Możliwości zagospodarowania i odzysku odpadów po górnictwie i przeróbce rud żelaza ze zwałowisk w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym

• Autorzy: Łukasz Gawor , Witold Warcholik , Piotr Dolnicki

Warianty tytułu

Possibilities of Using and Recovery of Wastes After Mining and Preparation of Iron Ores From Dumps in Częstochowa Ore-bearing Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono inwentaryzację i charakterystykę zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym. Doggerskie rudy syderytowe w rejonie częstochowskim wydobywano nieprzerwanie przez ponad 600 lat. Jednak na początku lat siedemdziesiątych XX wieku nastąpił proces likwidacji górnictwa rud żelaza. Jako pierwszą zlikwidowano w 1970 roku kopalnię Rudniki w Rudnikach koło Zawiercia, a jako ostatnią - kopalnię Wręczyca we Wręczycy Wielkiej w 1982 roku. Na podstawie kwerendy w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym zinwentaryzowano i opisano szczegółowo 41 zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza. Obiekty te są rozmieszczone pomiędzy miastami: Częstochowa, Konopiska, Kłobuck i Zawiercie. Przeprowadzono badania terenowe, podczas których dokonano waloryzacji zwałowisk pod kątem możliwości odzysku materiałów żelazonośnych z odpadów zdeponowanych na powierzchni terenu. W przypadku potencjalnych możliwości odzysku żelaza z materiału odpadowego szacuje się, że całkowita masa zawartego w odpadach syderytu wynosi 5,8 mln Mg. Zaproponowano również kierunki rekultywacji oraz zagospodarowania wybranych obiektów.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents a cataloguing process and characteristic of dumping grounds after exploitation and preparation of iron ores in the region of Czestochowa. Dogger siderite ores in the Czestochowa region have been exploited for over 600 years. The first mine was closed in 1970 in Rudniki, in the neighbourhood of Zawiercie, the last closed mine was "Wręczyca" in Wręczyca Wielka. In the region of Czestochowa a cataloguing and description of 41 dumping grounds was done, based on literature study. These objects are situated between following towns: Konopiska, Kłobuck and Zawiercie. Conducted field works led to the valorisation of the dumps concerning possibility of iron-bearing materials recovery from wastes disposed on the ground surface. In the case of potential possibilities of recovery of iron form waste material it is estimated that a total mass of siderite included in wastes is 5.8 million Mg. The directions of reclamation and using of the chosen objects are proposed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpady; Odpady przemysłowe

EN

Wastes; Industrial waste

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2015
• Tom: 29
• Numer: nr 3 Przemiany sektora energetycznego i usług = Changes in the Energy Sector and Services
• Strony: 125--135

Twórcy

autor

Łukasz Gawor

• Politechnika Śląska w Gliwicach

autor

Witold Warcholik

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

autor

Piotr Dolnicki

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Bibliografia

• Adamski, A. (1994). Górnictwo rud żelaza w Regionie Częstochowskim. Częstochowa: Wydawnictwo Zarządu Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa.
• Gabzdyl, W. (1999). Geologia złóż. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Lasatowicz, T., Piecuch, T. (1982). Badania nad możliwością utylizacji posyderytowego surowca odpadowego kopalni rud żelaza. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 123, 93-111.
• Mrzygłód, T. (1996). Skład mineralny odpadów rud żelaza jako kryterium ich proekologicznego wykorzystania. Kraków: Archiwum Zakładu Mineralogii, Petrografii i Geochemii Akademii Górniczo- Hutniczej.
• Osika, R. (1954). Badania geologiczne iłów rudonośnych Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 1, 9-171.
• Piecuch, T. (red.) (1979). Badania nad możliwością i celowością utylizacji posyderytowych hałd rejonu Częstochowy. Częstochowa: Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej Politechniki Częstochowskiej.
• Ratajczak, T. (1998). Hałdy po górnictwie rud żelaza w rejonie częstochowskim - stan aktualny i możliwości zagospodarowania. Kraków: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
• Ratajczak, T., Korona, W. (2000). Charakterystyka mineralogiczno-chemiczna i surowcowa materiałów z hałd po kopalnictwie rud żelaza w rejonie częstochowskim. Przegląd Geologiczny, 48(7), 607-616.
• Sikorska-Maykowska, M., (red.) (2001). Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie województwa śląskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.
• Szczepański, A., Lasatowicz, T., Malicki, W. (1990). Zmiany w środowisku przyrodniczym pod wpływem eksploatacji rud żelaza w rejonie częstochowskim. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej, 144(2), 7-22.
• Wachowicz, A., Podgórski, R. (1970). Prace nad wykorzystaniem w przemyśle ceramiki budowlanej iłów i iłołupków z kopalnictwa rud żelaza. Ceramika Budowlana, 6, 121-126.