Zdrowie publiczne w Polsce - problemy i wyzwania

• Autorzy: Dorota Cianciara

Warianty tytułu

Public Health in Poland - Problems and Challenges

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tematem opracowania jest zdrowie publiczne - element systemu ochrony zdrowia niezwykle ważny i zarazem wciąż w Polsce marginalizowany. Autorka dokonała przeglądu problemów i wyzwań, jakie pojawiają się w dziedzinie zdrowia publicznego w Polsce. Wychodząc od zagadnień ogólnych, tj. definicji zdrowia publicznego, najważniejszych funkcji, podstawowych świadczeń oraz wydatków, przechodzi do omówienia zagadnień dotyczących praktycznej realizacji działań z zakresu zdrowia publicznego. Przedstawiona ocena stanu zdrowia publicznego w Polsce jest negatywna. Tę złą sytuację można jednak próbować zmienić, wykorzystując przedstawione szczegółowe zalecenia.(fragment tekstu)

EN

This article provides an overview of the problems and challenges that arise in the field of public health in Poland. In the first part it discusses general issues, i.e. the definition of public health, its essential operations according to WHO and core services, as well as public spending on preventive services. Next, it examines some aspects of the public health practice, with special attention given to planning, evaluation and good practices, as well as recommendations for public health capacity improvements. The author claims that it is necessary to standardize the terminology and develop tools, standards and work protocols regarding public health.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowie publiczne; Ochrona zdrowia

EN

Public health; Health care protection

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4 (56) Ochrona zdrowia w Polsce
• Strony: 77--102

Twórcy

autor

Dorota Cianciara

• Szkoła Zdrowia Publicznego, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Bibliografia

• Acheson D., Public Health in England: The Report of the Committee of Inquiry into the Future Development of the Public Health Function, H.M. Stationery Office, London 1988.
• Bernatowska E. i in. Szczepienia ochronne przeciwko Streptococcus pneumoniae u dzieci. Raport Grupy na rzecz Programu Szczepień Ochronnych w Polsce, Stowarzyszenie Parasol dla Życia, Warszawa, marzec 2016 r.
• Broditsky L., How Language Shapes Thought The languages we speak affect our perceptions of the world, "Scientific American" February 2011, https://www.gwashingtonhs.org/ourpages/auto/2013/10/23/68598699/sci-am-2011.pdf.
• Brownson R.C., Gurney J.G., Land G.H., Evidence-based decision making in public health, "J Public Health Management Practice" 1999, t. 5, nr 5.
• Bryant T., Raphael D., Schrecker T., Labonté R., Canada: A land of missed opportunity for addressing the social determinants of health, "Health Policy" 2010, t. 101, nr 1, doi: 10.1016/j.healthpol.2010.08.022.
• Bunker J.P., The role of medical care in contributing to health improvements within societies, "International Journal of Epidemiology" 2001, t. 30, nr 6, https://doi.org/10.1093/ije/30.6.1260.
• Centers for Disease Control and Prevention, National Public Health Performance Standards Glossary, Version 3.0, http://www.astho.org/Accreditation/National-Public-Health-Performance-Standards-Version-3_0-Glossary/.
• Cianciara D. i in., Diagnoza istniejącej organizacji i funkcjonowania systemu zdrowia publicznego w Polsce - rzeczywisty sposób działania systemu, t. I, Podsumowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2017, http://bazawiedzy.pzh.gov.pl/nierownosci-w-zdrowiu.
• Cianciara D. i in., Diagnoza istniejącej organizacji i funkcjonowania systemu zdrowia publicznego w Polsce - rzeczywisty sposób działania systemu, t. II, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2017, http://bazawiedzy.pzh.gov.pl/nierownosci-w-zdrowiu.
• Davis R. i in., Theories of behaviour and behaviour change across the social and behavioral sciences: a scoping review, "Health Psychology Review" 2015, t. 9, nr 3, https://doi.10.1080/17437199.2014.941722.
• Dercz M., Izdebski H., Prawne aspekty organizacji i funkcjonowania systemu zdrowia publicznego w Polsce. (Analiza prawa ustrojowego, materialnego i formalnego), raport sporządzony w ramach poddziałania 1.2: "Diagnoza obecnej organizacji i funkcjonowania systemu zdrowia publicznego w Polsce", realizowanego w ramach Programu PL 13: Ograniczenie społecznych nierówności w zdrowiu, współfinansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014, Warszawa 2015, http://bazawiedzy.pzh.gov.pl/nierownosci-w-zdrowiu.
• Dutton D.J., Forest P.G., Kneebone R.D., Zwicker J.D., Effect of provincial spending on social services and health care on health outcomes in Canada: an observational longitudinal study, "CMAJ" 2018, t. 190, nr 3, doi:10.1503/cmaj.170132.
• Evidence-Based Medicine Working Group, Evidence-based medicine. A new approach to teaching the practice of medicine, "JAMA" 1992, t. 268, nr 17.
• GUS, Trwanie życia w 2017 r., Warszawa 2018.
• Healthy People: The Surgeon General's Report on Health Promotion and Disease Prevention. U.S. Department of Health, Education, and Welfare, United States Public Health Service 1979, rozdz. 1.
• Ho J.Y., Hendi A.S., Recent trends in life expectancy across high income countries: retrospective observational study, "BMJ" 2018, nr 362, https://doi.org/10.1136/bmj.k2562.
• Kohatsu N.D., Robinson J.G., Torner J.C., Evidence-based public health: an evolving concept, "American Journal of Preventive Medicine" 2004, t. 27, nr 5.
• Koplan J.P. i in., for the Consortium of Universities for Global Health Executive Board, Towards a common definition of global health, "Lancet" 2009, t. 373, nr 9679, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(09)60332-9.
• Leowski J., Funkcje zdrowia publicznego, "Zdrowie Publiczne" 2001, t. 111.
• Lianov L., Johnson M., Physician competencies for prescribing lifestyle medicine, "JAMA" 2010, t. 304, nr 2, doi: 10.1001/jama.2010.903.
• Nosko J., O potrzebie ustawy o zdrowiu publicznym, "Zdrowie Publiczne" 2001, t. 111.
• Nutbeam D., Health promotion glossary, "Health Promotion International" 1986, t. 1, nr 1, https://doi.org/10.1093/heapro/1.1.113
• Nutbeam D., Health promotion glossary, WHO, Geneva 1998.
• Ottawa Charter for health promotion, "Health Promotion International" 1986, t. 1, nr 4.
• Raphael D., Health inequalities in Canada: current discourses and implications for public health action, "Critical Public Health" 2000, t. 10, nr 2.
• Rdzany R., Krytyczna analiza lokalnych programów z zakresu profilaktyki chorób przewlekłych oraz promocji zdrowia, przewidzianych do realizacji na szczeblu powiatów i gmin, zgłoszonych do Agencji Oceny Technologii Medycznych, Warszawa, maj 2015 r., http://bazawiedzy.pzh.gov.pl/nierownosci-w-zdrowiu.
• Royal College of Physicians, Objectives of training in the specialty of public health and preventive medicine, 2014, http://www.royalcollege.ca/cs/groups/public/documents/document/y2vk/mdaw/~edisp/tztest3rcpsced000887.pdf.
• Rose G., Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease, "British Medical Journal (Clinical Research Ed.)" 1981, t. 282, nr 6279.
• Tarlov A.R., Public policy frameworks for improving population health, "Annals of the New York Academy of Sciences" 1999, t. 896.
• The case for investing in public health. The strengthening public health services and capacity, WHO Regional Office for Europe, 2014.
• The Tallinn Charter: Health Systems for Health and Wealth, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2008.
• Tugwell P., Robinson V., Grimshaw J., Santesso N., Systematic review and knowledge translation, "Bulletin of World Health Organization" 2006, t. 84, nr 8.
• Tulchinsky T.H., Varavikova E.A., What is the "New Public Health"?, "Public Health Reviews" 2010, t. 32, nr 1, https://doi.org/10.1007/BF03391592.
• Virchow R., Report on the typhus epidemic in Upper Silesia, "Archiv für Pathologishe Anatomie und Physiologie und für Klinische Medizin" 1848, t. II, nr 1-2 [za:] "Social Medicine" 2006, t. 1, nr 1.
• WHO, European Action Plan for Strengthening Public Health Capacities and Services, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2012.
• WHO, Glossary of terms used in the "Health for All" series nr 1-8, WHO, Geneva 1984.
• WHO, Self-assessment tool for the evaluation of essential public health operations in the WHO European Region, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2015.
• Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Dz.U. nr 210, poz. 2135, ze zm.
• Ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz.U. nr 112, poz. 654, ze zm.
• Ustawa z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym, t.j. Dz.U. 2018, poz. 1492.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 sierpnia 2016 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, Dz.U. poz. 1492.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2016 r. w sprawie rocznej informacji o zrealizowanych lub podjętych zadaniach z zakresu zdrowia publicznego, Dz.U. poz. 2216.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 grudnia 2017 r. w sprawie wzoru programu polityki zdrowotnej, wzoru raportu końcowego z realizacji programu polityki zdrowotnej oraz sposobu sporządzenia projektu programu polityki zdrowotnej i raportu końcowego z realizacji programu polityki zdrowotnej, Dz.U. poz. 2476.
• Projekt ustawy o zdrowiu publicznym. Projekt uzgodnienia, 28 marca 2015 r., https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12270850/12281752/12281753/dokument156531.pdf.
• OECD. Stat. Health expenditure and financing, http://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=HEALTH_STAT.
• Http://www.programyrekomendowane.pl/.

Identyfikatory

DOI

https:// doi.10.31268/StudiaBAS.2018.25