially the management of tourism promotion, and the author's attempt to develop a ROT model in the DMC formula as a model for increasing the effectiveness of the organization.
Method. The method of research included desk research of written resources, including ROT statuses (analysis of the structure of their aims) and in-depth analysis of data acquired during the author's own questionnaire research. The conclusions were drawn with the use of the deductive method, comparative analysis, and - to simplify the presentation of problems - the reduction method, as well as the authors' own observations.
Findings. The study revealed the possibility of changing the ROT business model using the DMC formula, which could be crucial in assessing the effectiveness of the organization.
Research and conclusions limitations. The study involved 16 ROTs, and survey research data were obtained from 15 organizations. The analysis allowed, however, to notice and outline regularities in the ROT activity features and a catalogue of conditions in their environment affecting the efficiency of functioning after transformation into the DMC.
Practical implications. The research diagnoses the possibilities and conditions of changes in the ROT model of action using the DMC formula in the opinion of the organization's stakeholders.
Originality. The analysis and identification of the catalogue of conditions in the environment of ROTs, in the context of tourism policy issues, system of organization of tourism and the behaviour of organizations, focused on business activities. The ROT model of operation in the DMC formula.
Type of paper. The article presents the results of empirical research. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Organizacje turystyczne; Rozwój regionalny; Zarządzanie regionem; Modele biznesowe; Turystyka

EN

Tourism organisation; Regional development; Region's management; Business models; Tourism

• Czasopismo: Folia Turistica / Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 47
• Strony: 27--52

Twórcy

autor

Wojciech Fedyk

• Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Bibliografia

• Banasik W., Borne-Januła H. (2011), Konsorcja produktowe w rozwoju lokalnej i regionalnej gospodarki turystycznej, [w]: Rapacz A., red., Gospodarka turystyczna w regionie. Przedsiębiorstwo. Samorząd. Współpraca, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 157, s. 365-374.
• Bieger T., Beritelli P., Laesser Ch. (2009), Size matters! Increasing DMO effectiveness and extending tourism destination boundaries, "Tourism Review", Vol. 57 No 3/ 2009/, s. 309-327.
• Borzyszkowski J. (2011), Organizacja i zarządzanie turystyką w Polsce, Wydawnictwo Fachowe CeDeWu.pl, Warszawa.
• Borzyszkowski J. (2012), Współczesne Destination Management Organizations (DMO) - przykłady rozwiązań brytyjskich, [w:] Wyrzykowska-Antkiewicz M., red., Rozwój społeczno-gospodarczy w dobie kryzysu, "Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku", t. 17, nr 16, s. 77-90.
• Borzyszkowski J. (2013a), Współczesne wyzwania Destination Management Organizations (DMO), w: Rapacz A., red., Gospodarka turystyczna w regionie. Wybrane problemy funkcjonowania regionów, gmin i przedsiębiorstw turystycznych, "Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 303, s. 49-57.
• Borzyszkowski J. (2013b), Legal Forms of Modern Destination Management Organizations and Their Influence on the Range of Tasks and Responsibilities, "UTMS Journal of Economics", Vol. 4, no. 3, s. 367-376.
• Borzyszkowski J. (2013c), Destination Management Organizations (DMOs) and Crisis Management, "Journal of Tourism and Services", Vol. 4, s. 8-17.
• Borzyszkowski J. (2014), Cooperation with the environment as one of the basic elements concerning the activity of the present day DMO, "European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation", Vol. 5, Issue 2, s. 47-59.
• Costa C., Panyik E., Buhalis D., red. (2014), European Tourism Planning and Organisation Systems: The EU Member States, Bristol: Channel View Publications.
• Czernek K. (2010), Uwarunkowania współpracy na rzecz rozwoju turystyki w regionie, rozprawa doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Katedra Turystyki.
• Czernek K. (2012), Region turystyczny w ujęciu systemowym a potrzeba współpracy na rzecz rozwoju turystyki w regionie, "Turystyka i Hotelarstwo", nr 18, Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Łodzi, Łódź, s. 9-26.
• Dębski M. (2012a), Współpraca interesariuszy destynacji w procesie kreowania jej konkurencyjności, Organizacja i Kierowanie, Organization and Management, nr 3 (152), s. 73-86.
• Dębski M. (2012b), Współpraca jako warunek efektywnego budowania przewagi konkurencyjnej destynacji, [w:] Al-Noorachi M., red., Marketing we współczesnym przedsiębiorstwie, "Przedsiębiorczość i Zarządzanie", t. 13, z. 2, s. 45-65.
• Dávid L., Tôzsér A. (2009), Destination managament in Hungarian tourism, Applied Studies in Agribusiness and Commerce - ABSTRACT, Agroinform Publishing House, Budapest, Conference Papers.
• Fedyk W. (2016), Uwarunkowania skuteczności regionalnych organizacji turystycznych w Polsce, praca doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze, Jelenia Góra [maszynopis niepublikowany].
• Fedyk W., Kachniewska M. (2016), Uwarunkowania skuteczności funkcjonowania regionalnych organizacji turystycznych w Polsce w formule klastra, [w:] Meyer B., red., Trendy we współczesnym ruchu turystycznych, "Ekonomiczne Problemy Turystyki", nr 1 (33), s. 135-150.
• Fedyk W., Morawski M. (2014), Regionalne organizacje turystyczne - organizacjami współpracy. Prawda czy fałsz?, "Folia Turistica", nr 32, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Kraków, s. 241-274.
• Fedyk W., Morawski M. (2016), Uwarunkowania skuteczności funkcjonowania regionalnych organizacji turystycznych w obszarach recepcji turystycznej w Polsce, [w:] Meyer B., red., Trendy we współczesnym ruchu turystycznych, "Ekonomiczne Problemy Turystyki", nr 1 (33), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s.107-124.
• Fedyk, W., Meyer B., Potocki J. (2017), Nowa koncepcja zarządzania regionami turystycznymi w: Niezgoda A., red., "Studia Oeconomia Posnaniensia", Vol. 4 nr 4, Poznań, s. 50-81.
• Galata S. (2004), Strategiczne zarządzanie organizacjami. Wiedza, intuicja, strategie, etyka, Difin S.A., Warszawa.
• Gołembski G., Niezgoda A. (2014), Organization of Tourism in Poland after Twenty Years of Systematic Changes,[w:] Costa C., Panyik E., Buhalis D., red., European Tourism Planning and Organisation Systems: The EU Member States, Channel View Publications, seria: Aspects of Tourism, Bristol, s. 243-256.
• Grabińska E., Mierniczak P. (2010), Rola i znaczenie regionalnych organizacji turystycznych w zakresie promocji turystycznej regionu, [w:] Sala, J., red., Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 613-636.
• Gretzel U., Fesenmaier D.R., Formica S., O'Leary J.T. (2006), Searching for the Future: Challenges Faced by Destination Marketing Organizations, "Journal of Travel Research", Vol. 45, November, s. 116-126.
• Griffin R.W. (2004), Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa.
• Gryszel P. (2010), Destination management company a kształtowanie konkurencyjności obszaru turystycznego, [w:] Sala, J., red., Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 637-653.
• Holešinska A. (2013), DMO - A dummy-made Organ or a Really Working Destination Management Organization, "Czech Journal of Tourism", Vol. 2, Issue 1, s. 19-36, doi: 10.2478/cjot-2013-0002, 2013.
• Jafari J., red. (2000), Encyclopedia of Tourism, Routlegde, London.
• Kachniewska M. (2014), Polaryzacja podaży turystycznej jako stymulanta rozwoju sieciowych produktów turystycznych, [w:] Meyer B., red., Podstawy funkcjonowania rynku turystycznego, Ekonomiczne Problemy Turystyki, nr 1 (25), "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 805, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 27-42.
• Klimek K. (2013), Destination Management Organisations and their Shift to sustainable tourism development, "European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation", Vol. 4, Issue 2, s. 27-47.
• Koźmiński A.K., Jemielniak D., Latusek D. (2009), Współczesne spojrzenie na kulturę organizacji, E-mentor, nr 3(30) s. 4-14.
• Kruczek Z., Zmyślony P. (2010), Regiony turystyczne, Wydawnictwo Proksenia, Kraków.
• Medlik S. (1995), Leksykon podróży turystyki i hotelarstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Migdal M. (2008), Ewaluacja regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych, Instytut Wspierania Turystyki - Doradztwo, Szkolenia, Badania, Forum Turystyki Regionów, Szczecin.
• Migdal M. (2012), Nie marnujmy unijnych dotacji, "Wiadomości Turystyczne. Dwutygodnik branży turystycznej", nr 21 (267), Warszawa, s. 14.
• Migdal M. (2013), Poradnik. Lokalna Organizacja Turystyczna, Forum Turystyki Regionów, Szczecin.
• Müller H., Berger P. (2012), Benchmarking for Destination Management Organizations: The Case of Swiss Cities and Alpine Destination Management, "Tourism Review", Vol. 67, Issue 4, s. 26-39.
• Olearnik J. (2009), Przedsiębiorcze zachowania uczelni - wzorzec i rzeczywistość (wyniki badań), [w:] Pluta-Olearnik M., red., Przedsiębiorcza uczelnia i jej relacje z otoczeniem, Difin SA, Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu, Wrocław, s. 49-87.
• Osbert-Pociecha G. (2010), Zdolność organizacji do zmian - w ujęciu modelowym, [w:] Dudycz T., Osbert-Pociecha G., red., Efektywność - rozważania nad istotą i pomiarem, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 144, s. 373-386.
• Panasiuk A. (2008), Struktura podmiotowa gospodarki turystycznej, [w:] Panasiuk A., red., Gospodarka turystyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 25-33.
• Panasiuk A. (2009), Instrumenty polityki turystycznej w regionie, [w:] Rapacz A., red., Gospodarka turystyczna w regionie. Przedsiębiorstwo. Samorząd. Współpraca, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 50, Wrocław, s. 15-23.
• Panasiuk A. (2014), Relacje na rynku turystycznym, [w:] Meyer B., red., Podstawy funkcjonowania rynku turystycznego, "Ekonomiczne Problemy Turystyki", nr 1 (25), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 805, s. 101-114.
• Pike S. (2007), Consumer-Based Brand Equity for Destination; Practical DMO Performance Measures, "Journal of Travel & Tourism Marketing", Vol. 22, Issue 1, s. 51-61.
• Pike S., Page S.J. (2014), Destination Marketing Organizations and destination marketing. A narrative analysis of the literature, "TourismManagement", Vol. 41, s. 202-227.
• Peters T.J., Waterman R.H. (2000), Poszukiwanie doskonałości w biznesie, Wydawnictwo Medium, Warszawa.
• Presenza A., Sheehan L., Ritchie J.R.B. (2005), Towards a Model of the Roles and Activities of Destination Management Organizations, "Journal of Hospitality, Tourism and Leisure Science", Vol. 3, s. 1-16.
• Rapacz A. (2008), Rola klastrów w kształtowaniu struktury i jakości produktu turystycznego regionu, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 29, Gospodarka a Środowisko, nr 10, s. 106-117.
• Rapacz A., Gryszel P., Jaremen D. (2010), Klaster turystyczny jako forma kooperacji w obszarze recepcji turystycznej, [w:] Sala J., red., Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 706-721.
• Rapacz A., Jaremen D. (2007), Regionalne organizacje turystyczne, jako przejaw partnerstwa w gospodarce turystycznej. Przypadek Dolnego Śląska, [w:] Rapacz A., red., Gospodarka turystyczna w regionie. Wybrane zagadnienia jej funkcjonowania, Jaremen Press, Jelenia Góra, s. 222-233.
• Stasiak A. (2007), Klaster turystyczny - nowe wyzwanie dla ROT-ów i LOTów? Rocznik Naukowy Wyższej Szkoły Turystyki i Rekreacji w Warszawie, t. 6, Warszawa, s. 183-196.
• Survey of Destination Management Organizations. Report,2004,World Tourism Organization, Madrid.
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej, Dz.U. nr 62, poz. 689, z późn. zm.
• Walas B. (2007), Kierunki ewolucji regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych w kontekście polityki turystycznej - mocne i słabe strony, "Rocznik Naukowy Wyższej Szkoły Turystyki i Rekreacji im. M. Orłowicza w Warszawie", t. 6.
• Walas B., red. (2012), Marketingowa strategii rozwoju turystyki POT 2012- 2020, Polska Organizacja Turystyczna, Warszawa.
• Walas B., Olszewski J. (2012), Diagnoza strategiczna budowy turystycznego konsorcjum produktowego w obszarze uzdrowisk, spa i wellness, [w:] Borkowski K., Łabaj M., Sondel-Cedermas J., red., Studia i materiały, "Zeszyty Naukowe" nr 2, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej, Sucha Beskidzka, s. 5-18.
• Wanagos M. (2011), Regionalne i lokalne organizacje turystyczne - system relacji i powiązań marketingu wewnętrznego regionu, [w:] Rosa G., Smal A., red., Marketing przyszłości. Trendy. Strategie. Instrumenty. Wybrane aspekty marketingu terytorialnego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 663, Ekonomiczne Problemu Usług, nr 75, s. 284-285.
• Wojciechowska J. (2012), Ścieżki rozwoju organizacyjnego turystyki w Polsce - od rewolucji po ewolucyjny system, [w:] Rapacz A., red., Wyzwania współczesnej polityki turystycznej. Problemy funkcjonowania rynku turystycznego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 258, s. 89-101.
• Wolna-Samulak A., Bordun M. (2013), Funkcje i zadania regionalnej oraz lokalnej organizacji turystycznej w aspekcie rozwoju turystyki w regionie na przykładzie województwa zachodniopomorskiego, [w:] Meyer B., red., Środki unijne w gospodarce turystycznej województwa zachodniopomorskiego i lubuskiego, Ekonomiczne Problemy Turystyki, nr 2 (22), Środki unijne w gospodarce turystycznej, t. 1, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 783, s. 75-91.
• Zins A.H. (2014), Internal Benchmarking for Regional Tourism Organizations: a Case Example, "Tourism Analysis", Vol. 19, Issue 4, s. 413-424.
• Żemła M. (2010), Możliwości i ograniczenia pełnienia roli przywódcy w kooperacyjnym kreowaniu potencjału turystycznego obszaru recepcji przez lokalne i regionalne organizacje turystyczne, [w:] Panasiuk A., red., Potencjał turystyczny. Zagadnienia ekonomiczne, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 591, Ekonomiczne problemu usług nr 53, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 93-102.
• Holešinska A. (2012), Destina ní management jako nástroj podpory regionálního rozvoje, Regionální Studia, nr 1, http://www.regionalni- -studia.cz/images/2012-1/1_tematicke_clanky_2-13_01_2012_1.pdf (28.07.2014).
• Kachniewska M. (2013), Klaster jako łącznik między popytowym i podażowym postrzeganiem oferty turystycznej, POT, 26 listopada, http://www. slideshare.net/coffeeday/klaster-rot-lot (4.08.2014).
• Problemy i przyszłość polskich LOT-ów - VI Gremium Ekspertów Turystyki we Wrocławiu, 2012, Turystyczne Mazowsze, 29 grudnia, http://www. turystycznemazowsze.pl/article.php?aid=249 (8.08.2013).
• Zmyślony P. (2013), Konieczne korekty systemu, "Aktualności Turystyczne", http://www.aktualnosciturystyczne.pl/wiadomoci-rot-i-lot/konieczne- -korekty-systemu (8.12.2013).
• Zmyślony P. (2014), Realizator, partner czy przywódca - funkcje i relacje. MODEL współpracy JST - ROT - LOT - LGD, VII Gremium Ekspertów Turystyki, 10-12.12.2014r., Kraków-Sucha Beskidzka [materiał niepublikowany], http://turystykawmiescie.org/2014/12/12/realizator- -partner-czy-przywodca-o-modelu-wspolpracy-jst-rot-lot-lgd-relacja/ (14.12.2014).
• Zmyślony P. (2017), O potrzebie utworzenia metropolitalnych organizacji turystycznych, "Studia Periegetica" (w druku); referat wygłoszony podczas II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu "Turystyka i rekreacja w metropoliach" organizowanej przez WSB w Poznaniu w dniu 16 listopada 2017 roku;https://turystykawmiescie.org/2017/11/14/organizacja- turystyki-ue/ (29.12.2017).

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.6202