Modele świadczenia usług komunalnych a kondycja finansowa gmin (na przykładzie województwa podlaskiego)

• Autorzy: Renata Przygodzka , Mateusz Łajewski

Warianty tytułu

Models of Supplying Communal Services in Relation to Financial Condition of Communes (by the Example of Podlaskie Voivodeship)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy istnieje zależność pomiędzy modelem świadczenia usług komunalnych a kondycją finansową gmin? Badaniami objęto 40 wylosowanych gmin województwa podlaskiego. Wykorzystano takie metody, jak: studia literatury przedmiotu, zgromadzenie i analiza danych statystycznych zawartych w rocznikach statystycznych oraz w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, oraz opracowanie zgromadzonego materiału faktograficznego za pomocą metod statystyki opisowej i matematycznej. Na podstawie danych o sytuacji finansowej (dochody, wydatki, deficyt, zadłużenie itp.) gmin w 2016 r. obliczono wskaźniki opisujące ich kondycję finansową, po czym określono zależność pomiędzy syntetyczną miarą kondycji finansowej a modelem świadczenia usług komunalnych. Z przeprowadzonych badań wynika, że w ponad połowie gmin realizację usług komunalnych zleca się bądź powierza zewnętrznym podmiotom. Model ten, określany jako outsourcingowy, występuje przede wszystkim w gminach wiejskich. Kolejnym co do częstości występowania, jest model mieszany, który zidentyfikowano w 35% gmin. W modelu tym występują w zasadzie wszystkie dopuszczalne formy realizacji zadań. Model autonomiczny zidentyfikowano w trzech gminach wiejskich, natomiast model komercyjny występuje w dwóch gminach: miejskiej i mieście na prawach powiatu. Z badań wynika ponadto, że kondycję finansową ¾ ogółu badanych gmin można określić jako przeciętną. W grupie tej znalazły się wszystkie typy gmin. Jednocześnie nie wykazano statystycznej zależności pomiędzy modelem świadczenia usług komunalnych a kondycją finansową gmin. Oznacza to, że w odniesieniu do badanych gmin, ich sytuacja finansowa nie jest czynnikiem determinującym wybór formy organizacyjno-prawnej świadczenia usług komunalnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to an attempt to answer the question: Whether exist dependance between a model of supplying communal services and the financial condition of communes? The survey had covered 40 randomly selected communes of Podlaskie Voivodeship. In research have been used methods like studies of the literature of the object, gather and analysis of statistical data contained in a statistical yearbook and in CSO Local Data Bank also the elaboration of gathered factual material by mathematical and descriptive statistical methods. On the basis of financial situation data of communes in 2016 (revenues, expenditures, shortfall, debt etc.) have been calculated the indicators describing their financial condition, after which specified the correlation between a synthetic measure of financial condition and model of supplying the communal services. According to survey over half of the communes assign either consign realization of communal services for external entities. This model is specified as an outsourcing, it occurs especially in rural communes. Another most commonly used is a mixed model, which has been identified in 35% of communes. In this model appears mostly every acceptable form of tasks realization. The autonomic model has been identified in three rural communes, while commercial model occurs in two communes: urban and town on poviat rights. Moreover, the survey demonstrates that the financial condition of three-quarters of all surveyed communes might be defined as average. In the examined group have been all types of communes. Simultaneously the research indicated that there is no statistical dependence between a model of supplying the communal services and financial condition of communes. It means that in relation to surveyed communes their financial situation is not a factor which determines the selection of the organizational and legal form of supplying communal services. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Usługi komunalne; Gmina; Kondycja finansowa; Wskaźniki finansowe

EN

Communal services; District; Financial condition; Financial indicators

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2018
• Numer: z. nr 56
• Strony: 87--96

Twórcy

autor

Renata Przygodzka

• Uniwersytet w Białymstoku

autor

Mateusz Łajewski

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Abramowicz M., 1985, Konstrukcje syntetycznych mierników rozwoju w świetle twierdzenia Asrrowa, "Prace Naukowe AE we Wrocławiu", nr 311.
• Adamek M., 2013, Determinanty funkcjonowania sektorów inżynieryjnych w gospodarce komunalnej na przykładzie miasta i gminy Pleszew, rozprawa doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Zarządzania, http://www.wbc.poznan.pl/ Content/285503/Adamek_Marian_rozprawa.pdf (dostęp: 18.02.2018 r.).
• Czaplak J., 2012, Spółki komunalne w rozwoju województwa lubelskiego, "Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA", nr 5(2/2012).
• Czaplak J., 2015, Przekształcenia organizacyjno-prawne oraz własnościowe w polskiej gospodarce komunalnej na tle krajów Europy Zachodniej, "Studia Ekonomiczne" nr 209.
• Dolewka Z., 2017, Funkcjonowanie spółek komunalnych w Polsce, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 477, http://dx.doi.org./10.15611/ pn.2017.477.05.
• Dylewski M., 2013, Procesy zmian w zarządzaniu gospodarką komunalną w jednostkach samorządu terytorialnego na tle uwarunkowań legislacyjnych, "Nauki o Finansach" nr 4(17).
• Gantar E., Walesiak M., 2004, Metody statystyczne analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław.
• Grzymała Z., 2010, Restrukturyzacja sektora komunalnego w Polsce. Aspekty organizacyjno-prawne, Oficyna SGH, Warszawa.
• Grzymała Z. (red.), 2011, Podstawy ekonomiki i zarządzania w gospodarce komunalnej, Oficyna SGH, Warszawa.
• Infrastruktura komunalna w 2016 r., 2017, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Jajuga K.,1993, Statystyczna analiza wielowymiarowa, PWN, Warszawa.
• Kołaczkowski B., Ratajczak M., 2017, Zakres i formy prawne przedsiębiorczości komunalnej w Polsce międzywojennej i obecnie, "Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu" nr 4(5); http://dx.doi.org/10.12775/PBPS.2017.021.
• Kondycja finansowa spółek komunalnych w Polsce, 2014, Raport CURULIS, https://www.curulis.pl/pliki/wiedza/20141030_raportspolkikomunalne_v13.pdf, (dostęp: 16.02.2018 r.).
• Maciejuk M., 2014, Ewolucja form organizacyjno-prawnych prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd terytorialny, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 332, http://dx.doi.org./10.15611/pn.2014.332.06.
• Pokładecki J., 2013, Rola aktywności gospodarczej samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym, "Homines Hominibus" Vol. 9.
• Przygodzka R., 2010, Usługi publiczne a jakość życia w regionach peryferyjnych [w:] Jakość życia a procesy zarządzania rozwojem i funkcjonowaniem organizacji publicznych, red. A. Noworól, t. II, Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych UJ, Kraków (wydanie elektroniczne, ISBN: 978-83-931253-3-3).
• Przygodzka R., Łajewski M., 2018, Modele świadczenia usług komunalnych a wydatki publiczne gmin (na przykładzie województwa podlaskiego), "Optimum. Economic Studies", nr 2, http://dx.doi.org./10.15290/oes.2018.02.92.09.
• Satoła Ł., 2016, Formy organizacyjno-prawne podmiotów wykonujących zadania z zakresu gospodarki komunalnej (na przykładzie województwa małopolskiego), "Roczniki Naukowe SERiA", t. XVIII, z. 1.
• Szydło M., 2008, Ustawa o gospodarce komunalnej - komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 827).
• Wakuła M., 2011, Zarządzanie finansami w podstawowych jednostkach samorządu terytorialnego z wykorzystaniem analizy wskaźnikowej, rozprawa doktorska, Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, Łódź.
• Wojtkowiak A., 2013, Budżetowe formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności w sferze użyteczności publicznej przez gminy, "Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie" nr 1(7).
• Woroniecki P.M., 2014, Znaczenie gospodarki komunalnej i prawne aspekty jej prowadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego, "Przedsiębiorczość i Edukacja" nr 10.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2018.4.7