Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

• Autorzy: Paweł Dziekański

Warianty tytułu

Diversification of the Development of Eastern Poland Poviats and the Problem of Financial Independence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Realizowane przez powiat działania są splotem wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Tworzą one wielowymiarową przestrzeń. Podstawowym celem działalności powiatów jest zapewnienie jak najlepszych warunków dla funkcjonowania społeczności lokalnej. Pozycja samorządu terytorialnego wymaga dbałości o sytuację finansową. Celem artykułu jest analiza zróżnicowania samodzielności finansowej w kontekście przestrzennych dysproporcji poziomu rozwoju powiatów Polski Wschodniej z wykorzystaniem miary syntetycznej. Przeprowadzone analizy dokonano w układzie 87 powiatów ziemskich Polski Wschodniej. Jako materiał źródłowy wykorzystano dane z Bazy Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (dla 2008 r. i 2016 r.). Potencjał powiatów oceniany jest przez pryzmat składowych potencjałów: finansowego, gospodarczego i infrastrukturalnego. Wyniki badań mogą sugerować istotną rolę przestrzennych czynników lokalizacyjnych, takich jak położenie w strefie bezpośredniego oddziaływania większych miast. Najlepszymi powiatami okazały się: skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016 r.). Najsłabszymi: chełmski, kazimierski i zamojski. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,23-0,38 w 2008 r. i 0,25-0,39 w 2016 r. dla Si oraz 0,67-0,84 w 2008 r. i 0,66-0,81 w 2016 r. dla OEit. (abstrakt oryginalny)

EN

The actions implemented by the county are a combination of mutually related factors. They form a multidimensional space. The basic purpose of the poviats' activity is to ensure the best conditions for the functioning of the local community. The position of local government requires care for the financial situation. The aim of the article is to analyze the diversification of financial independence in the context of spatial disproportions in the level of development of poviats of Eastern Poland using a synthetic measure. The analyzes were carried out in the system of 87 poviats land of Eastern Poland. As the source material, data from the Local Data Base of the Central Statistical Office (for 2008 and 2016) were used. The potential of poviats is assessed through the prism of component potentials: financial, economic and infrastructural. The results of research may suggest an important role of spatial location factors, such as location in the zone of direct impact of larger cities. The best poviats were skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016). The poorest poviats are chełmski, kazimierski and zamojski. The index value varied in the ranges of 0.23-0.38 in 2008 and 0.25-0.39 in 2016 for Si and 0.67-0.84 in 2008 and 0, 66-0.81 in 2016 for OEit. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Powiat; Kondycja finansowa; Finanse samorządu terytorialnego; Sytuacja finansowa; Rozwój lokalny; Syntetyczny miernik; Zróżnicowanie regionalne

EN

County; Financial condition; Local government finance; Financial situation; Local development; Synthetic meter; Regional diversity

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2018
• Numer: z. nr 56
• Strony: 236--245

Twórcy

autor

Paweł Dziekański

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Bury P., Dziekański P., 2012, Porównanie wybranych elementów budżetów gmin województwa świętokrzyskiego [w:] Gospodarka lokalna drogą rozwoju regionu, red. P. Dziekański, Wyd. Nauka, Edukacja, Rozwój, Ostrowiec Świętokrzyski.
• Dziekański P., 2016, Spatial Differentiation of the Financial Condition of the Świętokrzyskie Voivodship Counties, "Barometr Regionalny", t. 14, No. 3.
• Dziekański P., 2017, Diversification synthetic indicator for evaluating the financial capacity of local government. The case of polish voivodeships, "Acta Universitatis Agriculturae Et Silviculturae Mendelianae Brunensis", Vol. 65, No. 2; https://doi. org/10.11118/actaun201765020611.
• Filipiak B., 2006, Analiza finansowa i jej znaczenie w zarządzaniu finansami [w:] Finanse samorządowe. Narzędzia, decyzje, procesy, red. M. Dylewski, B. Filipiak, M. Gorzałczyńska- Koczkodaj, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Filipiak B.Z., 2016, Podatkowe czynniki kształtujące potencjał finansowy jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 1(79); https:// doi.org/10.18276/frfu.2016.
• Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A., 1989, Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN, Warszawa.
• Hellwig Z., 1968, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny", nr 4.
• Hellwig Z., Siedlecka U., Siedlecki J., 1995, Taksonometryczne modele zmian struktury gospodarczej Polski, Instytut Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa, s. 16.
• Jaworska M., Luty L., 2009, Ocena rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa małopolskiego, "Oeconomia", nr 8 (3).
• Kańduła S., 2003, Samodzielność finansowa samorządu gminnego w Polsce po 1993 roku, AE w Poznaniu, Poznań.
• Klamut M. (red.), 1999, Konkurencyjność regionów, Wyd. AE im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Kopyściański T., Rólczyński T., 2014, Analiza wskaźników opisujących sytuację finansową powiatów w województwie dolnośląskim w latach 2006-2012, "Studia Ekonomiczne", nr 206.
• Kosek-Wojnar M., 2006, Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w sferze wydatków, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni", nr 4.
• Kozłowska K., 2010, Zróżnicowanie rozwoju zrównoważonego województwa kujawsko- -pomorskiego w latach 2004-2007 w świetle wyników analizy taksonomicznej, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 3(41).
• Kuciński K. (red.), 2009, Geografia ekonomiczna, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Kukuła K., 2000, Metoda unitaryzacji zerowanej, PWN, Warszawa.
• Leśna-Wierszołowicz E., 2016, Rola innowacji w przedsiębiorstwie [w:] Determinanty rozwoju przedsiębiorczości. Jednostki samorządu terytorialnego. Kontynuacja i zmiana, red. M.M. Nowak, P. Dziekański, S. Juszczyk, Wyd. Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, Ostrowiec Św.
• Malina A., 2004, Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw, Wyd. AE w Krakowie, Kraków.
• Prus P., Marszewska A., 2009, Perspektywy zrównoważonego rozwoju gminy Bytoń w opinii mieszkańców, Roczniki Naukowe SERiA, t. XI, z. 4.
• Prus P., Sadowski A., 2012, Rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy Tczew w województwie pomorskim jako efekt wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, Roczniki Naukowe SERiA, t. XIV, z. 2.
• Rogowski W., Krysiak M., 1997, Zastosowanie metody wzorca do tworzenia klas ryzyka kredytowego, "Bank i Kredyt", nr 7-8.
• Satoła Ł., 2015, Kondycja finansowa gmin w warunkach zmiennej koniunktury gospodarczej, "Journal of Agribusiness and Rural Development", 1(35); https://doi. org/10.17306/JARD.2015.13.
• Satoła Ł., 2016, Wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej na inwestycje komunalne a ograniczanie zadłużenia samorządów, "Zeszyty Naukowe SGGW, seria Polityki Europejskie, Finanse i Marketing", nr 15(64).
• Siudek T., Drabarczyk K., Jakubiec A., Rozwój gospodarczy powiatów i podregionów województwa mazowieckiego, "Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej", nr 117/2017; https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2017.117.3.
• Strahl D., 2002, Klasyfikacja regionów Polski ze względu na poziom konkurencyjności na tle regionów Wielkiej Brytanii, "Prace Naukowe AE we Wrocławiu, Taksonomia", nr 9.
• Surówka K., 2013, Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, PWE, Warszawa.
• Tokarski T., 2005, Statystyczna analiza regionalnego zróżnicowania wydajności, zatrudnienia i bezrobocia w Polsce, Wydawnictwo PTE, Warszawa.
• Wysocki F., 2010, Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich, Wyd. UP w Poznaniu, Poznań.
• Wysocki F., Lira J., 2000, Statystyka opisowa, Wyd. AR, Poznań.
• Wyszkowska D., Wyszkowski A., 2015, Samodzielność dochodowa samorządu terytorialnego w Polsce, "Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae", R. 19, nr 2.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2018.4.19