Podejmowanie decyzji o oszczędzaniu długookresowym - perspektywa ekonomiczna i behawioralna

• Autorzy: Agata Olechnowicz

Warianty tytułu

Long-term Savings Decision-Making - Economic and Behavioral Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W rezultacie niepokojących prognoz emerytalnych ludzie aktywni zawodowo powinni poszukiwać dodatkowych strategii zabezpieczających odpowiedni standard życia w okresie poprodukcyjnym. Badania wskazują jednak na niski poziom świadomości emerytalnej Polaków. Objawia się on tym, że mając wiedzę o ryzyku otrzymywania niskich emerytur, a także mając możliwości oszczędzania, Polacy w dalszym ciągu tego nie robią. Celem artykułu jest przegląd zarówno teoretycznego, jak i empirycznego dorobku ekonomii behawioralnej w zakresie podejmowania decyzji finansowych w zakresie gromadzenia oszczędności na starość. W artykule przedstawiono szereg czynników psychologicznych, które mogą oddziaływać na niską skłonność do oszczędzania jednostek. Opisano również zjawisko "lęku emerytalnego", który może owocować unikaniem tematu starości i emerytury, a w efekcie unikaniem jakichkolwiek informacji w tym zakresie oraz zaniechaniem podejmowania działań, aby się na ten okres życia zabezpieczyć.(abstrakt oryginalny)

EN

Recent pension forecasts are more than distressing, so economically active people should seek additional strategies to secure an adequate standard of living in their post-retirement period of life. However, the research indicates a low level of Poles' retirement awareness. It is manifested in the fact that, in spite of having knowledge about the risk of receiving low pensions, as well as having the opportunity to save, Poles still do not do it. The aim of the article is to present both theoretical and empirical achievements of behavioral economics in the scope of long-term savings decision making. A number of psychological factors that can affect the low propensity to save is presented. Moreover, the article describes the phenomenon of "retirement anxiety", which, in turn, may cause the desire to avoid the subject of old age and retirement, and as a result, to avoid any information and action to protect this period of life.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Emerytury; Oszczędności; System emerytalny

EN

Pensions; Savings; Pension schemes

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 528 Finanse publiczne
• Strony: 164--172

Twórcy

autor

Agata Olechnowicz

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Akerlof G.A., 2002, Behavioral Macroeconomics and Macroeconomic Behaviour, American Economic Review, no. 3.
• Ameriks J., Caplin A., Leahy J., 2003, Wealth accumulation and the propensity to plan, The Quarterly Journal of Economics, vol. 118, no. 3, s. 1007-1047.
• Ballinger T.P., Hudson E., Karkoviata L., Wilcox N. T., 2011, Saving behavior and cognitive abilities, Experimental Economics, 14, s. 349-374.
• Barr N., Diamond P., 2006, The economics of pensions, Oxford Review of Economics Policy, vol. 22, no. 1, s. 15-39.
• Bielawska K., Petru R., Pieńkowska-Kamieniecka S., Szczepański M., Żukowski M., 2014, Dodatkowy system emerytalny w Polsce - diagnoza i rekomendacje zmian, Towarzystwo Ekonomistów Polskich, Warszawa.
• Brzozowska I.M., Goszczyńska M., 2002, Psychologiczne determinanty skłonności Polaków do oszczędzania, Czasopismo Psychologiczne, tom 8, nr 2, s. 201-209.
• Clifford S.D.O., Ogbebor G.G., Enakpoya E.E., 2010, Retirement anxiety and counselling needs of pre-retirees in Delta State, The Counsellor, 27, s. 76-82.
• Czapiński J., Góra M., 2016, Świadomość "emerytalna" Polaków. Raport z badania ilościowego, Europejski Kongres Finansowy, Warszawa.
• Economidu M., 2000, An economic psychology survey on the choice to insure or not to insure voluntarily, IAREP/SABE Conference Proceedings, Fairness and Cooperation, Baden, Vienna.
• Ersner-Hershfield H., Garton M.T., Ballard K., Samanez-Larkin G.R., Knutson B., 2009, Don't stop thinking about tomorrow: Individual differences in future self-continuity account for saving, Judgment and Decision Making, 4, s. 280.
• Finke M.S., Huston S.J., 2013, Time preference and the importance of saving for retirement, Journal of Economic Behavior and Organization, 89, s. 23-34.
• Glasman L.R., Albarracín, D., 2006, Forming attitudes that predict future behavior: a meta-analysis of the attitude-behavior relations, Psychological Bulletin, vol. 132, no. 5, s. 778-822.
• Golman R., Hagmann D., Loewenstein G., 2017, Information Avoidance, Journal of Economic Literature, 55, s. 96-135.
• Gough O., Sozou P.D., 2005, Pensions and retirement savings: cluster analysis of consumer behaviour and attitudes, International Journal of Bank Marketing, vol. 23, no. 7, s. 558-570.
• Góra M., 2003, System emerytalny, PWE, Warszawa.
• Hardcastle R., 2012, How Can Incentivize Pension Saving? A Behavioral Perspective, Working Paper, no. 109, DWP, London.
• Hayhoe C.R., Cho S.H., DeVaney S.A., Worthy S.L., Kim J., Gorham E., 2012, How do distrust and anxiety affect saving behavior?, Family and Consumer Sciences Research Journal, vol. 41, no. 1, s. 69-85.
• Hayslip B., Bezerlein M., Nichols S., 1997, Assessing anxiety about retirement: the case of academicians, International Journal of Aging and Human Development, 44, s. 15-36.
• Hershfield H.E., Goldstein D.G., Sharpe W.F., Fox J., Yeykelis L., Carstensen L.L., Bailenson J.N. 2011, Increasing Saving Behavior Through Age-Progressed Renderings of the Future Self, Journal of Marketing Research: November, vol. 48.
• Hertwig R., Engel C., 2016, Homo Ignorans: Deliberately Choosing Not to Know, Psychological Science, 1, s. 359-72
• Hightow L.B., Miller W.C., Leone P.A., Wohl D., Smurzynski M., Kaplan A.H., 2003, Failure to return for HIV posttest counseling in an STD clinic population, AIDS Education and Prevention, 15, s. 282-290.
• Hira T.K., Rock W.L., Loibl C., 2009, Determinants of retirement planning behaviour and differences by age, International Journal of Consumer Studies, vol. 33, no. 3, s. 293-301.
• Jurek Ł., 2011, Zmiany systemu zabezpieczenie emerytalnego w dobie demograficznego starzenia, Polityka Społeczna, nr 11-12, s. 4-9.
• Karlsson N., Loewenstein G., Seppi D., 2009, The ostrich effect: Selective attention to information, Journal of Risk and Uncertainty, 38, s. 95-115.
• Katona G., 1975, Psychological Economics, Elsevier, New York.
• Neukam K.A., Hershey D.A., 2003, Financial inhibition, financial activation, and saving for retirement, Financial Services Review, vol. 12, s. 19-37
• Nyhus E.K., Webley P., 2001, The role of personality in household saving and borrowing behaviour, European Journal of Personality, 15, s. 85-103.
• OECD, 2017, Pensions at glance, http://www.oecd.org/publications/oecd-pensions-at-aglance- 19991363.html (15.05.2018)
• OECD, 1998, Maintaining Prosperity in an Ageing Society, Paris.
• ONZ - United Nations, 2015, World Population Prospects: The 2015 Revision, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.
• Rickwood C., White L., 2009, Pre-purchase decision-making for a complex service: Retirement planning, Journal of Services Marketing, vol. 23 no. 3, s. 145-153.
• Szczepański M., 2016, Analiza i ocena proponowanych zmian ustawowego wieku emerytalnego w Polsce, Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia, nr 79, s. 739-751.
• Thaler R.H., Benartzi S., 2004, Save more tomorrow™: Using behavioral economics to increase employee saving, Journal of Political Economy, vol. 112, no. S1, s. 164-187.
• Thaler R.H., Shefrin H.M., 1981, An economic theory of self-control, Journal of Political Economy, 89 (2), s. 392-406.
• Varian H.R., 2010, Intermediate Microeconomics: A modern approach, W.W. Norton & Co, New York.
• Weber U.E., 2004, Who's afraid of a poor old-age? Risk perception in risk management decisions, [w:] O. Mitchell S., Utkus S.P (eds.), Pension Design and Structure: New lessons from behavioral finance, Oxford University Press, Oxford.
• http://www.oecd.org/publications/oecd-pensions-at-a-glance-19991363.html
• http://igte.pl

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2018.528.14