Od impulsu fotografii do narracji tożsamościowej. Funkcje fotografii bohaterów transpłciowych w ich życiu

• Autorzy: Anna Kujawska-Kot

Warianty tytułu

From the impulse of photography to identity narration. The functions of transgender characters photography in their lives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorka artykułu koncentruje się na fotografiach postaci - osób transpłciowych zaprezentowanych w literaturze i w filmie. Wskazuje na różne funkcje, jakie pełnią fotografie w życiu bohaterów transpłciowych. Zwraca uwagę na odbiór fotografii przez transpłciowy podmiot, którego perspektywa poznawcza tworzy specyficzny filtr interpretacyjny, osadzając zwłaszcza fotografię prywatną w kontekście transseksualności. Stawia tezy: o możliwości odniesienia Barthes'owskiego punctum do przeżywanej przez osobę transseksualną płci psychicznej; o wpisaniu zdjęć, ich interpretacji w tożsamość narracyjną bohatera transseksualnego.(abstrakt oryginalny)

EN

The author of the article focuses on the photographs of characters - transgender people presented in the literature and in the film. She points to various functions that the photographs have in the life of transgender characters. She draws attention to the reception of photographs by a transgender subject whose cognitive perspective creates a specific interpretive filter, placing especially private photography in the context of transsexuality. She puts forward the thesis: the possibility of referring Barthes' 'punctum' to mental gender experienced by a transgender person; about the inscription of photos, their interpretation into the narrative identity of a transsexual character.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Fotografia cyfrowa; Płeć; Transpłciowość

EN

Digital photography; Gender; Transgender

• Czasopismo: Rynek - Społeczeństwo - Kultura
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 2(28) Postrzeganie siebie i świata
• Strony: 91--99

Twórcy

autor

Anna Kujawska-Kot

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Almodóvar P., reż., (1987) Prawo pożądania, Hiszpania.
• Barthes R., (2008) Światło obrazu. Uwagi o fotografii, tłum. Trznadel J., Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Bartmiński J., (2008) Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą [w:] Bartmiński J., Pajdzińska A., red., Podmiot w języku i kulturze, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Bielawska K., reż., (2015) Mów mi Marianna, Polska.
• Bielas J., (2012) Doświadczenie cielesności. Podmiotowe uwarunkowania transseksualizmu, Kraków: Wydawnictwo Aureus.
• Czartoryska U., (2005) Eseistyka Rolanda Barthes'a. O paradoksie i szaleństwie fotografii [w:] Brogowski L., red., Fotografia - mowa ludzka. Perspektywy teoretyczne, Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
• Dynarski W., Kłonkowska A., (2011) Słownik pojęć [w:] Makuchowska M., Pawlęga M., red., Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Warszawa: Lambda.
• Ebershoff D., (2016) Dziewczyna z portretu, tłum. Bieroń T., Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
• Imieliński K., Dulko S., (1988) Przekleństwo. Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Jakubowski P., (2016) Narracyjne i antynarracyjne modele egzystencji [w:] Pułapki tożsamości. Między narracją a literaturą, Kraków: Universitas.
• Jakubowski T., (2015) Inność poprzez wieki - historia transpłciowości [w:] Bogdanowska-Jakubowska E., red., Inność/Różnorodność w języku i kulturze, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kaniewska B., (2008) "I tak taki jest się, jaki jaki jest" - wokół kategorii podmiotu literackiego [w:] Bartmiński J., Pajdzińska A., red., Podmiot w języku i kulturze, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- -Skłodowskiej.
• Kasperski E., (1998) Między poetyką i antropologią postaci. Szkic zagadnień [w:] Postać literacka. Teoria i historia, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Kasperski E., (2006) Świat człowieczy. Wstęp do antropologii literatury, Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Kosińska K., (2015) Brudny róż. Zapiski z życia którego nie było, Warszawa: Wydawnictwo Nisza.
• Lifshitz S., reż., (2004) Wild Side, Francja.
• Ligocki A., (1987) Funkcje poznawcze fotografii [w:] Czy istnieje fotografia socjologiczna?, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Ligocki A., (1987) Nieznane perspektywy fotografii [w:] Czy istnieje fotografia socjologiczna?, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Ligocki A., (1979) Książka o filozofii fotografii [w:] Fotograficzne penetracje, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Łebkowska A., (2004) Fotografia jako empatyczna mediacja [w:] Balbus S., Hejmej A., Niedźwiedź J., red., Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), Kraków: Universitas.
• Maj J., (2012) Przełamując dychotomię płci w Polsce. Porównanie sytuacji osób transgenderowych w Polsce oraz w innych krajach europejskich [w:] Banot A.E., Barabasz A., Majka R., red., Postpłciowość? Praktyki i narracje tożsamościowe w ponowoczesnym świecie, Bielsko- -Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
• Matczuk J., (2012) Osoby transseksualne w procesie zmiany płci - wybrane zagadnienia prawne [w:] Kłonkowska A., red., Transpłciowość - androgynia. Studia o przekraczaniu płci, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Michałowska M., (2012) Fotografia w badaniach strukturalnych [w:] Foto-teksty. Związki fotografii z narracją, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Michałowska M., (2012) Foto-teksty o wnętrzach - "Pokoje panieńskie" Weroniki Łodzińskiej [w:] Foto-teksty. Związki fotografii z narracją, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Osińska N., (2016) Fanfik, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Pelczar M.A., (2014) Co i kto nie "przechodzi". (Nie)widoczność, "passing", a nie/normatywność trans [w:] Kłosowska M., Drozdowski M., Stasińska A., red., Warszawa: Difin.
• Périgaud L., reż., (2012) Między płcią a płcią, Szwajcaria, Tajlandia.
• Prosser J., (1998) Second Skins. The Body Narratives of Transsexuality, New York: Columbia University Press.
• Robak A., (2009) Rozwojowe aspekty doświadczania ciała w okresie dzieciństwa [w:] Ziółkowska B., Cwojdzińska A., Chołody M., red., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rouillé A., (2007) Część pierwsza. Między dokumentem a ekspresją [w:] Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną, tłum. Hedemann O., Kraków: Universitas.
• Sontag S., (1986) O fotografii, tłum. Magala S., Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
• Soulages F., (2007) Dzieło i świat [w:] Estetyka fotografii. Strata i zysk, tłum. Mytych-Forajter B., Frajter W., Kraków: Universitas.
• Soulages F., (2007) Przedmiot fotograficzny: fotograficzność [w:] Estetyka fotografii. Strata i zysk, tłum. Mytych-Forajter B., Frajter W., Kraków: Universitas.
• Soulages F., (2007) Współtworzenie [w:] Estetyka fotografii. Strata i zysk, tłum. Mytych-Forajter B., Frajter W., Kraków: Universitas.
• Speidel K., (2017) Jak pojedyncze obrazy opowiadają historie? Krytyczne wprowadzenie do problematyki obrazów narracyjnych i narracji ikonicznej, tłum. Florencka K. [w:] Kaczmarczyk K., Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania, Kraków: Universitas.
• Strzelec A., (1992) Byłam mężczyzną, Warszawa: Dom Wydawniczy Szczepan Szymański.
• Szczęsna E., (2017) O myśleniu narracyjnym i jego cyfrowej reprezentacji [w:] Kaczmarczyk K., red., Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania, Kraków: Universitas.
• Szczęsna E., (2007) Opowiadanie i media. Narracja jako chwyt tekstowy [w:] Poetyka mediów. Polisemiotyczność, digitalizacja, reklama, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Tucker D., reż., (2005) TransAmeryka, USA.
• Uekrongtham E., reż., (2004), Piękny bokser, Tajlandia.
• Walden S., (2013) Prawda w fotografii [w:] Walden S., red., Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury, tłum. Zwiech I., Kraków: Universitas.
• Zamojski D., (2005) Aleksandra Zamojska jest mężczyzną, Warszawa: Lamba.
• Zarychta A.M., (2010) Salon luster. Kilka nie tylko teoretycznych uwag o fotografii [w:] Fijałkowska-Janiak I., red., Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Zientek S., (2015) Miraże, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.