Prawo Kopernika-Greshama : rekonstrukcja metodologiczna

• Autorzy: Jarosław Boruszewski , Krzysztof Nowak-Posadzy

Warianty tytułu

Copernicus-Gresham's Law : Towards a Methodological Reconstruction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Prawo Kopernika-Greshama, sformułowane w przedklasycznym okresie rozwoju myśli ekonomicznej, głosi, że pieniądz gorszy wypiera z obiegu płatniczego pieniądz lepszy. Badania nad tym prawem prowadzone są w ramach historii myśli ekonomicznej, historii gospodarczej oraz ekonomii teoretycznej. Brakuje jednak wnikliwej metodologicznej analizy statusu tego prawa. Niniejszy artykuł ma na celu wypełnienie tej luki. W pierwszej części jest zasygnalizowany podział pracy naukowej we współczesnych badaniach nad prawem Kopernika-Greshama. Druga część obejmuje przegląd klasycznych sformułowań tego prawa, wykaz zarzutów metodologicznych wobec niego zgłaszanych oraz niebezpieczeństw stojących przed każdą próbą jego korekty lub uściślenia. W trzeciej części zostaje przeprowadzona rekonstrukcja poprzednika omawianego prawa, czyli warunków jego działania. Czwarta część dotyczy rekonstrukcji następnika prawa Kopernika-Greshama, czyli problemu mocy eksplanacyjnej zależności wypierania. W piątej części jest analizowane zagadnienie statusu metodologicznego tego prawa, przy czym po rozpatrzeniu ujęcia przyczynowego zaproponowane zostało ujęcie funkcjonalne. Część szósta zawiera omówienie modelu dóbr kiepskiej jakości, który jest przykładem heurystycznego wykorzystania prawa Kopernika-Greshama. Wreszcie, w ostatniej części zasygnalizowano niektóre możliwości uogólnienia analizowanego prawa. (abstrakt oryginalny)

EN

Copernicus-Gresham's Law, formulated in the pre-classical era of political economy, states that worse money drives better money out of circulation. Recently, this law has been investigated mainly by historians of economic thought, economic historians and theoretical economists. However, what is still missing is a methodological reflection on this law. The present article aims at filling this gap and is organized as follows: in the first section the division of scientific research on Copernicus-Gresham's Law is indicated. The second part is a review of its selected classical expressions, of methodological objections raised against this law, and risks related to every attempt of its revision or refinement. The third section contains the reconstruction of antecedent of this law, that is, conditions under which it operates. The fourth part analyzes the consequent of the law in question, that is, the problem of explanatory power of driving out's dependence. In the fifth section, the authors explore the methodological status of the law of worse money and, after considering the causal approach to it, they propose a functional status. The sixth part discusses the model of the market for "lemons" (bad quality commodities), which is an example of heuristic utilization of the Copernicus-Gresham's Law. Finally, the last section indicates some possibilities of generalization of the law in question. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Metodologia ekonomii; Historia myśli ekonomicznej

EN

Economic methodology; History of economic thought

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 5
• Strony: 554--577

Twórcy

autor

Jarosław Boruszewski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Krzysztof Nowak-Posadzy

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Akerlof G.A., The Market For 'Lemons': Quality Uncertainty and the Market Mechanism, "Quarterly Journal of Economics" 1970, nr 84(3).
• Anderson B.M., The Value of Money, The Macmillan Company, New York 1917.
• Balch T.W., The Law of Oresm, Copernicus, and Gresham, Allen, Lane and Scot, Philadelphia 1908.
• Bernholz P., Gersbach H., Gresham's Law: Theory, w: The New Palgrave Dictionary of Money and Finance, vol. 2, red. P. Newman. Murray Milgate, J. Eatwell, Macmillan, London 1992.
• Bludnik I., Negatywna selekcja na polskim tynku kredytów hipotecznych w latach 20072009, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2010, vol. LXXII.
• Bochenek M., Odkrycia wielokrotne w ekonomii, "Acta Universitatis Nicolai Copernici" 2009, Ekonomia XL.
• Bochenek M., Rozważania o prawie gorszego pieniądza, "Acta Universitatis Nicolai Copernici" 2004, Ekonomia XXXIV.
• Bochenek M., Znaczenie traktatu monetarnego "Meditata" Mikołaja Kopernika dla rozwoju myśli ekonomicznej (w 500 rocznicę jego powstania), "Ekonomista" 2017, nr 6.
• Czarkowski J., Poglądy monetarne Mikołaja Kopernika, "Ekonomista" 1973, nr 4.
• Czerwiński Z., Dylematy ekonomiczne, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992.
• Daniels W.M., The Formulation of Gresham 's Law, "The Annals of the American Academy of Political and Social Science" 1895, vol. 6.
• Devas Ch.S., Political Economy, Longmans, Green & Co., London 1901.
• Dictionary of Political Economy, red. R.H. Palgrave, vol. II, Palgrave, London 1912.
• Dmochowski J., Kopernik jako teoretyk monetarny, w: Mikołaja Kopernika rozprawy o monecie i inne pisma ekonomiczne oraz J. L. Decjusza traktat o biciu monety, oprac. J. Dmochowski, Gebethner i Wolff, Warszawa 1923.
• Dunajewski H., Poglądy ekonomiczne Mikołaja Kopernika, "Kwartalnik Historyczny" 1953, nr 3.
• Fetter F.W., Some Neglected Aspects of Gresham's Law, "The Quarterly Journal of Economics" 1932, nr 46(3).
• Fisher I., The Purchasing Power of Money. Its Determination and Relation to Credit, Interest, and Crises. The Macmillan Company, New York 1912.
• Flynn D.O., Roper D., Gresham's Law and the Modem Theory of the Demand for Money, "Eastern Economic Journal" 1982, nr 3.
• Frank R., Mikroekonomia - jakiej jeszcze nie było, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
• Friedman M., Schwartz A.J., A Monetary History of the United States, 1867-1960, Princeton University Press, Princeton 1963.
• Friend T., Laws are Conditionals, "European Journal for the Philosophy of Science" 2016, nr 6.
• Fukś H., Mathematics on Coins, Part I: The Tale of Two Queens and Two Towering Figures, "The Canadian Numismatic Journal" 2012, nr 57(5).
• Galbraith J., Money: Whence it Come, Where it Went, Penguin Books Ltd, Harmondsworth 1975.
• Goldstein H.N., Gresham's Law and the Demand for NRU'S and SDR'S, "Quarterly Journal of Economics" 1969, nr 83(1).
• Gorazda M., Filozofia ekonomii, Copernicus Center Press, Kraków 2014.
• Górski J., Teoria ekonomiczna Mikołaja Kopernika, "Ekonomista" 1973, nr 4.
• Greenfield R.L., Rockoff H., Gresham's Law in Nineteenth Century America, "Journal of Money, Credit and Banking" 1995, nr 27(4).
• Hardt Ł., Economics Without Laws. Towards a New Philosophy of Economics, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2017.
• Hayek F.A., The Uses Of "Gresham's Law As an Illustration Of "Historical Theory", w: F.A. Hayek, Studies in Philosophy, Politics and Economics, The University of Chicago Press, Chicago 1967.
• Hogan T., Essays on Money, Banking, and Finance, www.thomaslhogan.com/uploads/Thomas_L_Hogan_Dissertation_Final.pdf, 2011 (dostęp: 22.04.2018).
• Jackson W.A., Functional Explanation in Economics: a Qualified Defense, "Journal of Economic Methodology" 2002, nr 9(2).
• Jevons W.S., Money and the Mechanism of Exchange, D. Appleton & Co., New York 1876.
• Kincaid H., There Are Laws in the Social Sciences, w: Contemporary Debates in Philosophy of Science, red. Ch. Hitchcock, Blackwell Publishing, Oxford 2004.
• Kindleberger Ch., A Financial History of Western Europe, George, Allen and Unwin, London 1984.
• Kindleberger Ch., Economics Laws and Economic History, Cambridge University Press, Cambridge 1989.
• Kinley D., Money. A Study of the Theory of the Medium of Exchange, The Macmillan Company, New York 1904.
• Kisielewski J., Prawo Kopernika-Greshama w świetle badań numizmatycznych w ostatnim dziesięcioleciu, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 1969, nr 2.
• Kmita J., Wykłady z logiki i metodologii nauk, PWN, Warszawa 1975.
• Kmita J., Z problemów epistemologii historycznej, PWN, Warszawa 1980.
• Koniarek D., Mikołaj Kopernik jako ekonomista, mises.pl/wp-content/uploads/2013/01/Kopernik-jako-ekonomista.pdf, 2013 (dostęp: 22.04.2018).
• Kopernik M., Monete Cudende Ratio, Pracownia Wydawnicza "EISet", Olsztyn 2010.
• Kopernik M.. Rozprawa o monecie, w: Mikołaja Kopernika rozprawy o monecie i inne pisma ekonomiczne oraz J.L. Decjusza traktat o biciu monety, oprać. J. Dmochowski, Gebethner i Wolff, Warszawa 1923.
• Krueger R.C., Ha J., Measurement of Co-circulation of Currencies, International Monetary Fund, Washington 1995.
• Księżyk M., Ekonomia. Podejście historyczne i prospektywne, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne. Kraków 2012.
• Lipiński E., Poglądy ekonomiczne Mikołaja Kopernika, PWN, Warszawa 1955.
• Lipiński E., Studia nad historią polskiej myśli ekonomicznej, PWN, Warszawa 1956.
• Loewer B., Why is There Anything Except Physics?, "Synthese" 2009, vol. 170.
• Machlup E., Economic Semantics, Transaction Publishers New Brunswick-London, 1991.
• Machol R., Gresham's Law, "Interfaces" 1975, nr 5(4).
• Macleod H.D., The Principles of Economical Philosophy, Longmans, Brown, Green, Reader and Dyer, London 1872.
• Macleod H.D., The History of Economics, Bliss, Sands. Mandeville, Bernard, London 1896.
• Marshall A., Money, Credit and Commerce, Macmillan, London 1923.
• McCloskey D., Gresham's Law: History, w: The New Palgrave Dictionary of Money and Finance, vol. 2, red. P. Newman, M. Milgate, J. Eatwell, Macmillan, London 1992.
• Moore J.W., Academic Extensions of Gresham's Law, "Journal of Chemical Education" 2008, nr 85(4).
• Mundell R., Uses and Abuses of Gresham's Law in the History of Money, www.Columbia.edu/~raml5/grash.html, 1998 (dostęp: 22.04.2018).
• Nicholson J.S., Principles of Political Economy, A & C Black, London 1897.
• Reutlinger A., Theory of Non-universal Laws, "International Studies in the Philosophy of Science" 2011, nr 25.
• Rolnick A.J., Weber W.E., Gresham 's Law or Gresham's Fallacy, "The Journal of Political Economy" 1986, nr 94(1).
• Rosenberg A., Making Mechanism Interesting, "Synthese" 2015, doi:10.1007/sll229-015-0713-5.
• Sargent T.J., Smith B.D., Coinage, Debasements, and Gresham's Laws, "Economic Theory" 1997, nr 10(2).
• Schumpeter J., History of Economic Analysis, Allen & Unwin Publishers Ltd, London 1954.
• Selgin G., Salvaging Gresham's Law: The Good, the Bad, and the Illegal, "Journal of Money, Credit and Banking" 1996, nr 28(4).
• Smith R., A Drift Formulation of Gresham's Law, "Hyperion International Journal of Econophysics and New Economy" 2012, nr 5(1).
• Such J., O uniwersalności praw nauki. Studium metodologiczne, PWN, Warszawa 1972.
• Szadkowski M., Definicja i pomiar senioratu: ujęcie historyczne, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów", Zeszyt Naukowy 112, Szkoła Główna Handlowa. Warszawa 2011.
• The New Palgrave Dictionary of Money and Finance, tom 2, Macmillan, London 1992.
• Velde F.R., Gresham's Law, w: The New Palgrave Dictionary of Economics, Second Edition, Macmillan Publisher's Ltd, Basingstoke 2008.
• Velde F.R., Weber W.E., Wright R., A Model of Commodity Money, with Applications to Gresham 's Law and the Debasement Puzzle, "Review of Economic Dynamics, Elsevier for the Society for Economic Dynamics" 1999, nr 2(1).
• Wright G.H. von. Humanism and the Humanities, w: Philosophy and Grammar, red. S. Kanger, S. Ohman, Springer, Dordrecht 1980.
• Ziffer B., Gresham or Copernicus?, "The Polish Review" 1957, nr 2/3.