Polacy na Uralu w latach 60.-80. XIX wieku w świetle wspomnień Władysława Zahorskiego

• Autorzy: Jolanta Sikorska-Kulesza

Warianty tytułu

Poles in the Urals in the 60s-80s. 19th Century in the Light of Władysław Zahorski's Memories

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł oparty jest na fragmencie pamiętnika Władysława Zahorskiego, który wciąż znajduje się w manuskrypcie zatytułowanym "Moje wspomnienia" i bogatej literaturze przedmiotu. Został spisany wiele lat później, dlatego powinien być analizowany z wielką wrażliwością i powinien ostrożnie formułować wnioski. Autorem pamiętnika był znany wileński lekarz, działacz kulturalno-społeczny, autor wielu prac o historii i zabytkach Wilna. Artykuł dotyczy problemów emigrantów w Ufie, obserwowanych z pozycji dziecka z rodziny inteligenckiej z krainy zachodniej. Autor pochodził z rodziny, której pozycja społeczna i status materialny były zdecydowanie lepsze od tych Polaków, którzy zostali poddani przymusowej emigracji w realiach post-styczniowych. W dzienniku można znaleźć nieznane i cenne informacje, które uzupełniają aktualny stan wiedzy o życiu wygnańców tej części Syberii. Ponadto tworzy perspektywę kognitywną dotyczącą wygnańców w świadomości pokolenia dzieci powstańczych w 1863 r. Do której należał Władysław Zahorski.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is based on a fragment of the diary of Władysław Zahorski, still in the manuscript, entitled "My memories" and rich literature on the subject. It was written down years later, therefore it should be analyzed with great sensitivity and it should be careful to formulate conclusions. The author of the diary was a well-known Vilnius doctor, cultural and social activist and the author of many works on the history and monuments of Vilnius. The article deals with the problems of exiles in Ufa, observed from the position of a child from the intelligentsia family from western Krai. The author came from a family, whose social position and material status were definitely better than those Poles who were subjected to forced exile in post-January realities. In the diary it can be found the unknown and valuable information, that complements the current state of knowledge about the life of exiles of this part of Siberia. In addition, it creates a cognitive perspective concerning the exiles in the consciousness of a generation of insurgents' children in 1863, to which Władysław Zahorski belonged.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pamiętniki; Struktura społeczna; Badania historyczne

EN

Memoirs; Social structure; Historical research

• Czasopismo: Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku
• Rocznik: 2017
• Tom: 17
• Strony: 43--62

Twórcy

autor

Jolanta Sikorska-Kulesza

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Historyczny

Bibliografia

• Zahorski W., "Moje wspomnienia", t. I-IV, rkps II. 10.455. [Biblioteka Narodowa w Warszawie].
• Archiwum Władysława Zahorskiego, "Dokumenty osobiste Bronisława Zahorskiego i jego żony Marii z Jawłowskich", rkps IV 10.451, mf. 30866-30 875 (formularnyj spisok), 30863. [Biblioteka Narodowa w Warszawie].
• Korzon T, Mój pamiętnik przedhistoryczny, Kraków 1912.
• Pamiętniki Jakuba Gieysztora z lat 1857-1865, t. 2, Wilno 1913.
• Caban W., Dom syberyjski polskich zesłańców politycznych w latach czterdziestych-siedemdziesiątych XIX w., [w:] Dom - spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX w. Zbiór studiów, red. Z. Opacki i D. Płaza-Opacka, Gdańsk 2008, s. 107-119.
• Caban W., Zsyłka Polaków na Syberię w XIX wieku. Przegląd publikacji polskich i rosyjskich/radzieckich, "Przegląd Historyczny" 2014, t. 105, z. 4, s. 99-123.
• Caban W., Michalska-Bracha L., Kobiety powstania styczniowego na Syberii. Zesłanki do Usola i Kunguru, [w:] Postawy i aktywność kobiet w czasie powstania styczniowego 1863-1864 (Na tle polskich konspiracji i działalności powstańczej doby zaborowej), pod red. T. Kulak, J. Dufrat, M. Piotrowskiej-Marchewy, Wrocław 2013, s. 163-189.
• Caban, W., Michalska-Bracha L., "Orenburski domek" Stanisława Miaskowskiego. Z badań nad lwowską kolekcją listów zesłańca postyczniowego (1863-1867), [w:] Zesłańcy postyczniowi w Imperium Rosyjskim. Studia dedykowane profesor Wiktorii Śliwowskiej, red. E. Niebelski, Lublin-Warszawa 2008, s. 177-190.
• Groniowski K., Emigracja z ziem zaboru rosyjskiego (1864-1918), [w:] Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych (XVIII-XX w.), red. A. Pilch, Warszawa 1984, s. 223-230.
• Kijas A., Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 2000.
• Kumor B., Kościół i katolicy w cesarstwie rosyjskim (do 1918 roku), [w:] Odrodzenie Kościoła katolickiego w byłym ZSRR, red. E. Walewander, Lublin 1993.
• Latypowa W.W., Poljaki na Jużnom Urale (XVII - naczało XX weka). Oczerki istoriko-kul'turnogo nasledija, Ufa 2010.
• Latypowa W.W., Polskije ssylnye na Jużnom Urale posl`e wosstanija 1863-1864 godow i ich wzaimootnoszenija c mestnym naseleniem, [w:] Polacy a Rosjanie. Materiały z konferencji "Polska-Rosja. Rola polskich powstań narodowych w kształtowaniu wzajemnych wyobrażeń". Warszawa-Płock, 14-17 maja 1998, pod red. T. Epszteina, Warszawa 2000, s. 278-279.
• Łukawski Z., Polacy w Rosji: 1863-1914, Wrocław-Warszawa-Kraków 1978.
• Niewiara A., Moskwicin-Moskal-Rosjanin w dokumentach prywatnych. Portret, Łódź 2006.
• Pająk J. Z., Szczepański J., Problemy identyfikacji i interpretacji źródeł pamiętnikarskich z ziem zabranych w XIX w. (casus Jana Bispinga i Jana Witorta), [w:] Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych - rola i miejsce w badaniach historycznych, red. W. Caban i L. Michalska-Bracha, Warszawa 2017.
• Poljaki w Piermskom kraie: oczerki istorii i etnografii, Sankt Peterburg 2009.
• Sikorska-Kulesza J., Dzieciństwo i młodość a tożsamość narodowa. Wspomnienia Władysława Zahorskiego, "Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy" 2011/2012, t. 10/11, s. 6-26.

Identyfikatory

DOI

10.18778/2080-8313.17.03