Pasażerski transport kolejowy na obszarach wiejskich (na przykładzie przygranicza województwa dolnośląskiego)

• Autorzy: Mateusz Smolarski

Warianty tytułu

Passenger Rail Transport in Rural Areas (on the Example of the Borderland of Lower Silesia Voivodship)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problematyka funkcjonowania transportu kolejowego w skali lokalnej i regionalnej stanowi istotny element polityki transportowej województwa. z kolei kwestia koordynacji przewozów pasażerskich między różnymi spółkami kolejowymi oraz tworzenia atrakcyjnej oferty przewozowej staje się kluczową kwestią w tworzeniu spójnego systemu kolei regionalnej. Celem analizy jest określenie roli i identyfikacja prawidłowości funkcjonowania regionalnego transportu kolejowego na obszarach peryferyjnych na podstawie danych o potokach podróżnych. Ponadto zbadane zostały zależności korelacyjne między liczbą pasażerów a liczbą mieszkańców oraz ofertą przewozową. obszar badań został zawężony do dwóch jednostek NUTS 3 (jeleniogórski oraz wałbrzyski). Największy wpływ na liczbę pasażerów na badanych terenach wiejskich miał potencjał demograficzny, czyli liczba mieszkańców danej miejscowości. Kolejną zmienną kształtującą wartości analizowanej cechy była ta opisująca ofertę przewozową. oceniony został związek między ofertą przewozową a liczbą pasażerów. Podkreśla to fakt, że liczba pociągów jest związana ze stosunkowo wysokim stopniem wykorzystania kolei przez mieszkańców. Najmniejsza zależność istnieje między ofertą przewozową a liczbą mieszkańców. oznacza to, że brak jest ścisłego dostosowania liczby par pociągów do potencjału demograficznego miejscowości. Dodatkowo zbadane zostały nierównomierności (roboczo-weekendowe) przewozowe w zakresie liczby połączeń kolejowych oraz potoków pasażerskich. Transport kolejowy może zostać uznany jako szkielet powiązań komunikacyjnych regionu i na jego podstawie powinien być tworzony zintegrowany system (kolejowo-autobusowy) obsługi komunikacyjnej terenów wiejskich. Przeprowadzone badania stanowią przykład empirycznej analizy na podstawie danych dotyczących potoków pasażerskich, które w polskich realiach są często trudno dostępne albo niepełne. (abstrakt oryginalny)

EN

The issues of railway transport functioning on a local and regional scale constitute an important element of the voivodship transport policy. Coordinating passenger transport between various companies and creating a transport offer adequate to the needs becomes a key issue in creating a coherent regional rail system. The aim of the analysis was to determine the role and to identify the rules of functioning of regional rail transport in peripheral areas based on the data on passenger flows. Correlation relationships between the number of passengers and the number of inhabitants as well as the transport offer were investigated. The research area was narrowed down to two NUTS 3 units (Jelenia Góra and Wałbrzych). The demographic potential, i.e. the number of inhabitants of a given town had the greatest impact on the number of passengers in the studied rural areas. The smallest dependence exists between the transport offer and the number of inhabitants. This means that there is no exact adjustment of the number of train pairs to the demographic potential of the town. In addition, transport unevenness (weekday-weekend) in terms of the number of rail connections and passenger flows was examined. Rail transport can be considered as the backbone of the region's transport links and on its basis an integrated system (rail and bus) of communication services for rural areas should be created. The conducted research is an example of empirical analysis based on the data on passenger flows, which, in the Polish realities, are often difficult to access or incomplete. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Transport kolejowy; Transport pasażerski; Obszary wiejskie; Infrastruktura komunikacyjna; Region przygraniczny

EN

Railway transport; Passenger transport; Rural areas; Communication infrastructure; Border areas

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2018
• Numer: z. 154
• Strony: 127--145

Twórcy

autor

Mateusz Smolarski

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Bański J., 2014, Perspektywy rozwoju polskiej wsi - wybrane zagadnienia, Wieś i Rolnictwo, 4, 165, 13-25.
• Buehler R., Pucher J., 2012, Demand for public transport in Germany and the USA: an analysis of rider characteristics, Transport Reviews 32,5, 541-567.
• Chaberko T., 2010, Potencjał kolei jako miejskiego i podmiejskiego środka transportu w wybranych aglomeracjach Europy Środkowo-Wschodniej, Prace Geograficzne, 24, 59-71.
• Czapiewski K., 2011, Location matters - analiza zależności pomiędzy dostępnością przestrzenną a sukcesem społeczno-gospodarczym obszarów wiejskich Mazowsza, [w:] M. Wesołowska (red.), Wiejskie obszary peryferyjne - uwarunkowania i czynniki lokalizacji, 57-73.
• Dej M., 2010. Transport publiczny w wiejskich obszarach peryferyjnych Polski i jego dostosowanie do potrzeb lokalnych rynków pracy, Prace Geograficzne, 124, 111-129.
• Fröidh O., Byström C., 2013, Competition on the tracks - Passengers' response to deregulation of interregional rail services, Transportation Research Part A, 56, 1-10.
• Goliszek S., 2015, Przejazdy koleją po Polsce w 2011 r. - porównanie według kategorii pociągów, Przegląd Komunikacyjny 1, 25-28.
• Guzik R., 2016, Transport publiczny a dostępność na obszarach wiejskich Szwajcarii, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19, 4, 49-61.
• Guzik R., 2012, Porównanie dostępności w obszarach wiejskich Karpat Polski, Słowacji i Republiki Czeskiej, [w:] P. Rosik, R. Wiśniewski (red.), Dostępność i mobilność w przestrzeni, IGiPZ PAN, Warszawa, 103-110.
• Hickman R., Banister D., 2014, Transport, climate change and the city, Routledge.
• Jaroš V., 2017, Social and transport exclusion, Geographia Polonica, 90, 3, 247-263.
• Jurkowski W., 2016, Stacje kolejowe w strefach podmiejskich jako zintegrowane węzły przesiadkowe. Analiza porównawcza Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia, Problemy Rozwoju Miast, 4, 53-63.
• Jurkowski W., 2017, Ocena integracji zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w obszarach wiejskich w strefie podmiejskiej Wrocławia, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20, 2, 31-42.
• Kenyon S., 2011,Transport and social exclusion: access to higher education in the UK policy context, Journal of Transport Geography, 19, 763-771.
• Kepaptsoglou K., Stathopoulos A., Karlaftis M., 2017, Ridership estimation of a new LRT system: Direct demand model approach, Journal of Transport Geography, 58, 146-156.
• Koziarski S.,1993, Sieć kolejowa Polski w latach 1918-1992, Państwowy Instytut Naukowy, Opole.
• Kretowicz P., 2010, Komunikacja lokalna w obszarach peryferyjnych województwa małopolskiego w dobie przemian rynku przewozów autobusowych, Prace Geograficzne, 124, 131-146.
• Lierop v. L, Badami G.M., El-Geneidy M.A., 2018, What influences satisfaction and loyalty in public transport? A review of the literature, Transport Reviews, 38, 1, 52-72.
• Lucas K., 2012, Transport and social exclusion: Where are we now?, Transport Policy, 20, 105-113.
• Majewski J., 2006, Koleje regionalne w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych w świetle badań potoków podróżnych, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20, 2, 31-42.
• Nutley S., 1998, Rural areas: The accessibility problem, [w:] B.,Hoyle, R.D. Knowles (red.), Modern transport geography, John Wilet & Sons, Michigan, 185-215.
• Nutley S., 2003, Indicators of transport and accessibility problems in rural Australia, Journal of Transport Geography, 11, 1, 55-71.
• Pan X., Li J., Shen Q., Shi C., 2017, What determines rail transit passenger volume? Implications for transit oriented development planning, Transportation Research Part D, 57, 52-63.
• Petersen T., 2016, Watching the Swiss: A network approach to rural and exurban public transport, Journal of Transport Geography, 52, 175-185.
• Potrykowski M., Taylor Z., 1982, Geografia transportu: zarys problemów, modeli i metod badawczych, PWN, Warszawa.
• Preston J., Rajé F., 2007, Accessibiliy, mobility and transport related-exclusion, Journal of Transport Geography, 15, 151-160.
• Rechłowicz M., Bespalov V., 2011, Kolej regionalna jako element systemu komunikacyjnego konurbacji, Technika Transportu Szynowego, 18, 5-6, 27-36.
• Rosik P., Pomianowski W., Goliszek S., Stępniak M., Kowalczyk K., Guzik R., Kołoś A., Komornicki T., 2017, Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce (MULTIMODACC), IGiPZ PAN, Warszawa.
• Rudnicki R., 2011, Peryferyjność położenia geograficzno-komunikacyjnego a wybrane wskaźniki rozwoju powiatów ziemskich, [w:] M. Wesołowska (red.), Wiejskie obszary peryferyjne - uwarunkowania i czynniki lokalizacji, 35-57.
• Shergold I., Parkhurt G., 2012, Transport-related social exclusion among older people in rural Southwest England and Wales, Journal of Rural Studies, 28, 412-421.
• Smolarski M., 2017, Transport kolejowy w obsłudze gmin we wschodniej części pogranicza polsko- -czeskiego, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20, 10, 78-90.
• Stanny M., 2011, Typologia wiejskich obszarów peryferyjnych pod względem anatomii struktury społeczno-gospodarczej, Wieś i Rolnictwo, 2, 151, 59-75.
• Šťastná M., Vaishar A., 2017, The relationship between public transport and the progressive development of rural areas, Land Use Policy, 67, 107-114.
• Šťastná M., Vaishar A., Stonawská K., 2015, Integrated transport system of the South-Moravian Region and its impact on rural development, Transportation Research Part D, 36, 53-64.
• Taczanowski J., 2012, A comparative study of local railway networks in Poland and the Czech Republic, Bulletin of Geography, Socio-economic series, 18, 125-138.
• Taylor Z., 1997a, Polska polityka transportowa: jaka jest, a jaka być powinna?, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. III.
• Taylor Z., 1997b, Dostępność miejsc pracy, nauki i usług w obszarach wiejskich jako przedmiot badań geografii społeczno-ekonomicznej - próba analizy krytycznej, Przegląd Geograficzny, 3, 69, 261-283.
• Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Continuo, Wrocław.
• Taylor Z., 2006, Railway closures to passenger traffic in Poland and their social consequences, Journal of Transport Geography, 14, 135-151.
• Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Taylor Z., Ciechański A., 2017, Deregulacja i przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Wiśniewski S., 2015, Powiązania miast województwa łódzkiego w systemie kolejowego transportu zbiorowego w świetle potencjału komunikacyjnego, Prace Geograficzne, 140, 25-38.
• Wolański M., Paprocki W., Mazur B., Soczówka A., Jakubowski B., 2016, Publiczny transport zbiorowy poza miejskimi obszarami funkcjonalnymi: diagnoza, analiza zróżnicowania, oddziaływanie społeczne, rekomendacje, SGH, Warszawa.
• Zajfert M., 2012, Specyfika sektora transportu kolejowego i możliwe modele funkcjonowania jego segmentów, Zarządzanie Zmianami: Zeszyty Naukowe, 3-4, 57.
• Zajfert M., 2013, Kolejowe przewozy pasażerskie o charakterze użytku publicznego - Doświadczenia ostatnich 20 lat transformacji kolei w Polsce, Studia Ekonomiczne, 3, LLXXVIII.
• Zajfert M., 2015, Ekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania pasażerskiego transportu regionalnego w Polsce, Gospodarka Narodowa, 6, 280, 71-99.
• Żurkowski A., 2009, Modelowanie przewozów międzyaglomeracyjnych, Problemy Kolejnictwa, 148, 5-47.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.18.012.9444