Mechanizmy wsparcia polityki prorodzinnej w Polsce po roku 2015 na tle krajów Unii Europejskiej

• Autorzy: Wojciech Wyrzykowski , Piotr Kasprzak

Warianty tytułu

Support Mechanisms of Pro-family Policy in Poland after 2015 in Comparison to the European Union Countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powyższe rozważania, dotyczące prowadzonej polityki prorodzinnej, jednoznacznie wskazują, że praktycznie wszystkie kraje Unii Europejskiej oferują pewną formę wsparcia. Fundamentalnym pytaniem pozostaje sposób jej prowadzenia, a także - co najważniejsze - jej efektywność (mierzona jako suma nakładów do osiąganych korzyści - w tym przypadku zwiększenia poziomu dzietności). W powyższym artykule zaprezentowano dwa modele wsparcia tj. ulgi podatkowe jako element stymulacyjnej roli systemów podatkowych oraz bezpośrednie transfery pieniężne, będące przejawem polityki socjalnej państwa. W tym miejscu należy zauważyć, że średnia kwota pomocy państw Unii Europejskiej w zakresie ulg na dzieci i świadczeń rodzinnych wynosi obecnie ok. 2246 euro rocznie. Natomiast w Polsce jest to 1883 euro, co w porównaniu do przeciętnego wynagrodzenia daje 13. pozycję wśród 28 krajów Unii. Istotną zmianą w polityce prorodzinnej w Polsce było wprowadzenie w 2016 roku rządowego programu Rodzina 500+. Omawiany mechanizm po raz pierwszy od lat dostrzega problemy rodzin i wprowadza realne wsparcie dla osób wychowujących dzieci. Można bowiem zauważyć, że wyłączając ulgi podatkowe, od ponad 25 lat państwo na równi traktowało rodziny z dziećmi i rodziny bezdzietne, co nie wydaje się słuszne. Zatem dotychczasowe rozwiązania w postaci ulgi podatkowej na dzieci okazały się niewystarczające. Polityka państwa w niewielkim stopniu zachęcała też młodych ludzi do posiadania dzieci w ogóle. Analizując trendy na przełomie ostatnich 2 lat, należy stwierdzić, że podejmowane działania nie rozwiązały problemu niskiej dzietności. Chwilowo poprawiły co prawda wskaźniki demograficzne, ale nie spowodowały ich utrwalenia w wartościach bezpiecznych. (abstrakt oryginalny)

EN

In particular countries of European Union tax systems there are various solutions related to preferential, family-friendly, income taxation or financial benefits related to raising children. They are the important, if not the basic element of the conducted social pro- -family policy. However, the demographic problem of declining fertility is current for all countries, which means that the intensity and scale of pro-family activities is growing. The aim of the article is to present and evaluate the pro-family policy conducted in Poland since 2015 in comparison with the European Union countries. The choice of such a period is not accidental, as for three years in Poland the new government has exercised power, which made a number of changes in social policy, with particular emphasis on profamily policy. The authors of the article have assessed tax reliefs and exemptions available in Poland and selected countries of the EU, as well as direct cash transfers. The analysis is complemented by literature studies in the field of family taxation theory, its income and support mechanisms for pro-family policy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka podatkowa; Polityka prorodzinna; Ulgi podatkowe; Redystrybucja; Program Rodzina 500+

EN

Tax policy; Pro-family policy; Tax incentives; Redistribution; Family 500+ program

• Czasopismo: Przedsiębiorczość i Zarządzanie
• Rocznik: 2018
• Numer: t. 19, z. 10, cz. 3 Współczesna organizacja w procesie internacjonalizacji
• Strony: 23--39

Twórcy

autor

Wojciech Wyrzykowski

• Politechnika Gdańska

autor

Piotr Kasprzak

• Politechnika Gdańska

Bibliografia

• Gwiazda A. (2015), Problemy demograficzne Polski, "Świat idei i polityki", tom 14.
• Kasprzak P., Wyrzykowski W. (2017), Ocena efektywności działalności administracji podatkowej w Polsce na tle wybranych państw, "Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie", vol. 33, nr 1.
• Skocpol T. (1991), Targeting Within Universalizm: polihically viable policies to combat poverty in the United States [w:] C. Jencks, P.E. Peterson, The Urban Underclass, The Brooking Instytution, Washington, DC.
• Szczepańska I. (2013), Rozwiązania o charakterze prorodzinnym w polskiej konstrukcji podatku dochodowego od osob fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, IUS Novum, 2.
• Marczuk B. (2018), Dzieci. Polski fenomen na Wyspach, "Rzeczpospolita", 20.02.2018.
• Ofiarski Z. (2006), Prawo podatkowe, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• Van Lancker W., Van Mechelen N. (2014), Universalizm under siege? Exploring the association between targeting, child benefits and child poverty across 26 countries, "Social Science Research", 50, Elsevier.
• Van Orschot W. (2002), Targeting welfare: on the funkctions and dysfunktions of means-testing in Social Policy [w:] P. Townsend, D. Gordon, World Poverty New Policies of Defeat and old Enemy, The Policy Press, Bristol.
• Wyrzykowski W. (2008), Podatki w Polsce. Zarys wykładu, Oficyna Wydawnicza Bookmarket, Gdańsk.
• Ostaszewski J., Federowicz Z., Kierczyński T. (2004), Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce, Warszawa.
• Pasternak-Malicka M. (2017), Pro-family tax benefits in Poland and selected coutries as a way of implementing the rule of faier taxation, "Research Papers of Wrocław University of Economics", no. 488.
• Wójtowicz W. (1999), Kontrowersje wokół "prorodzinnego" podatku dochodowego od osób fizycznych, cz. I, "Monitor podatkowy", nr 2.
• Wyrzykowski W., Kasprzak P. (2016), Ulga podatkowa jako instrument realizacji pozafiskalnych funkcji podatków, "Zarzadzanie Finansami i Rachunkowość", Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 4 (1).
• Median age of population, EU 28, 2001-2016 (years) Eurostat - online data code [online], https://ec.europa.eu/eurostat/web/population-demography-migration-projections/data, dostęp: 01.09.2018.
• Trwanie życia w 2017 r., GUS [online], https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5470/2/12/1/trwanie_zycia_2017.pdf, dostęp: 01.09.2018.
• Life expectancy of Poland 2017, GUS [online], https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/en/defaultaktualnosci/3288/2/10/1/life_expectancy_2016.pdf, dostęp: 01.09.2018.
• Emigracyjne trendy Polakow w 2017 r. (2017), "Polski Obserwator", sierpień.
• Emigracja zarobkowa Polakow. Profil emigranta w 2018 r. (2018), NaszŚwiat.it.
• Interpelacja poselska [online], http://n-15-4.dcs.redcdn.pl/file/o2/tvn/web-content/m/p121/f/1f1baa5b8edac74eb4eaa329f14a0361/13761eee-6a9a-4105-bded-0e0bdf2f9577.pdf, dostęp: 01.09.2019.
• PWC, Ulgi podatkowe i świadczenia rodzinne w UE 2017 [online], https://www.pwc.pl/pl/pdf/ulgi-podatkowe-2017.pdf, dostęp: 01.09.2018.
• Komunikat Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej [online], https://www.mpips.gov.pl/download/gfx/mpips/.../Uzasadnienie na KRM.pdf, dostęp: 01.09.2018.