Użytkowanie ziemi a stabilność ekologiczna obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego

• Autorzy: Tadeusz Ciupa , Roman Suligowski

Warianty tytułu

Land Use and Environmental Stability in Rural Areas of the Świętokrzyskie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono wpływ użytkowania ziemi na stabilność ekologiczną obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. Na podstawie zestawień danych dotyczących 24 form użytkowania ziemi, dostępnych w Banku Danych Lokalnych GUS, obliczono wskaźnik stabilności ekologicznej powierzchni ziemi. W obrębie terenów rolniczych i nierolniczych wyróżniono cechy korzystne i niekorzystne z ekologicznego punktu widzenia. Klasyfikację typologiczną gmin wykonano z zastosowaniem metody hierarchicznej analizy skupień. Wyniki badań wskazują, że obszary wiejskie województwa świętokrzyskiego w obrazie ogólnym charakteryzują się stosunkowo małym wskaźnikiem stabilności ekologicznej, a jednocześnie bardzo dużym zróżnicowaniem przestrzennym. Przeprowadzona wskaźnikowa ocena stabilności ekologicznej terenów wiejskich gmin może być jednym z elementów uwzględnianych przy sporządzaniu różnych dokumentów planistycznych, w tym związanych z gospodarowaniem według zasad zrównoważonego rozwoju. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents the impact of land use on the ecological stability of rural areas in the Świętokrzyskie province. The work is based on the data published by the Local Data Bank regarding 24 types of land use. According to the methodology used for calculating the ecological stability indicator, these types were divided into two groups: agricultural (with positive and negative characteristics) and non-agricultural. Typological classification of communes was done with the use of Hierarchical Cluster Analysis. Research results show that rural areas of the Świętokrzyskie province have generally low ecological stability indicator, but they are characterised by high spatial diversity. The assessment of rural communes based on the ecological stability indicator may thus be one of the elements taken into consideration while drafting various planning documents, including those related to the management built on the sustainable development principles. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Użytkowanie ziemi; Obszary wiejskie; Typologia

EN

Land use; Rural areas; Typology

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2018
• Tom: 105
• Numer: z. 1
• Strony: 18--31

Twórcy

autor

Tadeusz Ciupa

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

autor

Roman Suligowski

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Balon Jarosław, 2007: Stabilność środowiska przyrodniczego Karpat Zachodnich powyżej górnej granicy lasu, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Bank Danych Lokalnych, 2016: GUS, Warszawa. Bański Jerzy, 2010: Rolnicze użytkowanie ziemi [w] Atlas rolnictwa Polski, Jerzy Bański (red.), Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, s. 47-54.
• Bański Jerzy, 2014: Perspektywy rozwoju polskiej wsi - wybrane zagadnienia, "Wieś i Rolnictwo", nr 4, s. 13-25.
• Błażejczyk-Majka Lucyna, Radosław Kala, 2005: Metody analizy skupień do charakterystyki użytków rolnych wybranych państw Unii Europejskiej. "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu", nr 5, s. 5-10.
• Ciupa Tadeusz, 2010: Wykorzystanie wskaźnika stabilności obszarowej zlewni do analizy wybranych cech odpływu i transportu fluwialnego na przykładzie Sufragańca i Silnicy (Kielce), "Landform Analysis", nr 13, s. 5-11.
• Dębicki Ryszard, 2000: Degradacja gleby i jej skutki w środowisku przyrodniczym, "Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, seria Rolnictwo", nr 56, s. 209-224.
• Dzun Włodzimierz, 2014: Produkcyjne wykorzystanie zasobów ziemi rolnej w gospodarstwach rolnych z uwzględnieniem ich form prawno-organizacyjnych. "Wieś i Rolnictwo", nr 4, s. 61-81.
• Faber Antoni, 2007: Przegląd wskaźników rolnośrodowiskowych zalecanych do stosowania w ocenie zrównoważonego gospodarowania w rolnictwie, "Studia i Raporty IUNG - PIB", nr 5, s. 9-24.
• Harasim Adam, 2015: Użytkowanie powierzchni ziemi w Polsce w aspekcie stabilności ekologicznej, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu", nr 1, s. 66-71.
• Hronec Ondrej, 1999: Zasady ekologiczne gospodarki na glebie i ich następstwa ekonomiczne, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu", nr 3, s. 249- -253.
• http://bip.kielce.rdos.gov.pl/rejestry.
• Keppel Geoffrey, Thomas D. Wickens, 2004: Design and analysis: A researcher's handbook, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Kiniorska Iwona, Janina Wrońska-Kiczor, 2015: Factors affecting sustainable development of agriculture and rural areas in the Świętokrzyskie Voivodship, "Barometr Regionalny", nr 1, s. 41-46.
• Król Ewa, Slavka Gałaś, 2008: Ocena stabilności ekologicznej krajobrazu gminy uzdrowiskowej Busko-Zdrój, "Problemy Ekologii Krajobrazu", nr 32, s. 223-232.
• McGeoch Melodie A., 1998: The selection, testing and application of terrestrial insects as bioindicators. "Biological Review", nr 73, s. 181-201.
• Richling Andrzej, Jerzy Solon, 1994: Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Roo-Zielińska Ewa, Jerzy Solon, Marek Degórski, 2011: Wykorzystanie wskaźników ekologicznych do oceny stanu i zmian środowiska geograficznego, [w] Priorytety badawcze i aplikacyjne geografii polskiej, Zbigniew Długosz, Tomasz Rachwał (red.), Wyd. Naukowe UP, Kraków, s. 49-87.
• Szczepanek Robert, 2012: Quantum GIS - wolny i otwarty system informacji geograficznej, "Czasopismo Techniczne. Środowisko", nr 1, s. 171-182.
• Szymańska Joanna, 2015: Ubytek ziemi rolniczej w Polsce w długim okresie (wybrane problemy), "Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy", 8, 145- -163.
• Wilkin Jerzy, 2011: Wielofunkcyjność wsi i rolnictwa a rozwój zrównoważony, "Wieś i Rolnictwo", nr 4, 27-39.

Identyfikatory

DOI

10.22630/RNR.2018.105.1.2