Geneza i etyka gospodarcza nowożytnego kapitalizmu

• Autorzy: Juliusz Iwanicki

Warianty tytułu

The Genesis and Economic Ethic of Modern Capitalism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule postawiony jest problem genezy społeczno-historycznej kapitalizmu oraz jego wczesnej etyki gospodarczej. Główne tezy tekstu opierają się na dorobku niemieckiego uczonego Maxa Webera. W jego głównym dziele "Etyka protestancka a duch kapitalizmu" zawarta była teza na temat wpływu protestanckich wartości na kapitalizm. Takie nowożytne cnoty jak: pracowitość, oszczędność czy racjonalność (rozwinięte pod wpływem Reformacji) miały duży wpływ na stworzenie nowej mentalności i aksjologii kapitalizmu. Ważne było także dowartościowanie aktu pomnażania pieniądza i religijne przyzwolenie na bogacenie się (przy jednoczesnym zakazie konsumowania). W tekście zawarta jest jednak także krytyka tych tez Maxa Webera. Zwrócono uwagę na pewną nieaktualność i europocentryczność jego twierdzeń w obliczu dynamicznego rozwoju krajów Azji. W końcowej części zawarto przemyślenia na temat etyki kapitalizmu Petera Bergera - kontynuatora dorobku Maxa Webera. (abstrakt oryginalny)

EN

The author of article put the problem of socio-historical origins of capitalism and his early economic ethics. The main thesis of the text are based on the achievements of the German scholar Max Weber. In his main book "The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism" included was a thesis on importance of the Protestant values to capitalism. Such modern virtues as: diligence, saving or rationality (developed under the influence of the Reformation) influenced to the creation of a new capitalist mentality and axiology. It was important to celebrate the act of self-expansion of money and religious approval for enrichment (at the same time the prohibition of consumption). In the text, however, is also included criticism of Max Weber's theses. Attention was drawn to a certain obsolescence and pro-Western his assertions in the rapid growth of Asian countries. In the final section also contains reflections on the Peter Berger's ethics of capitalism - who was follower of Max Weber's achievements. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitalizm; Historia gospodarcza; Protestantyzm; Etyka

EN

Capitalism; Economic history; Protestantism; Ethics

• Czasopismo: Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2
• Strony: 11--19

Twórcy

autor

Juliusz Iwanicki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorant

Bibliografia

• Berger P., Rewolucja kapitalistyczna. Pięćdziesiąt tez o dobrobycie, równości i wolności, Warszawa 1995, s. 345 (tezy 37 i 38).
• Drozdowicz Z., O racjonalności w religii i religijności (raz jeszcze), Poznań 2010.
• Ekstrand T., Max Weber in theological perspective, Leuven-Paris- Sterling 2000.
• Goff J., Sakiewka i życie. Gospodarka i religia w średniowieczu, Gdańsk 1995, s. 35 [za:] M. Rudzik, Wpływ wartości na rozwój kapitalizmu (artykuł niepublikowany).
• Grondono M, "Kulturowa typologia rozwoju gospodarczego" [w:] red. L.E. Harrison, S.P. Huntington, Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw, Poznań 2003 [za:] M. Rudzik, Wpływ wartości na rozwój kapitalizmu, dz.cyt.
• Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t.2, Poznań 2000, s. 82.
• Lacey R.A., Słownik filozoficzny, Poznań 1999, s. 61.
• Olszewski H., Słownik twórców idei, Poznań 2001, s. 436-442.
• Radkau J., Max Weber. A biography, Cambridge 2009, polska biografia: Krasnodębski Z., Max Weber, Warszawa 1999.
• Rahner K., Mały słownik teologiczny, Kraków 1987.
• Rogers R., Max Weber Ideal Type Theory, New York 1969, s. 36-37.
• Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002, s. 127.
• Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, Warszawa 2005.
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Warszawa 2010.
• Weber M., Podstawowe socjologiczne kategorie gospodarowania [w:] Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Warszawa 2002, s. 50.
• Weber M., Socjologia religii Dzieła zebrane. Etyka gospodarcza religii światowych, Kraków 2006.