Identyfikacja poziomu ryzyka w zakresie nadmiernego zadłużenia się gmin i jego finansowych determinant

• Autorzy: Aldona Standar

Warianty tytułu

Identification of the Level of Risk in Terms of Municipal Excessive Indebtedness and Its Financial Determinants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest identyfikacja poziomu ryzyka w zakresie zadłużenia się gmin i ukazanie finansowych determinant tego zjawiska. Analiza objęła lata 2008-2016. Posłużono się przykładem gmin wiejskich w Polsce. Badania zostały podzielone na dwie części. W pierwszej kolejności zbadano, czy faktycznie istnieje problem nadmiernego zadłużenia. W tym celu wykorzystano wskaźnik udziału zobowiązań w dochodach ogółem, który przedstawiono na wykresie box-plot. Wykorzystano także wybrane metody statystyki opisowej. Generalnie zadłużenie analizowanych jednostek do 2011 r. wzrastało, po czym systematycznie spadało. Stwierdzono, że problem nadmiernego zadłużenia dotyczy kilkudziesięciu samorządów, przy czym to w ostatnich latach poziom badanego wskaźnika osiągał najwyższe wartości. W drugiej części badań analizowane gminy podzielono na cztery klasy poziomu zadłużenia w celu sprawdzenia kształtowania się wybranych wskaźników finansowych w tych klasach. Miało to na celu sprawdzenie, jakie determinanty finansowe mogły mieć wpływ na wystąpienie wspomnianego ryzyka. Analiza wartości pseudotestu dowiodła, że wszystkie wybrane zmienne okazały się być charakterystyczne dla wyodrębionych klas, a analiza wariancji potwierdziła zależność, że im klasa zadłużenia większa, tym poziom pozyskanych środków UE i udział dochodów własnych w dochodach ogółem był wyższy. Oznacza to, że nie brak środków, a raczej przeinwestowanie było przyczyną wystąpienia problemów w gospodarce finansowej tych samorządów. Co należy uznać za oczywiste poziom zadłużenia determinował koszty jego obsługi oraz wpływał na wystąpienie zobowiązań wymagalnych na większą skalę. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to identify the level of risk in terms of municipal debt and to show the financial determinants of this phenomenon. The analysis covered the years 2008-2016. An example of rural communes in Poland has been used. The research has been divided into two parts. First, it was examined whether there was indeed a problem of over-indebtedness. For this purpose, the ratio of the share of liabilities in total income, which was presented in the box-plot chart, was used. Selected methods of descriptive statistics were also used. In general, the debt of the analyzed units increased until 2011, after which it systematically decreased. It was found that the problem of over-indebtedness concerns several dozen local governments, while in recent years the level of the surveyed indicator reached the highest values. In the second part of the research, the analyzed communes were divided into four classes of debt level in order to check the shape of selected financial indicators in these classes. This was to check what financial determinants could have influenced the occurrence of the above-mentioned risk. The analysis of the psedotest value proved that all selected variables appeared to be characteristic of separate classes, and the analysis of variance confirmed the dependence that the higher the debt class, the higher the level of EU funds obtained and the share of own revenues in total income was higher. This means that there is no lack of resources, but rather overinvestment was the cause of problems in the financial management of these local governments. What should be taken as an obvious level of indebtedness determined the costs of its service and influenced the occurrence of matured payables on a larger scale. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gmina; Zadłużenie; Ocena ryzyka; Ryzyko finansowe; Analiza wariancji

EN

District; Indebtedness; Risk assessment; Financial risk; Variance analysis

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2018
• Numer: z. nr 56
• Strony: 121--132

Twórcy

autor

Aldona Standar

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Bereźnicki, 2017, Najbardziej zadłużone gminy. Ostrowice zbankrutowały, jak jest w innych samorządach? http://www.money.pl (dostęp: 06.04.2017 r.).
• Dafflon B., Beer-Toth K., 2006, Managing local public debt in transition countries: An issue of self-control. Paper prepared for the 14 th Annual Conference of the Network of Institutions and Schools of Public Administration in Central and Eastern Europe (NISPAcee), Ljubljana, May 11-13, 2006.
• Filipiak B., 2011, Finanse samorządowe. Nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne, Difin, Warszawa.
• Filipiak B., 2013, Przesłanki dokonania oceny samorządowego długu publicznego na tle podejścia badawczego [w:] Szacowanie poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w warunkach zwiększonego ryzyka utraty płynności finansowej, red. E. Denek, M. Dylewski, Difin, Warszawa.
• "Gazeta Prawna" z 20.12.2017 r., http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1093385,ostrowice-najbardziej-zadluzone-per-capita-stolica-z-najwyzszym-dlugiem-calkowitym. html (dostęp: 06.04.2018 r.).
• Guziejewska B., 2006, Ograniczenia w zaciąganiu długu przez samorząd terytorialny - aspekty teoretyczne a rozwiązania w praktyce [w:] Podsektor samorządowy w sektorze finansów publicznych w warunkach akcesji Polski do Unii Europejskiej, red. L. Patrzałek, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań-Wrocław.
• http://www.bdl.stat.gov.pl (dostęp: 28.02.2018 r.).
• http://www.finanse.mf.gov.pl (dostęp: 28.02.2018).
• http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/nispacee/unpan025608.pdf. (dostęp: 05.09.2018 r.).
• Jajko B., 2008, Dług publiczny a równowaga fiskalna, CeDeWu Wydawnictawa Fachowe, Warszawa.
• Jastrzębska M., 2009, Zarządzanie długiem jednostek samorządu terytorialnego, Wolter Kluwer Business, Warszawa.
• Kata R., 2012, Ryzyko finansowe w działalności jednostek samorządu terytorialnego - metody oceny, "Zeszyty Naukowe SGGW EiOGŻ" nr 97/2012, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Lebart L., Morineau A., Piron M., 1995, Statisque exploratoire multidimensionelle, Dunod, Paris.
• Lebart L., Salem A., Berry, L., 1998, Exploring textual data. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
• Poniatowicz M., 2005, Dług publiczny w systemie finansowym jednostek samorządu terytorialnego, Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Standar A., 2013, Analiza wskaźnikowa sytuacji finansowej gmin województwa wielkopolskiego, "Journal of Agribusiness and Rural Development" 2013, nr 1(27).
• Standar A., 2017, The problem of indebtedness of Polish communes, Hradec Economic Days: Double-blind peer reviewed proceedings of the International Scientific Conference Hradec Economic Days 2017, red. P. Jedlička, P. Marešová, I. Soukal, University of Hradec Kralove, Hradec Kralove.
• Stefański A., Stępień H., 2011, Gospodarka i finanse gmin w Polsce wybrane zagadnienia, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r., nr 157, poz. 1240 ze zm.).
• Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2003 r., nr 60, poz. 535 ze zm.).
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz. 2104 ze zm.).
• Wysocki F., 2010, Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Poznań.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2018.4.10