Planowanie i kontrola kosztów w polskich przedsiębiorstwach w latach 1945-1950

• Autorzy: Ewa Makowska

Warianty tytułu

Cost Planning and Cost Control in Polish Enterprises in The Years 1945-1950

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie znaczenia kosztów oraz ich planowania i kontroli w przedsiębiorstwach w Polsce w latach 1945-1950. Zmiany ustrojowe i gospodarcze, które zachodziły w Polsce w tym okresie, miały bezpośredni wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Realizacja planów na poziomie przedsiębiorstwa powiązana była z planem ogólnonarodowym, a nadrzędnym zadaniem wszystkich przedsiębiorstw w gospodarce planowanej była systematyczna obniżka kosztów własnych. Rachunkowości przypisywano szczególną rolę w realizacji tego zadania. Stanowiła ona źródło danych liczbowych umożliwiających planowanie i kontrolę prowadzonej działalności. Jej celem było także prowadzenie rachunku kosztów na potrzeby kalkulacji, sprawozdawczości i statystyki. Informacje generowane w systemie rachunkowości stanowiły również źródło danych wykorzystywanych dla celów poprawy funkcjonowania organizacji, koszty uważano za "zwierciadło" organizacji i działalności zakładu przemysłowego(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this article is to present the importance of costs and their planning and control in enterprises in Poland in the years 1945-1950. The political and economic changes that took place in Poland during this period had a direct impact on the functioning of enterprises. The implementation of plans at the level of the enterprise was related to the national plan and the overriding task of all enterprises in the economy was to systematically reduce own costs. Accounting has been given a special role in the implementation of this task. It was a source of numerical data enabling planning and control of the conducted activity. Its purpose was also to conduct a cost account for the needs of calculation, reporting and statistics. Information generated in the accounting system was also a source of data used for the purposes of improving the functioning of the organization, and costs were considered as a "mirror" of the organization and operations of the industrial plant(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Koszty; Przedsiębiorstwo państwowe

EN

Costs; State enterprises

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 522 System rachunkowości organizacji - problemy pomiaru i prezentacji
• Strony: 129--139

Twórcy

autor

Ewa Makowska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Banaszkiewicz A., 2016, Charakterystyka rachunkowości przedsiębiorstw państwowych w Polsce w latach 40. i 50. XX wieku, [w:] Abacus - od instruktarzy gospodarczych po współczesne podręczniki rachunkowości, S. Sojak (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Davies N., 2006, Boże igrzysko. Historia Polski, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Doraczyński J., 1974, Rozwój planów kont w PRL, Rachunkowość, nr 7.
• Fedak Z., 1949a, Koszty wzorcowe, Przegląd Organizacji, nr 1.
• Fedak Z., 1949b, Elastyczny plan kosztów pośrednich, Przegląd Organizacji, nr 3.
• Górniak S., 1949, Zasady teorii księgowości oraz techniki księgowania i bilansowania, Instytut Wiedzy, Spółdzielnia Wydawnicza Autorów w Gliwicach, Gliwice.
• Jaruga A., 1966, Koszty zarządzania przedsiębiorstw przemysłowych, PWE, Warszawa.
• Jaruga A., Kabalski P., 2012, Od niemieckich ksiąg handlowych do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Zarys historii regulacji rachunkowości w Polsce, [w:] Współczesne nurty badawcze w rachunkowości, I. Sobańska, P. Kabalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Jaruga A., Szychta A., 1997, The origin and evolution of charts of accounts in Poland, The European Accounting Review, vol. 6, no. 3.
• Kalinowski A., 1947, Księgowość i kalkulacja przemysłowa na tle Jednolitego Planu Kont, Skład główny: Księgarnia Spółdz. Wyd. "Czytelnik", Katowice.
• Karbowiak T., Kraszyna F., 1946, Księgowość jednostek gospodarczych związkowych, część II, Nakładem Kursów Handlowych, Chorzów.
• Lulek T., 1948, Handel i przedsiębiorstwo handlowe (kupieckie i spółdzielcze), Wydawnictwo "Nauka", Kraków.
• Niemski K., 1947, Teoria i technika księgowości przedsiębiorstw, Spółdzielnia Wydawnicza "Książka", Warszawa.
• Skrzywan S., 1948, Rachunkowość w przedsiębiorstwie przy gospodarce planowanej, Gospodarczy Instytut Wydawniczy Sp. z o.o. Izb Przemysłowo-Handlowych i Rady Naczelnej Zrzeszeń Kupieckich R. P., Warszawa.
• Skrzywan S., 1949, Kontrola w przedsiębiorstwie, Trzaska, Evert i Michalski, Warszawa.
• Skrzywan S., 1951, Rachunkowość w przemyśle, Część II, PWN, Warszawa.
• Sowa K., 1950, Księgowość przedsiębiorstw przemysłowych, Akademia Handlowa w Krakowie, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Kraków.
• Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, Dz. U. R. P. nr 3, poz. 17.
• Witkowski Z., 1947, Zasady księgowości i kalkulacji fabrycznej, Księgarnia Wł. Wilak w Poznaniu, Poznań.
• Witowski J., 1948, Obliczanie kosztów własnych, Księgarnia Wł. Wilak w Poznaniu, Poznań.
• Wojciechowski E., 1948, Księgowość i kalkulacja w oparciu o jednolity plan kont, W. Nagłowski i S-ka, Częstochowa.
• Wojciechowski E., 1952, Wiadomości wstępne: ogólna charakterystyka funkcji przedsiębiorstw przemysłowych, G.I.W., Warszawa.
• Wojciechowski E., 1964, Zarys rozwoju rachunkowości w dawnej Polsce, PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2018.522.09