Zakres dopuszczalnych immisji pośrednich w stosunkach sąsiedzkich w świetle orzecznictwa sądu najwyższego, sądów powszechnych i administracyjnych-zarys problematyki

• Autorzy: Michał Krawczyk

Warianty tytułu

The Scope of Permissible Indirect Immissions in Neighbourhood Relations in the Light of the Supreme Court's Jurisprudence, Common and Administrative Courts-Outline of the Issue

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zgodnie z kodeksową regulacją właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swojego prawa powstrzymać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Przesłanki warunkujące dopuszczalność bądź niedopuszczalność określonych immisji pośrednich zostały ujęte w formy klauzul generalnych. Dopiero w oparciu o analizę bogatego orzecznictwa sądowego można dokonać właściwej interpretacji omawianej instytucji. Przedmiotem regulacji art. 144 k.c.są zarówno immisje materialne,jak i immisje niematerialne,polegające na oddziaływaniu na sferę psychiki właściciela nieruchomości sąsiedniej. Sam fakt występowania immisji nie jest jednak wystarczający dla domagania się ochrony na podstawie art. 144 k.c.Konieczne jest jeszcze,aby immisja przekraczała przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Ocena przeciętnej miary powinna być dokonana jednak na podstawie obiektywnych warunków, a nie na podstawie subiektywnych odczuć właścicieli nieruchomości. Winna ona uwzględniać m.in. przeznaczenie obu nieruchomości, częstotliwość zakłóceń, ich porę i intensywność. W przypadku wystąpienia immisji,o których mowa wart. 144 k.c.,właścicielowi nieruchomości sąsiedniej przysługuje roszczenie o zakazanie immisji i przywrócenia stanu zgodnego z prawem. W praktyce często może dochodzić do zbiegu roszczenia z art. 144 k.c. z roszczeniem odszkodowawczym w oparciu o art. 415 k.c.czy roszczeniem o ochronę dóbr osobistych na podstawie art. 24 k.c. W pierwszym przypadku domaganie się zaniechania immisji nie wyłącza równoczesnego dochodzenia stosownego odszkodowania. W drugim przypadku wybór odpowiedniego żądania przysługuje stronie poszkodowanej. (abstrakt oryginalny)

EN

According to the code regulation, the owner of the property, while exercising his rights, should refrain from activities that would disrupt the use of properties in the neighourhood beyond the average measure that comes from the socio-economic destination of real estate and local relations. Reasons determining the admissibility or inadmissibility of certain indirect immissions are presented in the form of general clauses. The proper interpretation of the issue can be made only on the basis of the analysis of the rich court jurisprudence in this matter. The art. 144 of civil code regulates the subject, both material and immaterial immunities that influence the psychic sphere of the neighbourhood property owner. However, the mere fact of occurrence of immission is not sufficient to claim protection under art. 144 civil code. It is also necessary that the immission should exceed the average measure resulting from the socio-economic destination of real estate and local relations. The assessment of the average measurement should be made on the basis of objective conditions and not on the basis of subjective feelings of the property owners. It should take into account, among others the purpose of both properties, frequency of disturbances, their time and intensity. In the case of occurrence of the immission referred to in 144 k.c., the owner of the neighbouring property has the right to prohibit the immission and restore the lawful state. In practice, there is the possibility of overlapping of a claim under art. 144 civil code with a compensation claim based on art. 415 civil code or a claim for the protection of personal rights according to art. 24 civil code. In the first case, the demand to stop the immission does not exclude the simultaneous seeking of appropriate compensation. In the second case, the injured party is entitled to choose the right request.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Orzecznictwo Sądu Najwyższego; Prawo własności

EN

Supreme Court jurisdiction; Ownership

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie
• Rocznik: 2018
• Tom: 44
• Numer: nr 117
• Strony: 71--78

Twórcy

autor

Michał Krawczyk

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Bibliografia

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Dz.U. z 1964 r., nr 16 poz. 93 z póź. zm.
• Wyrok SN z dnia 15 marca 1968 r., III CRN 41/68, LEX nr 6298.
• Postanowienie SN z dnia 22 maja 1970 r., III CRN 102/70, LEX nr 6746.
• Uchwała SN z dnia 21 marca 1984 r., III CZP 4/84, OSNC 1984/10/171.
• Wyrok SN z dnia 3 czerwca 1983 r., III CRN 100/83, OSNC 1984/1/10.
• Uchwała SN z dnia 21 marca 1984 r., III CZP 4/84, OSNC 1984/10/171.
• Wyrok z NSA w Gdańsku z dnia 19 lutego 1986 r., SA/Gd 1230/85, LEX nr 1687783.
• Wyrok SN z dnia 16 grudnia 1992 r., I CRN 188/92, OSNC 1993/5/90.
• Wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 1021/00, LEX nr 55512.
• Wyrok SN z dnia 10 lipca 2003 r., I CKN 497/01, LEX nr 121698.
• Wyrok NSA w Warszawie z dnia 13 października 2003 r., IV SA 456/02, LEX nr 1694551.
• Wyrok SN z dnia 10 lutego 2004 r., IV CK 454/02, LEX nr 175937.
• Wyrok SA w Poznaniu z dnia 6 marca 2007 r., I ACa 48/07, LEX nr 298569.
• Wyrok SN z dnia 21 stycznia 1976 r., III CRN 367/75, LEX nr 7793.
• Wyrok SR w Bydgoszczy z dnia 22 sierpnia 2008 r., I C 1709/07, LEX nr 1732885.
• Wyrok SO w Gdańsku z dnia 26 października 2011 r., III Ca 651/11, LEX nr 1713972.
• Wyrok SO w Gdańsku z dnia 14 lutego 2012 r., III Ca 1179/11, LEX nr 1714330.
• Wyrok SA w Lublinie z dnia 15 stycznia 2013 r., I ACa 614/11, LEX nr 1259714.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 1 marca 2013 r., I ACa 835/12, LEX nr 1294703.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 1 marca 2013 r., I ACa 835/12, LEX nr 1294703.
• Postanowienie SN z dnia 22 listopada 2013 r., III CZ 55/13, LEX nr 1431022.
• Wyrok SO w Białymstoku z dnia 6 grudnia 2013 r., II Ca 1034/13, LEX nr 1715505.
• Postanowienie SN z dnia 6 listopada 2014 r., II CZ 64/14, LEX nr 1554579.
• Wyrok NSA w Warszawie z dnia 3 grudnia 2014 r., II OSK 1206/13, LEX nr 1646231.
• Wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 października 2015 r., I ACa 1520/16, LEX nr 2402493.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 24 listopada 2015 r., V ACa 237/15, LEX nr 1950308.
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 9 lutego 2016 r., I ACa 875/15, LEX nr 2023658.
• Wyrok SN z dnia 2 czerwca 2016 r., I CSK 533/15, LEX nr 2076681.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 23 listopada 2016 r., VI ACa 2016/15, LEX nr 2229184.
• Wyrok WSA w Opolu z dnia 20 grudnia 2016 r., II SA/Op 376/16, LEX nr 2191074
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 20 lipca 2017 r., I ACa 1133/16, LEX nr 2352762.
• Balwicka-Szczyrba, M., Karaszewski, G., Sylwestrzak, A. (2014). Sąsiedztwo nieruchomości. Komentarz. Warszawa: LEX.
• Bieniek, G., Rudnicki, S. (2004). Nieruchomości. Problematyka prawna. Warszawa: Lexis Nexis.
• Drozd, E. (1995). Prawa i obowiązki właścicieli lokali. Rejent 1995/3/9.
• Fras, M., Habdas, M. (red.). (2018). Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126-352). Warszawa: LEX.
• Gniewek, E. (2003). Prawo rzeczowe. Warszawa: LEX.
• Gudowski, J. (red.). (2016). Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II. Warszawa: LEX.
• Katner, W., J. (1982). Ochrona własności nieruchomości przed naruszeniami pośrednimi. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Kędzierski, J. (2012). Dźwiękowe immisje to nie wy-bryk. Rzeczpospolita. PCD 2012/11/5.
• Rakoczy, B. (2008). Wykorzystanie roszczenia negatoryjnego w ochronie środowiska. Przegląd Sądowy 2008/9/75-82.
• Rudnicki, S. (2004). Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Warszawa: LEX.
• Rudnicki, S. (2012). Własność nieruchomości. Warszawa: LexisNexis.
• Trzaskowski, R. (2011). Odpowiedzialność przedsiębiorstwa (zakładu) wprawianego w ruch za po-mocą sił przyrody (art. 435 k.c.) za zmniejszenie wartości nieruchomości wynikające z emisji dopuszczalnych w świetle prawa ochrony środowiska. Palestra 2011/3-4/124-132.