Od regionu do terytorium - reinterpretacja znaczenia przestrzeni w procesach rozwoju gospodarczego

• Autorzy: Aleksandra Nowakowska

Warianty tytułu

From region to territory: reinterpretation of the meaning of space in economic development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza teoretyczna twierdzeń terytorialnego paradygmatu rozwoju. Artykuł opisuje kluczowe kategorie pojęciowe i konstrukcję logiczną tej koncepcji, by na tak określonej podbudowie przejść do pokazania różnic, w ujęciu komparatywnym pomiędzy tradycyjnym a terytorialnym rozumieniem przestrzeni i jej wpływu na procesy rozwoju gospodarczego. W dalszych rozważaniach dokonano interpretacji pojęć pokrewnych, takich jak kapitał terytorialny, terytorializacja procesów gospodarczego i polityki rozwoju. Zastosowana metoda badawcza to krytyczna analiza literatury przedmiotu uzupełniona o analizę raportów i ekspertyz opracowywanych przez OECD oraz Komisję Europejską. W ostatnich dekadach nastąpiła daleko idąca reinterpretacja znaczenia przestrzeni w procesach rozwoju gospodarczego. Przestrzeń przestaje być utożsamiana ze statycznym miejscem lokalizacji i prostej kumulacji zasobów. Terytorium interpretowane jako dynamiczne w czasie i przestrzeni, miejsce tworzone przez interakcje i relacje sieciowe, posiadające własne instytucje nieformalne i zasoby specyficzne, umożliwiające osiągnięcie wyższego poziomu efektywności gospodarczej. Postrzegane jest jako dynamiczna forma organizacji redukująca niepewność i ryzyko, stanowiąca źródło tworzenia i kumulowania zasobów oraz transferu wiedzy, innowacji i umiejętności. Rozwój terytorialny prowadzi do powstania specyficznego układu relacji i kreatywnego sytemu społeczno-gospodarczego, zdolnego do dostosowania się do zmian i tworzenia nowych zasobów oraz możliwości rozwoju. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper is intended to theoretically examine the premises of the regional development paradigm. It discusses key conceptual categories and the logical structure of the idea to highlight comparative differences between the traditional and territorial understanding of space and its impact on economic development. Further considerations focus on the interpretation of derivative notions such as territorial capital, territorialisation of economic development, and development policy. The applied research method consists of a critical analysis of the literature on the subject, supplemented with an analysis of reports and expert opinions prepared for the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) and the European Commission. Recent decades have witnessed an in-depth reinterpretation of the meaning of space in economic development processes. The term "territory" is no longer identified with a static location and a simple accumulation of resources. It is interpreted as a place that is dynamic in terms of time and space and that has emerged from interactions and network relationships with its own informal institutions and specific resources, which facilitate the attainment of improved economic efficiency. It is also perceived as a dynamic organisational structure that reduces uncertainty and risk and as a place where resources are generated and accumulated, and within which knowledge, innovation, and skills are transferred. Place-based development produces a specific system of relationships and a creative social and economic framework that can be adapted to changes by creating new resources and development opportunities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Region; Terytorium państwowe; Kapitał strukturalny; Gospodarka terytorialna

EN

Region; National territory; Structural capital; Territorial economy

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3
• Strony: 5--22

Twórcy

autor

Aleksandra Nowakowska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Barber B. [1995], All economies are embedded: the career a concept, and beyond, "Social Research", vol. 62, no. 2: 387-413.
• Barca F. [2009], An agenda for a reformed cohesion policy. A place-based approach to meeting European Union challenges and expectations, Independent Report prepared at the request of Danuta Hübner, Commissioner for Regional Policy, www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/..._/barca_report_en.pdf (14.03.2015).
• Barca F., McCann P., Rodriguez-Pose A. [2012], The case of regional development intervention: place-based versus place-neutral approaches, "Journal of Regional Science", vol. 52, no. 1: 139.
• Benko G. [1998], La science regionale, seria que sais-je?, PUF, Paris.
• Camagni R. [2008], Towards a concept on territotial capital, ss.29-45, w: Capello R., Camagni R., Chizzolini B., Fratesi U., (red.) Modelling regional scenarios for the enlarged Europe, Springer, Berlin 2008.
• Camagni R. [2009], Territorial capital and regional development, ss.118-132, w: R. Capello, Nijkamp P., (red.), Handbook of regional growth and development theories, Edward Elgar Publishing 2009.
• Camagni R. [2011], Local knowledge, national vision. Challenge and prospect for the UE regional policy, w: Territorial dimension of development policies, Ministry of Regional Development, Warszawa.
• Camagni R., Capello R. [2013], Regional competitiveness and territorial capital: a conceptual approach and empirical evidence from the European Union, "Regional Studies", vol. 47, no. 9: 1383-1402.
• Camagni R., Maillat D. (red.) [2006], Milieux innovateurs, Treorie et politiques, Economica Anthropos, Paris.
• Capello R. [2009], Space, growth and development, ss.38-39, w: Capello R., Nijkamp P. (red.), Handbook of regional growth and development theories, Edward Elgar Publishing 2009.
• Capello R., Caragliu A., Nijkamp P. [2009], Territorial capital and regional growth: increasing returns in cognitive knowledge use, Tinbergen Institute Discussion Paper, TI 2009-059/3.
• Castells M. [2004], Space of flows, space of places: materials for a theory of urbanism in the information age, ss.86-89, w: Graham S. (red.), The cybercities reader, Routledge, London.
• Colletis G., Pecqueur B. [2005], Revelation de ressources specifigues et coordination situee, "Economie et Institutions", no. 6/7: 51-74.
• Courlet C., Garofoli G. [1995], Districts industriels, systemes productifs localises et developpement, Cologue ASRDLF, Toulouse.
• Davoudi S., Enans N., Governa F., Santangelo M. [2008], Territorial governance in the making approaches, methodologies, practices, "Boletin de la A. G.", no. 46: 33-52.
• European Union [2011], Territorial state and perspectives of the European Union, s. 12-13, www.http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/what/territorial-cohesion/territorial_state_and_perspective_2011.pdf (22.01.2018).
• Fratesi U., Perucca G. [2014], Territorial capital and effectiveness of cohesion policies: an assessment for CEE regions, "Investigaciones Regionales", no. 29: 165-191.
• Granovettera M. [1985], Economic action and social structure. The problem of embeddednes, "American Journal of Sociology", vol. 91 (1).
• Grillitsch M. [2014], Regional transformation: institutional change and economic evolution in regions, ERSA Conference Papers, September, Saint-Petersburg.
• Grzesiuk K. [2015], Zakorzenienie społeczne gospodarki. Koncepcja Marka Granovettera, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Healey P. [1999], Institutionalist analysis, communicative planning and shaping places, "Journal of Planning Education and Research", no. 19: 111-121.
• Hess M. [2004], Spatial relationships? Towards a reconceptualization of embeddedness, "Progress in Human Geography", vol. 28, no. 2.
• Jewtuchowicz A. [2001], Terytorium i lokalne systemy produkcyjne a globalizacja gospodarki, w: Kosiedowski W. (red.), Gospodarka i polityka regionalna okresu transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń: 38.
• Jewtuchowicz A. [2005], Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 69-71, 114-115.
• Levesque B. [2008], Contribution de la 'nouvelle sociologie economique, s.207, w: Massicotte G. (red.), Sciences du territoire. Perspectives quebecoises, Presses de L'Universite du Quebec, Quebec.
• Lissowska M. [2008], Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce - Institutions for Market Economy. The case of Poland, C. H. Beck, Warszawa.
• Markowski T. [2013], Flexible and integrative planning in functional urban areas - towards a new approach to spatial planning, w: Gaczek W. M. (red.), Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Marshall A. [1925], Zasady ekonomiki, Wydawnictwo M. Arcta, Warszawa, ss.256-259.
• Moulaert F., Sékia F. [2003], Territorial innovation models: a critical survey, "Regional Studies", vol. 37 (3).
• Nowakowska A. [2013], Terytorium - źródło procesów innowacji, w: Nowakowska A. (red.), Zrozumieć terytorium. Idea i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s.45.
• Nowakowska A. [2015], Zintegrowane plany rozwoju - w stronę terytorialno-funkcjonalnego podejścia do rozwoju jednostki terytorialnej, w: Nowakowska A. (red.), Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 17.
• Nowakowska A. [2017], Terytorializacja rozwoju i polityki regionalnej, w: Nowakowska A., Szlachta J., Terytorialny wymiar polityki regionalnej. Polskie doświadczenia, Biuletyn KPZK, z. 268, Warszawa: 26-38.
• OECD [2001a], Territorial outlook, http://www.oecd-ilibrary.org/urban-rural-and-regionaldevelopment/oecd-territorial-outlook_9789264189911-en (26.02.2018).
• OECD [2001b], Cities and region in the new learning economy, Paris: 23.
• OECD [2009a], Regions matter: economic recovery, innovation and sustainable growth, http://www.oecd.org/cfe/regional-policy/ (15.05.2016).
• OECD [2009b], Regional policy challenges, new issues and good practices, http://www.oecd.org/cfe/regional-policy/ (18.05.2015).
• OECD [2010], Regional development policies in OECD countries, http://www.oecd.org/cfe/regional-policy/ (12.01.2012).
• Pecqueur B. [2000], Le developpement local pour une economie des territoires, Syros, Paris, s.132.
• Pecqueur B. [2013], Territorial development. A new approach to development processes for the economies of the developing countries, "Revista International Interdisciplinar INTERthesis", vol. 10, no. 02: 8-32.
• Pietrzyk I. [2001], Paradygmat rozwoju terytorialnego, w: Kosiedowski W. (red.), Gospodarka i polityka regionalna okresu transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s.57.
• Pietrzyk I. [2004], Globalizacja, integracja europejska a rozwój regionalny, w: Jewtuchowicz A. (red.), Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 12-13.
• Polanyi K. [2010], Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Przygodzki Z. [2016], Kapitał terytorialny w rozwoju regionów, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica", nr 2 (319): 83-97.
• Rallet A. [1999], L'economie de proximité, Communication INRA, Paris 1999.
• Rallet A. [2007], Commentaires du texte d'Olivier Crevoisier, w: Mollard A. i in., Territories et enjeux du developpement regional, Editions Quae, s. 80.
• Rodríguez-Pose A. [2013], Do institutions matter for regional development? "Regional Studies", no. 47 (7), August: 1034-1047.
• Saquet M. A. [2016], Territory, geographical indication and territorial development, "Desenvolvimento Regional em Debate", vol. 6, no. 1: 4-21.
• Słupińska M. [2016], Terytorialne uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw. Terytorium - kapitał społeczny - gouvernance, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Sokołowicz M. E. [2015], Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej. Przestrzeń - bliskość - instytucje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szlachta J., Zaucha J. [2014], Wzmacnianie terytorialnego wymiaru polityki spójności w Polsce w latach 2014-2020, w: Klasik A., Kuźnik F. (red.), Miasta - metropolie - regiony: nowe orientacje rozwojowe, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Toth B. I. [2015], Territorial Capital: Theory, Empirics and critical remarks, "European Planning Studies", vol. 23, no. 7: 1327-1344.
• Zaucha J., Brodzicki T., Ciołek D., Komornicki T., Mogiła Z., Szlachta J., Zaleski J. [2015], Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju, Difin, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.33119/GN/97257