Rozważania o władzy Trybunału Konstytucyjnego jako problem polityczny

• Autorzy: Krzysztof Otręba

Warianty tytułu

Research on the Power of Poland's Constitutional Tribunal as a Political Problem

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł podejmuje kwestię polityczności rozważań nad władzą Trybunału Konstytucyjnego (TK). Pomimo występującej we współczesnych demokracjach ogólnej akceptacji dla mechanizmów kontroli konstytucyjności prawa, poszczególne jej kwestie bywały przedmiotem sporów, czego przykładem są rozważania wokół aktywizmu sędziowskiego czy granic pomiędzy tworzeniem a stosowaniem prawa przez sądy konstytucyjne. Autor wskazuje, że Trybunał Konstytucyjny, korzystając z panującej do tej pory ogólnej akceptacji dla jego uprawnień, wykorzystywał powszechnie obowiązującą moc swoich orzeczeń dla kreowania swojej władzy poprzez praktykę orzeczniczą, czego przykładami są wyroki interpretacyjne, wyroki zakresowe czy też zamieszczanie w sentencji orzeczenia treści wykraczających poza ścisłą kontrolę konstytucyjności prawa. Dyskurs konstytucyjny, wypowiadając się w tych kwestiach, zajmuje stanowisko w przedmiocie kształtu władzy TK, która to kwestia, czego dowodzi trwający w Polsce konflikt wokół TK, pozostaje kwestią polityczną. Nie sposób przewidzieć, jakie materie prawne staną się przedmiotem konfliktu politycznego, a tym dyskurs prawniczy można uznać za polityczny w tym sensie, że dotyczy kwestii, których polityczność może zostać ujawniona w każdej chwili. (abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with the issue of the political nature of research on the power of Poland's Constitutional Tribunal. In spite of the general acceptance in contemporary democracies of the mechanisms of constitutional control of the law, its individual issues have been the subject of disputes, an example of which are considerations around judicial activism or the boundaries between the creation and application of law by constitutional courts. The author indicates that the Constitutional Tribunal, taking advantage of the general acceptance for its scope of authority, used the universally binding force of its rulings to create its power through judicial practice, examples of which are interpretative judgements, partial judgements or placing statements in the operative part of judgements that go beyond the strict control of the constitutionality of law. The constitutional discourse, speaking on these issues, takes a stance on the shape of the power of the Constitutional Tribunal, which, as evidenced by the continuing conflict in Poland around the Constitutional Tribunal, remains a political issue. It is impossible to predict which legal matters will become the subject of political conflict, which leads to the conclusion that juridical discourse can be considered as political in the sense that it deals with matters the political nature of which can be revealed at any time. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Trybunał Konstytucyjny; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; Polityczne aspekty ekonomii; Sądownictwo

EN

Constitutional Court; Judgement of Constitutional Tribunal; Political aspects of economics; Judicature

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 12
• Strony: 58--67

Twórcy

autor

Krzysztof Otręba

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Banaszak B., Bernaczyk M., Aktywizm sędziowski we współczesnym państwie demokratycznym, Warszawa 2012.
• Besson S., Whose Constitution(s)? International Law, Constitutionalism, and Democracy [w:] Ruling the World? Constitutionalism, International Law, and Global Governance, red. J.P. Trachtman, J.L. Dunoff, Cambridge 2009.
• Bryk A., Konstytucjonalizm. Od starożytnego Izraela do liberalnego konstytucjonalizmu amerykańskiego, Kraków 2013.
• Complak K., Zasada konstytucjonalizmu w prawie porównawczym i w przyszłej konstytucji RP, "Acta Universitatis Wratilslaviensis: Prawo" 1997/258.
• Dominowska J., Klasyfikacja orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Sądowy" 2008/5.
• Dębska H., Władza, symbol, prawo. Społeczne tworzenie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015.
• Józefowicz A., Orzeczenia interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego, "Państwo i Prawo" 1999/11.
• Kustra A., Wyroki zakresowe Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Sejmowy" 2011/4.
• Małajny R.M., Trybunał Konstytucyjny jako strażnik Konstytucji, "Państwo i Prawo" 2016/10.
• Mikołajewicz J., Orzeczenia zakresowe i interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego jako przejaw kryzysu legitymacji legalnej [w:] Normalność i kryzys. Jedność czy różnorodność. Refleksje filozoficzno-prawne i ekonomiczno-społeczne w ujęciu aksjologicznym, red. J. Oniszczuk, Warszawa 2010.
• Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2005.
• Mouffe Ch., Polityczność. Przewodnik krytyki politycznej, tłum. J. Erbel, Warszawa 2008.
• Osajda K., Koncepcja orzeczenia zakresowego a wątpliwości na tle skutków orzeczeń TK [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, "Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego" 2013/48.
• Radziewicz P., Tuleja P. (red.), Konstytucyjny spór o granice zmian organizacji i zasad działania Trybunału Konstytucyjnego czerwiec 2015 - marzec 2016, Warszawa 2017.
• Sadurski W., Prawo przed sądem. Studium sądownictwa konstytucyjnego w postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej, tłum. P. Mleczko, Warszawa 2008.
• Scalia A., Mułłowie zachodu: sędziowie jako arbitrzy moralni, http://www.rpo.gov.pl/pliki/12537879280.pdf.
• Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, tłum. M. Cichocki, Kraków 2000.
• Smolak M., Rola Trybunału Konstytucyjnego w okresie przemian ustrojowych a problem aktywizmu sądowego, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2005/2.
• Stone Sweet A., Governing with Judges, Oxford 2000.
• Sulikowski A., Konstytucjonalizm a nowoczesność. Dyskurs konstytucyjny wobec tryumfu i kryzysu moderny, Wrocław 2012.
• Sulikowski A., Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencji upadku pewnego mitu, "Państwo i Prawo" 2016/4.
• Sułkowski J., Skutki określenia innego terminu utraty mocy obowiązującej dla postępowania ze skargi konstytucyjnej TK [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, "Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego" 2013/48.
• Szymanek J., Interpretacja konstytucji: warianty teorii i praktyki na przykładzie Konstytucji RP z 1997 r., "Przegląd Sejmowy" 2017/6.
• Szyszkowski W., Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1969.
• Trzciński J., Orzeczenia interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego, "Państwo i Prawo" 2002/1.
• Woś T., Wyroki interpretacyjne i zakresowe w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, "Studia Iuridica Lublinensia" 2016/25.