PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2018 | nr 20 (69) | 136--149
Tytuł artykułu

Mimikra jako przykład decepcji w przyrodzie a przejawy oszustwa w ekonomii - wybrane problemy

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Mimicry as an Example of Deception in Nature and Expressions of Fraud in Economy
Języki publikacji
PL
Abstrakty
W opracowaniu podjęto próbę poszukiwania i objaśnienia analogii pomiędzy uniwersalizmem zjawiska decepcji w przyrodzie i oszustwa w sferze ekonomii. W obydwu obszarach analizy, zjawisko to najczęściej przyjmuje formę mimikry obronnej lub agresywnej. Do wykształcenia złożonych form oszukiwania, czy zwodzenia w świecie zwierząt doprowadziło rozpowszechnienie modelu drapieżca-ofiara, który poprzez maskowanie się lub udawanie kogoś innego, miał zapewnić ochronę przed atakiem lub taki atak ułatwić. W ekonomii można natomiast spotkać postawy przybierające postać mimikry, a więc analogicznego do przyrody kreowania się na kogoś innego, poprzez oszukańcze strategie stosowane przez różnorodnych wyzyskiwaczy, żerujących na naiwności stereotypach i automatyzmach ludzkich reakcji. Najczęściej są one spotykane w sferze marketingu, przybierając bardzo profesjonalne i wyrafinowane formy postaw marketerów i podmiotów przez nich reprezentowanych. Można tam dostrzec pewien symetryzm i analogie postępowań w zakresie odnoszenia indywidualnych korzyści kosztem innych. (abstrakt oryginalny)
EN
The aim of the study was to find and evaluate the analogy between the universality of the phenomenon of deception in nature and in economy. In both areas of the analysis, this most often takes a form of mimicry (defensive or aggressive). To create such complex forms of deception among animals, mostly contributed the prevalance of predator-victim model, and using guises or pretending to be something else, was supposed to provide protection against attack or just to facilitate such attack. In the economy one can find attitudes that take the form of mimicry, and thus analogous to the nature, which are also based on pretending to be someone else. This is used by some exploiters, reaping on stereotypes and automatisms of human behaviour. They are most often found in the marketing sphere, taking up very professional and sophisticated forms of attitudes of marketers and represented by them entities. Also there may be found some symmetry and analogies of behaviours in terms of gaining individual benefits at the expense of others. (original abstract)
Twórcy
  • Instytut Zootechniki, Państwowy Instytut Badawczy
  • Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Bibliografia
  • Akerlof G.A., Shiller R.J. 2017. Złowić frajera. Ekonomia manipulacji i oszustwa. PTE, Warszawa: XII-XV.
  • Cameron R., Neal L. 2004. Historia gospodarstwa świata. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa: 104-131.
  • Cialdini R.B. 2016. Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Wyd. GWP. Sopot: 20-58.
  • Dawkins R., Krebs J.R. 1978. Animal signals: information or manipulation? [W:] Krebs JR, Davies N.B, editors. Behavioural ecology: an evolutionary approach. Oxford: Blackwell Scientific Publications: 282-309.
  • Diamond J.M. 1975. Assembly of species communities. [W:] Ecology and evolution of communities, red. J.M. Diamond, M.L. Cody. Cambridge, M.A., Belknap Press.
  • Gabriel A. J. 2017. Signals, cues and the nature of mimicry. Proc Biol Sci. 284: 1849.
  • Galbraith J.K. 2004. Gospodarka niewinnego oszustwa. Prawda naszych czasów. Wyd. MT Biznes, Warszawa: 13-75.
  • Gemeno C., Yeargan K.V., Haynes K.F. 2000. Aggressive chemical mimicry by the bolas spider Mastophora hutchinsoni: identification and quantification of a major prey's sex pheromone components in the spider's volatile emissions. J. Chem. Ecol. 26:1235-1243.
  • Haffer R. 2002. System zarządzania jakością w budowie przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw. Wydawnictwo UMK. Toruń.
  • Haynes K.F., Gemeno C., Yeargan K.V., Millar J.G., Johnson K.M. 2002. Aggressive chemical mimicry of moth pheromones by a bolas spider: how does this specialist predator attract more than one species of prey? Chemoecology.12: 99-105.
  • Horn D.J. 1978. Biology of insects. W.B. Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto.
  • Koszteyn J. 2005. Zjawisko mimikry a problem decepcji. Philosophia vitam alere. WSF-P Ignatianum", Wyd. WAM, Kraków: 277-303.
  • Kośmicki E. 1994. Socjobiologia - nauka o społecznych zachowaniach zwierząt i człowieka. Uwagi na marginesie książki Eckarta Volanda. Przegląd Antropologiczny. 57(1-2): 107-112.
  • Kubiczek A. 2015. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy. Czasopismo Uniwersytetu Rzeszowskiego. 42(2): 266-280.
  • Lloyd J. 1975. Aggressive mimicry in Photuris fireflies: signal repertoires by femmes fatales. Science. 187(4175): 452-453.
  • Lloyd J.E. 1981. Mimicry in the sexual signals of fireflies. Scientific American. 245(1): 110-117.
  • Lobanova A. 2014. Mimikra społeczna w sferze nauki: treść i formy jej przejawiania się. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie. 72: 115-124.
  • Mały słownik języka polskiego 1997. PWN Warszawa: 584.
  • Maynard-Smith J., Harper D. 2003. Animal Signals. Oxford Series in Ecology and Evolution.
  • Milczarek-Andrzejewska D. 2014. Zagadnienia siły w ekonomii - na przykładzie sektora rolnospożywczego w Polsce. IRWIR PAN. Warszawa: 17-43.
  • Müller F. 1878. Ueber die Vortheile der Mimicry bei Schmetterlingen. Zoologischer Anzeiger. 1: 54-55.
  • Müller F. 1879. Ituna and Thyridia; a remarkable case of mimicry in butterflies (translated by Meldola, R.). Proclamations of the Entomological Society of London: 20-29.
  • Musiał K., Musiał W. 2011. Ekstrapolacja hipotezy Czerwonej Królowej z nauk przyrodniczych do ekonomicznych w aspekcie konkurencyjności i postępu. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. 13(8): 159-164.
  • Musiał K., Musiał W. 2016. Konkurencja w naturze a natura konkurencyjności w gospodarce. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. 103(3): 22-31.
  • Musiał W., Musiał K. 2012. Altruism in biology regarding disinterested forms of action in economy (selected aspects). Acta Scientarum Polonorum. Seria Oeconomia. 11(2): 45-55.
  • Nowak S. 2008. Metodologia badań społecznych. PWN Warszawa.
  • Oczak M. 2007. O możliwości stosowania procedury "decepcyjnej" z punktu widzenia ogólnych zasad etycznych. Przegląd Psychologiczny. 50(3): 273-286.
  • Olszowska M. 2011. Kolory przyrody. Wszechświat. 112(4-6): 148-153.
  • Piercy N. 2003. Marketing. Strategiczna reorientacja firmy. Wyd. Felberg SJA. Warszawa: 23-78.
  • Pittenger, D. J. 2002. Deception in research: Distinctions and solutions from the perspective of utilitarianism. Ethic and Behavior. 12(2): 117-142
  • Pough H.F. 1988. Mimicry of vertebrates: are the rules different? The American Naturalist. 131.
  • Russell E.S.1938.The behaviour of animals. An introduction to its study. Edward Arnold & Co., London.
  • Saul-Gershenz L., Millar J. 2006. Phoretic nest parasites use sexual deception to obtain transport to their host's nest. Proceedings of the National Academy of Sciences. 103: 38.
  • Sedlacek T. 2011. Ekonomia dobra i zła. W poszukiwaniu istoty ekonomii. Od Gilgamesza do Wall Street, Wyd. Studio Emka: 287-293.
  • Stachak S. 2013. Podstawy metodologii nauk ekonomicznych. Wyd. Difin: 77-86.
  • Stanger-Hall K., Lloyd J., Hillis D. 2007. Phylogeny of North American lightning bugs (Coleoptera: Lampyridae). Implications for the evolution of light signals. Molecular Phylogenetics and Evolution. 45(1): 33-49.
  • Stowe M.K, Tumlinson J.H., Heath R.R. 1987. Chemical mimicry - bolas spiders emit components of moth prey species sex pheromones. Science. 236: 964-967.
  • Szromnik A. (red.) 2015. Marketing terytorialny. Nowe obszary i narzędzia. Edu-Libri. Kraków- Legionowo: 56-71.
  • Sztompka P. 2010. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wyd. Znak: 506-207.
  • Tatarkiewicz W. 1978. Historia filozofii PWN Warszawa: 177-183.
  • Tobarowicz J. 2016. Rola ekonomii behawioralnej i idei umiaru w ekonomii W: Ekonomia umiaru realna perspektywa?. Nowy paradygmat Grzegorza W. Kołodko. PWN Warszawa: 79-89.
  • Urich C., Emmel T. 1991. Life histories of neotropical butterflies from Trinidad. Dynastor darius darius (Lepidoptera: Nymphalidae: Brassolinae). Tropical Lepidoptera. 2(2): 145-149.
  • Vane-Wright R. L. 1980. On the definition of mimicry. Biol. J. Linn. Sco. 13(1): 1-6
  • Vencl F.V., Carlson A.D. 1997. Proximate mechanisms of sexual selection in the firefly Photinus pyralis (Coleoptera: Lampyridae). J. Insect Behav. 11: 191-207.
  • Weiner J. 1999: Organizm wśród organizmów, [W:] Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa: 329-371.
  • Wiens D. 1978. Mimicry in plants [W:] Hecht M.K., Steere W.C., Wallace B.(red.) Evolutionary biology. 11, Plenum Press, New York, London: 365-403.
  • Wilson E.O. 2000. Socjobiologia. Wyd. Zysk i Ska, Poznań: 162-196.
  • Wilson R. and Angiletta M. 2015. Dishonest signaling during aggressive interactions: theory and empirical evidence. [W:] Duncan J., Irschick M., Briffa J. - Animal Signaling and Function: 205- 227.
  • Yeargan K.V. 1994. Biology of bolas spiders. Annu Rev Entomol. 39: 81-99.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171540707

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.