Determinants of Technical Efficiency of Production Factors at Family Farms

• Autorzy: Roman Sass

Warianty tytułu

Determinanty efektywności technicznej czynników wytwórczych w rodzinnych gospodarstwach rolnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The main objective of the research was to determine the impact of selected endogenous factors, as well as the amount of subsidies from EU funds on the technical efficiency of production factors in family farms. The research included farms from Bydgoszcz subregion which before pre-accession of Poland to the European Union (1996-2003) benefited from preferential loans. At the same time, in the years 2004-2011, they kept accounting in the Polish FADN system. Using the regression calculus, the impact of particular factors on the technical efficiency of farms was determined. The structural parameters of linear and non-linear models with many independent variables were estimated. As a result of the conducted analyzes, it was found that they improved efficiency: capital expenditure before and after accession, land area increase before accession, production intensity, increase in equity after accession, asset debt and external costs. However, they worsened efficiency: work expenses, pig stocking, debt of equity, fixed costs as well as additional investment activity and the share of subsidies in income. (original abstract)

Podstawowym celem badań było określenie wpływu wybranych czynników endogenicznych, a także wielkości dopłat z funduszy unijnych na efektywność techniczną czynników wytwórczych w rodzinnych gospodarstwach rolnych. Badaniami objęto gospodarstwa z podregionu bydgoskiego, które przed akcesją Polski do Unii Europejskiej (1996-2003) korzystały z kredytów preferencyjnych. Jednocześnie prowadziły w latach 2004-2011 nieprzerwanie rachunkowość w systemie Polski FADN. Wykorzystując rachunek regresji określono wpływ poszczególnych czynników na efektywność techniczną gospodarstw. Estymowano parametry strukturalne modeli liniowych i nieliniowych z wieloma zmiennymi niezależnymi. W wyniku przeprowadzonych analiz ustalono, że poprawiały efektywność: nakłady inwestycyjne przed i po akcesji, przyrost powierzchni użytkowanej ziemi przed akcesją, intensywność produkcji, przyrost kapitału własnego po akcesji, zadłużenie aktywów i koszty czynników zewnętrznych. Natomiast pogarszały efektywność: nakłady pracy, obsada trzody chlewnej, zadłużenie kapitału własnego, koszty stale, a także dopłaty do działalności inwestycyjnej i udział dopłat w dochodzie. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Family farm; Technical efficiency; Total Factor Productivity (TFP); Data Envelopment Analysis (DEA)

PL

Rodzinne gospodarstwo rolne; Efektywność techniczna; Produktywność czynników wytwórczych; Metoda DEA (analiza obwiedni danych)

• Czasopismo: Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 11
• Strony: 143--158

Twórcy

autor

Roman Sass

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

Bibliografia

• 1. Bezat-Jarzębowska A., Rembisz W., 2013, Renta polityczna i ekonomiczna jako źródło dochodu producenta rolnego, [w:] Kowalski A., Chmieliński P., Wigier M. (red.), Ekonomiczne, społeczne i instytucjonalne czynniki wzrostu w sektorze rolno-spożywczym w Europie, Program Wieloletni 2011-2014, nr 67, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 2. Bezat-Jarzębowska A., Rembisz W., 2015, Wprowadzenie do analizy inwestycji, produktywności, efektywności i zmian technicznych w rolnictwie, Program Wieloletni 2015-2019, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 3. Czekaj T., 2006, Dochodowość materialnych czynników produkcji w gospodarstwach indywidualnych w 2004 roku, Program Wieloletni 2005-2009, nr 32, IERiGŻ-PIB Warszawa.
• 4. Czekaj T., 2008, Techniczna efektywność produkcji gospodarstw rolnych a skłonność do korzystania ze wsparcia inwestycji środkami publicznymi, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" no 3.
• 5. Czubak W., 2013, Rozwój rolnictwa w Polsce z wykorzystaniem wybranych mechanizmów wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej, Rozprawy Naukowe 458, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań.
• 6. Czyżewski A., Smędzik-Ambroży K., 2013, Intensywne rolnictwo w procesach specjalizacji i dywersyfikacji produkcji rolnej. Ujęcie regionalne i lokalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 7. Davidova S., Latruffe L., Balcome K., Zawalińska K., 2002, Determinants of technical efficiency of crop and livestock farms in Poland, "INRA Working Paper" 02-05, August.
• 8. Davidova S., Latruffe L., 2007, Relationship between technical effiicienncy and financial management for Czech Republic, "Journal of Agricultural Economics" tom 58.
• 9. Goraj L., 2010, Ocena uzależnienia dochodów gospodarstw rolnych od płatności bezpośrednich w państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie wyników FADN, [w:] Grzelak A., Sapa A., (red.), Agroekonomia w warunkach rynkowych. Problemy i wyzwania, Zeszyty Naukowe nr 150, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• 10. Gospodarowicz M., Karwat-Woźniak B., 2009, Zmiany w technikach i organizacji produkcji gospodarstw wysokotowarowych oraz ich wpływ na kondycję ekonomiczną tych jednostek, Program Wieloletni 2005-2009, nr 159, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 11. Kagan A., 2014, Techniczna i środowiskowa efektywność wielkotowarowych przedsiębiorstw rolnych w Polsce, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 12. Karwat-Woźniak B., 2007, Społeczno-ekonomiczne cechy rodzinnych gospodarstw wysokotowarowych (zmiany w latach 2000-2005), Raport nr 83, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 13. Kata R., 2011, Korzystanie z usług bankowych przez rolników indywidualnych w Polsce, "Journal of Agribusiness and Rural Development" no 4(22).
• 14. Kata R., 2010, Problem wykorzystania kredytu bankowego w finansowaniu rolnictwa w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej, "Acta Oeconomia" no 9 (3).
• 15. Kucharski A., 2014, Metoda DEA w ocenie efektywności gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• 16. Kulawik J.(ed), 2008, Analiza efektywności ekonomicznej i finansowej przedsiębiorstw rolnych powstałych na bazie majątku WRSP, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 17. Kulawik J. (red.), 2010, Sytuacja produkcyjna, efektywność finansowa i techniczna gospodarstw powstałych w oparciu o mienie byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 18. Manteuffel R., 1979, Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolnego, PWRiL, Warszawa.
• 19. Niezgoda D., 2009, Uwarunkowania rentowności gospodarstw rolnych zróżnicowanych pod względem ich wielkości ekonomicznej, "Roczniki Nauk Rolniczych" Seria G, T. 96, z. 4.
• 20. Nowak D., 2005, Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• 21. Sass R., 2016, Relacje między czynnikami produkcji a efektywność wytwarzania w gospodarstwach rolnych powiększających obszar użytkowanej ziemi w latach 1996-2011, "Roczniki Ekonomiczne KPSW" no 9.
• 22. Wilkin J., 1986, Współczesna kwestia agrarna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 23. Zegar J. St., 2003, Strategia polskiego rolnictwa po akcesji do UE, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" no 3.
• 24. Zegar J. St., 2008, Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 25. Zeliaś A., 1988, Problem współliniowości zmiennych w ekonometrii, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" no 3.
• 26. Zeliaś, A., Pawełek B., Wanat S., 2003, Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 27. Ziętara W., Zieliński M., 2012, Efektywność i konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych nastawionych na produkcję rośliną, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" no 1.
• 28. Ziółkowska J., 2008, Efektywność techniczna w gospodarstwach wielkotowarowych, Studia i Monografie, nr 140, IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• 29. Ziółkowska J., 2009, Determinanty efektywności technicznej obliczonej metodą DEA, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" nr 3.