Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców: ombudsman czy organ administracji rządowej?

• Autorzy: Piotr Lissoń

Warianty tytułu

Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises: Ombudsman or a Government Administration Body?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (Rzecznik MSP) to nowy organ państwa, utworzony na podstawie ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Autor stawia pytanie o charakter tego organu. Czy jest to kolejny, wyspecjalizowany organ administracji rządowej, czy może szczególny rodzaj ombudsmana, a więc Rzecznika Praw Obywatelskich, tym razem wyspecjalizowany w ochronie praw mikro-, małych i średnich przedsiębiorców (MSP)? W pierwszej kolejności podjęto analizę zadań i kompetencji Rzecznika MSP oraz przedstawiono propozycję ich usystematyzowania. Ustalono, że w zakresie podejmowania interwencji w indywidualnych sprawach MSP oraz działań na rzecz jednolitej wykładni przepisów prawa gospodarczego obecnie jedynym wyspecjalizowanym organem jest Rzecznik MSP, a zadania te nie było do tej pory uregulowane w przepisach prawa gospodarczego, co podkreśla wyjątkowy charakter tych zadań oraz szczególną rolę Rzecznika MSP. Analiza zadań i kompetencji Rzecznika MSP, zasad powoływania i odwoływania tego organu, a także analizy porównawcze odnoszące się do pierwotnych założeń legislacyjnych dotyczących tej instytucji oraz do statusu innych organów określanych mianem rzeczników praw prowadzą do wniosku, że jest to organ ochrony prawnej o wysokiej pozycji prawnej. Autor dochodzi do wniosku, że jest to organ o charakterze hybrydowym, którego nie sposób umieścić w ścisły sposób ani w ramach kategorii w pełni niezależnego od władzy wykonawczej ombudsmana, ani w kategorii typowego organu administracji publicznej. (abstrakt oryginalny)

EN

The Ombudsman for Small and Medium-sized Enterprises (SME Ombudsman) is a new state body established pursuant to the Act of 6 March 2018: Law on Entrepreneurs. The author analyses the nature of this body, asking whether it is another specialised body of government administration or maybe a special kind of ombudsman, that is Ombudsman specialised in the protection of the rights of micro-, small and medium-sized enterprises (SMEs). First of all, the analysis of the tasks and competences of the SME Ombudsman was undertaken and a suggestion how to systematise them presented. It was established that within the scope of intervention in individual cases of SMEs and activities aimed at a uniform interpretation of economic law, currently the only specialised body is the SME Ombudsman, and these tasks have not been regulated by the economic law provisions, which accentuates the exceptional nature of these tasks and the special role of the SME Ombudsman. An analysis of the tasks and competences of the SME Ombudsman, the rules on the appointment and dismissal of that body, as well as comparative analyses relating to the original legislative approach to the institution and the status of other bodies referred to as ombudsmen lead to the conclusion that it is a high-profile body of legal protection. The author comes to the conclusion that it is of a hybrid nature, which cannot be strictly placed either within the category of a fully independent ombudsman, not dependent of the executive power, or within the category of a typical public administration body. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rzecznik Praw Obywatelskich; Małe i średnie przedsiębiorstwa; Przedsiębiorczość; Prawo gospodarcze; Działalność gospodarcza; Prawo działalności gospodarczej; Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

EN

Ombudsman; Small business; Entrepreneurship; Economic law; Business activity; Business activity law; The Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4
• Strony: 55--71

Twórcy

autor

Piotr Lissoń

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Deryng, Rzecznik Praw Obywatelskich jako wnioskodawca w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, Warszawa 2014.
• A. Piszcz, Objaśnienia prawne wg ustawy z 6.3.2018 r. - Prawo przedsiębiorców, "Monitor Prawniczy" 2018, nr 13 (dodatek).
• A. Zieliński, Rzecznik Praw Obywatelskich - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość, w: Obywatel - jego wolności i prawa. Zbiór studiów przygotowanych z okazji 10-lecia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
• B. Popowska, Klasyfikacja funkcji administracji w nauce publicznego prawa gospodarczego, w: eadem (red.), Funkcje współczesnej administracji gospodarczej. Księga dedykowana Profesor Teresie Rabskiej, Poznań 2006.
• B. Popowska, Wspieranie małych i średnich przedsiębiorców - charakterystyka przepisów prawa działalności gospodarczej i ich realizacja, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 64, 2002, z. 2.
• G. Borkowski, Rzecznicy praw i wolności, w: J. Bodio, G. Borkowski, T. Demendencki, Ustrój organów ochrony prawnej. Część szczegółowa, Warszawa 2013.
• https://konstytucjabiznesu.biz/rzecznik-malych-i-srednich-przedsiebiorcow-siedziba/ [dostęp: 5.09.2018].
• I. Lipowicz, Istota administracji, w: Z. Niewiadomski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2013.
• I. Lipowicz, Stan ochrony praw człowieka z perspektywy Rzecznika Praw Obywatelskich, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 74, 2014, z. 2.
• I. Malinowska, Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie ochrony praw i wolności w Polsce, Warszawa 2007.
• J. Bodio, Klasyfikacja organów ochrony prawnej, w: idem, G. Borkowski, T. Demendencki, Ustrój organów ochrony prawnej. Część szczegółowa, Warszawa 2013.
• J. Świątkiewicz, Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa 2001.
• J. Uliasz, Rzecznik Praw Obywatelskich, w: H. Zięba-Załucka (red.), Organy państwowe w ustroju konstytucyjnym RP, Rzeszów 2016.
• K. Kokocińska, Prawne aspekty wspierania rozwoju przedsiębiorczości - ustawa o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy ustrojowo- kompetencyjne, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 67, 2005, z. 4.
• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z 14 grudnia 2007 r., Dz. Urz. UE z 7 czerwca 2016 r., C 202/02.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483 ze zm.
• L. Garlicki, Ewolucja instytucji rzecznika praw obywatelskich (ombudsmana) w świecie współczesnym, w: idem (red.), Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa 1989.
• M. Chołodecki, M. Strzelbicki, Ustawa o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Komentarz, Warszawa 2017.
• M. Swora, Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią, w: idem, Z. Muras (red.), Prawo energetyczne, t. 2: Komentarz do art. 12-72, wyd. 2, Warszawa 2016.
• Opracowanie Ministerstwa Rozwoju Konstytucja Biznesu przedstawione 18 listopada 2016 r., https://www.mf.gov.pl/documents/764034/5123672/Konstytucja_Biznesu_stan_na_listopad_2016.pdf [dostęp: 5.09.2018].
• P. Lissoń, Funkcje administracji gospodarczej a wyspecjalizowane organy administracji (ze szczególnym uwzględnieniem organów niezależnych od rządu), w: B. Popowska (red.), Funkcje współczesnej administracji gospodarczej. Księga dedykowana Profesor Teresie Rabskiej, Poznań 2006.
• Prawo o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, Dz. U. 2018, poz. 647.
• Prawo o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, Dz. U. 2018, poz. 648.
• Prawo przedsiębiorców, Dz. U. 2018, poz. 646.
• Raport z konsultacji projektu ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, Warszawa, 8 września 2017 r., druk nr 2052, Sejm VIII kadencji.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 17 października 2017 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Dz. U. 2017, poz. 1929).
• S. Serafin, B. Szmulik, Organy ochrony prawnej RP, Warszawa 2010.
• S. Włodyka, Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1975.
• T. Rabska, Zadania administracji publicznej w działalności gospodarczej (problem zakresu obowiązywania prawa działalności gospodarczej), "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 64, 2002, z. 2.
• T. Zieliński, Ombudsman - możliwości i granice działania, Warszawa 1994.
• Ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP, Dz. U. 2018, poz. 649.
• Ustawa z 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 1314 ze zm.
• Ustawa z 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 958 ze zm.
• Ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, t.jedn.: Dz. U. 2018, poz. 798 ze zm.
• Ustawa z 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej, Dz. U. 1999, Nr 101, poz. 1178 ze zm.
• Ustawa z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 882 ze zm.
• Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, T.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 2168 ze zm.
• Ustawa z 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym (t.jedn.: Dz. U. 2016, poz. 477 ze zm.).
• Ustawa z 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, Dz. U. 2015, poz. 1240 ze zm.
• Ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 2117 ze zm.
• Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (t.jedn.: Dz. U. 2018, poz. 798 ze zm.).
• Ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 2270 ze zm.
• Ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 1318 ze zm.
• Ustawa z 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, t.jedn.: Dz. U. 2017, poz. 922.
• Ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.jedn.: Dz. U. 2018, poz. 5 ze zm.).
• Ustawa z 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (t.jedn.: Dz. U. 2012, poz. 392 oraz 2015, poz. 1064).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.4.5