Uwalnianie nanoodpadów do środowiska - ryzyko, zagrożenia i aspekty prawne

• Autorzy: Agnieszka Kramek

Warianty tytułu

Releasing Nanowaste to the Environment - Risks, Threats and Legal Aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nanoobiekty posiadają charakterystyczne, a zarazem bardzo specyficzne cechy fizyczne, biologiczne i chemiczne ze względu na rozmiar cząstek, które je tworzą. Z punktu widzenia oceny ryzyka potencjalne uwalnianie tych cząstek w trakcie rozkładu produktów jest niezwykle istotne. Zaleca się monitorowanie losów nanoproduktów oraz przetwarzanie nanoodpadów w celu ograniczenia emisji do środowiska. Jednak brak odpowiednich narzędzi i metod badawczych w znacznym stopniu ogranicza te działania. Rozmiar cząstek w zakresie 10-9 m powoduje, że bez problemu mogą przenikać przez błony komórkowe prowadząc do interakcji między składnikami komórki i wywoływać trudne do oszacowania zmiany w organizmach żywych. Toksyczność związków chemicznych jest związana z ich budową, ale w przypadku nanoobiektów dużą rolę odgrywa rozmiar cząstek, który zmienia właściwości substancji macierzystej. Przeprowadzone badania in vivo i in vitro dotyczące ich toksyczności wiążą się z kontaktem krótkotrwałym, natomiast efekt środowiskowy ma charakter przewlekły. Dlatego istotne jest rozważenie potencjału ryzyka związanego z nanomateriałami. Modelowanie narażenia jest ważnym narzędziem w procesie oceny ryzyka, ponieważ może dostarczać informacji o przewidywanych stężeniach środowiskowych nawet przy braku danych analitycznych. Nanomateriały podlegają wszystkim przepisom prawnym dotyczącym substancji i mieszanin chemicznych, w tym również przepisom w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Niepewna sytuacja legislacyjna branży wynika z mało konkretnych regulacji obowiązujących w prawie unijnym.(abstrakt oryginalny)

EN

Nanoobjects have characteristic and at the same time very specific physical, biological and chemical characteristics due to the size of the particles that make them. From the point of view of risk assessment, the potential release of these particles during the distribution of products is extremely important. It is recommended to monitor the fate of nanoproducts and the processing of nanowaste in order to reduce emissions to the environment. However, the lack of appropriate tools and research methods limits these activities to a large extent. The particle size in the range of 10-9 m causes that they can easily penetrate the cell membranes leading to the interaction between the cell components and induce difficult to estimate changes in living organisms. Toxicity of chemical compounds is related to their construction, but in the case of nanoobjects, the particle size that changes the properties of the parent substance plays a large role. In vivo and in vitro tests on their toxicity are associated with short-term contact, while the environmental effect is of a chronic nature. Therefore, it is important to consider the risk potential associated with nanomaterials. Exposure modeling is an important tool in the risk assessment process because it can provide information on predicted environmental concentrations even in the absence of analytical data. Nanomaterials are subject to all legal provisions regarding chemical substances and mixtures, including health and safety regulations. The uncertain legislative situation of the industry results from the lack of specific regulations in force in EU law.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Człowiek w środowisku; Środowisko przyrodnicze; Odpady; Gospodarka odpadami; Termiczne unieszkodliwianie odpadów; Nanotechnologia; Prawne aspekty ochrony środowiska

EN

Human in environmental; Natural environment; Wastes; Waste management; Thermal waste neutralisation; Nanotechnology; Environmental protection regulations

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 44/2
• Strony: 285--302

Twórcy

autor

Agnieszka Kramek

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Filia w Stalowej Woli

Bibliografia

• Baran A., Prawne aspekty nanotechnologii w kontekście ochrony środowiska, "Ekonomia i Środowisko", 1 (2015) 52, s. 29-39.
• Gao X., Lowry G. V., Progress towards standardized and validated characterizations for measuring physicochemical properties of manufactured nanomaterials relevant to nano health and safety risks, "NanoImpact", 9 (2018), s. 14-30.
• Godlewski J., Nanotechnologia - nauka i technologia na dziś oraz jutro, "Pismo PG", 5 (2010), s. 9-10.
• https://cordis.europa.eu/news/rcn/36090_pl.html, z dnia 19.07.2018.
• Jurewicz M., Prawne aspekty wykorzystywania nanotechnologii w środkach ochrony roślin, "Administracja i Zarządzanie", 39 (2017) 112, s. 110.
• Jurewicz M., Rutkowska-Sowa M., "Prawo a nanotechnologia. Komercjalizacja wyników badań naukowych z zakresu nanotechnologii", Presscom, Warszawa 2016, s. 1-132.
• Jurewicz M., Uregulowania prawne wykorzystania nanotechnologii w produkcji materiałów i wyrobów z tworzyw polimerowych przeznaczonych do kontaktu z żywnością, "Polimery", 2 (2017) 62, s. 146.
• Jurewicz M., Uregulowania prawne wykorzystania nanotechnologii w produkcji odzieży i tekstyliów, "Przegląd Włókienniczy - Włókno, Odzież, Skóra", 5 (2016), s. 29-32.
• Karwowska E., Miaśkiewicz-Pęska E., Załęska-Radziwiłł M., Wpływ nanoproduktów na wybrane organizmy - ocena ekotoksykologiczna, "Inżynieria i ochrona środowiska", 1 (2015) 18, s. 116.
• Kuhlbusch T. A.J., Wijnhoven S. W.P., Haase A., Nanomaterial exposures for worker, consumer and the general public, "NanoImpact", 10 (2018), s. 11-25.
• Langauer-Lewowicka H., Pawlas K., Nanocząstki, nanotechnologia - potencjalne zagrożenia środowiskowe i zawodowe, "Medycyna środowiskowa", 2 (2014) 17, s. 7.
• Madeła M., Neczaj E., Grosser A., Fate of Engineered Nanoparticles in Wastewater Treatment Plant, "Engineering and Protection of Environment", 4 (2016) 19, s. 578, 584.
• Maliszewska-Mazur M., Nanotechnologia - nowe wyzwania, nowe możliwości i nowe problemy, "Ochrona środowiska i zasobów naturalnych", 45 (2010), s. 153.
• Mrowiec B., Kierunki i możliwości bezpiecznej gospodarki nanoodpadami, "Chemik", 10 (2016) 70, s. 593.
• Mrowiec B., Nanomateriały - nowe zagrożenie dla środowiska, "Inżynieria ekologiczna", 18 (2017), s. 105.
• Nowack B., Evaluation of environmental exposure models for engineered nanomaterials in a regulatory context, "NanoImpact", 8 (2017), s. 38-47.
• Oomen A. G., Steinhäuser K. G., Bleeker E. A.J., van Broekhuizen F., Sips A., Dekkers S., Wijnhoven S. W.P., Sayre P. G., Risk assessment frameworks for nanomaterials: Scope, link to regulations, applicability, and outline for future directions in view of needed increase in efficiency, "NanoImpact", 9 (2018), s. 1-13.
• Salieri B., Turner D. A., Nowack B., Hischier R., Life cycle assessment of manufactured nanomaterials: Where are we?, "NanoImpact", 10 (2018), s. 108-120.
• Schimpel Ch., Resch S., Flament G., Carlander D., Vaquero C., Bustero I., Falk A., A methodology on how to create a real-life relevant risk profile for a given nanomaterial, "Journal of Chemical Healt and Safety", 1 (2018) 25, s. 12-23.
• Shin S. W., Song I. H., Um S. H., Role of physicochemical properties in panoparticle toxicity, "Nanomaterials", 5 (2015), s. 1351-1365.
• Świątek-Prokop J., Nanomateriały - zalety i zagrożenia, "Edukacja Techniczna i Informatyczna", VII (2012), s. 49-50.
• www.ichp.pl/attach.php?id=1524, z dnia 17.07.2018.
• Zapór L., Zagrożenia nanomateriałami w przemyśle tworzyw sztucznych, CIOP-PIB, Warszawa 2013, s. 6-15.