Rozwój regulacji dotyczących migracji zarobkowej w Polsce w okresie międzywojennym

• Autorzy: Agata Baran

Warianty tytułu

Development of the Legislation on Labour Migration in Poland during the Interwar Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł poświęcony jest omówieniu problematyki związanej z rozwojem regulacji prawnych dotyczących migracji zarobkowej w Polsce w II RP, z uwzględnieniem sytuacji cudzoziemców na polskim rynku. Przedstawiono w nim ewolucję regulacji prawnych dotyczących polityki migracyjnej, a także analizę regulacji dotyczących obywatelstwa, zasad wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium RP. Autorka spróbuje w nim określić kierunek dokonanych zmian, ocenić na jakim poziomie było polskie prawo pracy w okresie międzywojennym, oraz udzielić odpowiedzi na pytanie, czy ówczesne regulacje zachęcały cudzoziemców do przyjazdu do Polski. (abstrakt oryginalny)

EN

The article addresses the development of legislation concerning labour migration in Poland during the in the Second Polish Republic, taking into consideration the situation of foreigners in the Polish market. This paper is aimed at presenting the evolution of the legislation on the migration policy, as well as analysing the legislation concerning the citizenship, the principles of coming and staying in the territory of the Republic of Poland, based on which the author will try to determine the direction of changes, evaluate the level of the Polish labour law during the interwar period, and if the contemporary legislation encouraged foreigners to migrate to Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zatrudnienie cudzoziemców; Prawa cudzoziemców; Cudzoziemcy; Emigracja zarobkowa; Migracja; Migracja zarobkowa

EN

Employment of foreigners; Foreigners' rights; Foreigners; Economic emigration; Migration; Economic migration

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 42
• Strony: 213--239

Twórcy

autor

Agata Baran

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Bielak-Jomaa E., Zatrudnianie cudzoziemców, Warszawa 2015.
• Chlebny J. (red.), Prawo o cudzoziemcach. Komentarz, Warszawa 2006.
• Kurenda M., Polityka repatriacyjna Polski. Zarys ewolucji rozwiązań instytucjonalno-prawnych w latach 1918-1998. Ekspertyza Nr 188 wykonana na zlecenie Biura Studiów i Ekspertyz, czerwiec 1999, s. 4 -5, http://biurose.sejm.gov.pl (dostęp: marzec 2017r.).
• Janowska J., Emigracja zarobkowa w Polski 1918-1939, Warszawa 1981.
• Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, tom drugi, Warszawa 1984.
• Łazor J., Polska polityka imigracyjna wobec cudzoziemców, 1918-2012, (w:) Górak-Sosnowska K., Łazor J. (red.), Polityka migracyjna: historia i współczesne wyzwania, Warszawa 2016.
• Zarzycka Z., Kowalewski J. T., Rozwój ludności Polski w latach 1919-1993, (w:) Rozwój demografii polskiej 1918-1993, GUS, Warszawa 1994.
• Organiściak W., Prawo ubezpieczeń społecznych II Rzeczypospolitej (Szkic dla celów dydaktycznych), (w:) "Z Dziejów Prawa", t. 3(11), Katowice 2010.
• Dekret Naczelnika Państwa z 23 listopada 1918 r. o 8-godzinnym dniu pracy (Dz. P.P.P. z 1918 r. Nr 17, poz. 42), ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 18 grudnia 1919 r. o czasie pracy w przemyśle i handlu (Dz.U. RP z 1920 r., Nr 2, poz. 7).
• Dekret z dnia 30 grudnia 1918 r. o utworzeniu Państwowego Urzędu ds. Powrotu Jeńców, Uchodźców i Robotników (Dz.P.P.P. z 1919 r., Nr 3, poz. 84), ze zmianami wprowadzonymi dekretem z dnia 5 lutego 1919 r. w sprawie zmiany dekretu z dnia 30 grudnia 1918 r. o utworzeniu Państwowego Urzędu do spraw powrotu jeńców, uchodźców i robotników (Dz.P.P.P. z 1919 r., Nr 13 poz. 143).
• Dekret z dnia 27 stycznia 1919 r. o organizacji państwowych urzędów pośrednictwa pracy i opieki nad wychodźcami (Dz.P.P.P. z 1919 r., Nr 11), ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 1921 r. w przedmiocie rozciągnięcia mocy obowiązującej dekretu z dnia 27 stycznia 1919 r. o organizacji państwowych urzędów pośrednictwa pracy i opieki nad wychodźcami na województwa nowogródzkie, poleskie i wołyńskie oraz na powiaty grodzieński, wołkowyski i białowieski województwa białostockiego (Dz.U. RP z 1921 r., Nr 60, poz. 378), oraz rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 października 1927r. o emigracji (Dz.U. RP z 1927 r., Nr 89, poz. 799).
• Konwencja pomiędzy Polską a Niemcami o obywatelstwie byłych obywateli niemieckich Górnego Śląska, podpisana w Wiedniu dnia 30 sierpnia 1924 r. (Dz.U. z 1925 r., Nr 21, poz. 148).
• Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy Nr 2 dotycząca bezrobocia (Dz.U. z 1925 r., Nr 54, poz. 364).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 kwietnia 1920 r. w przedmiocie utworzenia Urzędu Emigracyjnego przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej (Dz.U. RP z 1920 r., Nr 39, poz. 232 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych i z Ministerstwem Skarbu w przedmiocie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego w myśl art. 91 traktatu między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Skojarzonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r. (Dz.U. z 1920 r., Nr 57, poz. 358).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 czerwca 1921 r. o utworzeniu Państwowej Rady Emigracyjnej (Dz.U. RP z 1920 r., Nr 64, poz. 403).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 czerwca 1921 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych i Ministrem Skarbu: w przedmiocie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego na zasadzie art. VI traktatu pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą. podpisanego w Rydze dnia 18 marca 1921 r. (Dz.U. z 1921 r., Nr 59, poz. 375).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1922 r. w przedmiocie wykonania ustawy z dnia 26 września 1922 r. o uregulowaniu prawa wyboru obywatelstwa polskiego przez obywateli b. cesarstwa austrjackiego lub byłego królestwa węgierskiego i prawa wyboru obywatelstwa obcego przez b. obywateli tych państw, posiadających obywatelstwo polskie (Dz.U. z 1923 r., Nr 10, poz. 58).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 1924 r. w sprawie zakresu działania i organizacji Urzędu Emigracyjnego przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej (Dz.U. RP z 1924 r., Nr 94, poz. 873).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 lutego 1925 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych w sprawie nabycia i utraty obywatelstwa polskiego na skutek opcji w myśl Traktatu Pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi i Austrją, podpisanego w St.-Germain-en-Laye dnia 10 września 1919 r. (Dz.U. z 1925 r., Nr 17, poz. 11).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 1926 r., Nr 83, poz. 465).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 października 1927 r. o emigracji (Dz.U. RP z 1927 r., Nr 89, poz. 799).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1927 r. o pobycie cudzoziemców na niektórych obszarach Rzeczypospolitej (Dz.U. R.P. z 1927 r., Nr 107, poz. 917).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 1927 r. o ochronie rynku pracy (Dz.U. z 1927 r., Nr 54, poz. 472).
• Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 22 marca 1928 r. o sądach pracy (Dz.U. RP Nr 37, poz. 350).
• Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz.U. RP Nr 35, poz. 323).
• Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę robotników (Dz.U. RP Nr 35, poz. 324).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 grudnia 1928 r. o ruchu cudzoziemców, wydane do §§ 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 18, 19, 22, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 38, 44 i 45 w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych (Dz. U. z 1929 r., Nr 5 poz. 49).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 listopada 1929 r. o ruchu cudzoziemców, wydane do §§ 1, 2, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 24, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 47, 52 i 53 w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych (Dz. U. z 1929 r., Nr 76, poz. 575).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 28 czerwca 1932 r. w porozumieniu z Ministrami Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych o właściwości władz w zakresie spraw emigracyjnych w kraju (Dz.U. RP z 1932 r., Nr 55, poz. 541).
• Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 23 sierpnia 1932 r. o pomocy bezrobotnym (Dz.U. RP z 1932 r., Nr 74, poz. 664).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 marca 1934 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych o zmianie § 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 listopada 1929 r. o ruchu cudzoziemców (Dz. U. z 1934 r., Nr 26, poz. 207).
• Ustawa z dnia 4 listopada 1919 r. o doraźnej pomocy dla bezrobotnych (Dz.U. z 1919 r., Nr 89, poz. 483).
• Ustawa z dnia 4 listopada 1920 r. w przedmiocie uregulowania spraw dobrowolnej oraz przymusowej migracji ludności (Dz.U. RP z 1920 r., Nr 108 poz. 707).
• Ustawa z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz.U. z 1920 r., Nr 7 poz. 44).
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U. RP z 1921 r., Nr 44, poz. 267.
• Ustawa z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracowników zatrudnionych w przemyśle i handlu (Dz.U. RP z 1922 r., Nr 40, poz. 334).
• Ustawa z dnia 26 września 1922 r. o uregulowaniu prawa wyboru obywatelstwa polskiego przez obywateli b. cesarstwa austrjackiego lub byłego królestwa węgierskiego i prawa wyboru obywatelstwa obcego przez b. obywateli tych państw, posiadających obywatelstwo polskie (Dz.U. z 1922 r., Nr 88, poz. 791).
• Ustawa z dnia 18 lipca 1924 r. o zabezpieczeniu na wypadek bezrobocia (Dz.U. RP Nr 67, poz. 650).
• Ustawa z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet (Dz.U. RP Nr 65, poz. 636) ze zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowym (Dz.U. RP Nr 53, poz. 468).
• Ustawa z dnia 28 października 1925 r. o zmianie niektórych przepisów ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o zabezpieczeniu na wypadek bezrobocia (Dz.U. z 1925 r., Nr 120, poz. 863).
• Ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. RP z 1933 r., Nr 51, poz. 396).
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. z 1935 r. Nr 30, poz. 227).
• Ekspertyza Nr 188 wykonana na zlecenie Biura Studiów i Ekspertyz, czerwiec 1999, s. 4 -5, http://biurose.sejm.gov.pl (dostęp: marzec 2017r.).
• Kicinger A., Polityka emigracyjna II Rzeczpospolitej, CEFMR Working Paper 4/2005, s. 22-25, http://www.cefmr.pan.pl (dostęp: marzec 2017r.).
• Społeczeństwo II Rzeczypospolitej, www.polska1918-89.pl (marzec 2017r.).
• Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989. Społeczeństwo II Rzeczypospolitej, IPN 2015, www.polska1918-89.pl (dostęp: marzec 2017r.).
• Pokoj J., Regulacja prawna obywatelstwa polskiego w pierwszych latach II RP (1918-1926), Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 2014/4 ISSN 1689-9601, http://www.tbsp.wpia.uj.edu.pl (dostęp maj 2017r.).
• Grabowska J., Uwarunkowania rozwoju polityki społecznej II Rzeczypospolitej Polskiej w świetle ustawodawstwa międzynarodowego i Konstytucji marcowej, Acta Universitatis Wratislaviensis No 3483, Prawo CCCXV/2, Wrocław 2013, http://prawo.wuwr.pl (kwiecień 2017r.).
• M. Bornstein-Łychowska, 10 lat polityki społecznej państwa polskiego 1918-1928, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 1928, http://www.ptps.org.pl/muzeum_pliki/1264634879.pdf (kwiecień 2017r.).
• Zabiegliński K., Łabaziewicz Z., Polskie prawo pracy w okresie międzywojennym (wybrane zagadnienia), Colloqium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, Rocznik I/2009, http://bazhum.muzhp.pl (dostęp: marzec 2017r.).