Konwergencja i nierówności dobrobytu ekonomicznego gospodarstw domowych w krajach Unii Europejskiej

• Autorzy: Agnieszka Baer-Nawrocka

Warianty tytułu

Convergence and disparities in household economic welfare in the European Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zbadanie, czy i w jakim tempie w latach 2003-2015 zmniejszaniu dysproporcji w poziomie PKB per capita pomiędzy państwami Unii Europejskiej odpowiadało ograniczanie zróżnicowania w zakresie dobrobytu ekonomicznego gospodarstw domowych mierzonego poziomem dochodów do dyspozycji skorygowanych brutto i wydatków konsumpcyjnych per capita. Identyfikacji zachodzących procesów zbieżności, zarówno na poziomie UE-28, jak i w podgrupach tworzonych przez państwa UE-15 i UE-13, dokonano opierając się na współczynnikach β i σ konwergencji. Uzyskane wyniki wskazują, że konwergencji PKB per capita pomiędzy państwami UE-28 towarzyszył proces zwiększania spójności w sferze dobrobytu ekonomicznego gospodarstw domowych. Jednocześnie stwierdzono, że tempo konwergencji dochodów do dyspozycji skorygowanych brutto i wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych było większe niż tempo zbieżności PKB per capita. Zachodzące procesy były determinowane głównie dynamicznymi, pozytywnymi zmianami w państwach UE-13. Na podstawie skonstruowanych modeli konwergencji dla przyjętych zmiennych nie można było natomiast stwierdzić występowania zjawiska zbieżności w podokresie 2010-2015 - zarówno w skali całej UE, jak i w grupie nowych i starych państw członkowskich. Wynikało to między innymi z trudnej sytuacji gospodarczej, także sektora gospodarstw domowych w krajach Europy Południowej, zwłaszcza w Grecji. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this paper is to investigate whether, and to what extent, reduced disproportions in per capita GDP across European Union countries in the 2003-2015 period were reflected by a reduction of disparities in household welfare, measured with gross adjusted disposable incomes and consumption expenditure per capita. The convergence processes, both at the EU28 level and in sub-groups consisting of EU15 and EU13 countries, were identified based on β and σ convergence coefficients. As shown by the results, the convergence of per capita GDP among EU28 countries was accompanied by an increasing convergence of household welfare. At the same time, the gross adjusted disposable incomes of households and consumption expenditure were found to converge faster than per capita GDP. The processes were primarily determined by positive dynamic changes taking place in EU13 countries. Convergence models were developed for the selected variables, but did not provide a basis for concluding whether convergence took place in the 2010-2015 period both across the entire EU and within the groups of new and old member states. This was due to several reasons, including economic difficulties that affected the condition of households in southern Europe, especially Greece. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konwergencja; Gospodarstwa domowe

EN

Convergence; Households

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 3
• Strony: 103--124

Twórcy

autor

Agnieszka Baer-Nawrocka

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Arbia G., Piras G. [2007], Convergence in per-capita GDP across EU-NUTS2 regions using panel data models extended to spatial, "Statistica", vol. 67, no. 2.
• Bannister G. J., Mourmouras A. [2017], Welfare vs. income convergence and environmental externalities, IMF Working Paper, no. 17/271.
• Barro R., Sala-i-Martin X. [2003], Economic growth, The MIT Press, Cambridge-London.
• Batóg J. [2011], Krańcowa pozioma konwergencja realna, https://www.researchgate.net/publication/289253975_Krancowa_pozioma_konwergencja_realna (20.04.2017).
• Batóg J. [2013], Analiza krańcowej pionowej konwergencji dochodowej typu B w krajach Unii Europejskiej w latach 1993-2010, https://www.researchgate.net/publication/289254465_Analiza_krancowej_pionowej_konwergencji_dochodowej_typu_b_w_krajach_Unii_Europejskiej_w_latach_1993-2010 (20.04.2017).
• Berkowska M., Gil S., Śleszyński J. [2000], Wskaźnik trwałego dobrobytu ekonomicznego (ISEW). Część II: Obliczenia dla Polski dla lat 1980-97, "Ekonomista", nr 6: 763-787.
• Brewer M., Goodman A., Leicester A. [2006], Household spending in Britain. What can it teach us about poverty?, Institute for Fiscal Studies, London.
• Bukowski S. [2011], Polityka kohezji i konwergencja gospodarcza regionów Polski oraz krajów Unii Europejskiej, Difin, Warszawa.
• Bywalec Cz. [2007], Konsumpcja w teorii i praktyce gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ciołek D. [2003], Badanie konwergencji krajów Europy Środkowo-Wschodniej z wykorzystaniem danych panelowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
• Convergence and inequality. Transition for all. Equal opportunities in an unequal world [2017], EBRD Transition Report 2016-17, https://www.ebrd.com/transition-report (11.05.2018).
• De Mooij M. [2000], The future is predictable for international marketers: Converging incomes lead to diverging consumer behavior, "International Marketing Review", no. 17 (2): 103-113.
• De Mooij M. [2003], Convergence and divergence in consumer behavior: Implications for global advertising, "International Journal of Advertising", no. 22 (2): 183-202.
• De Mooij M., Hofstede G. [2002], Convergence and divergence in consumer behavior: Implications for international retailing, "Journal of Retailing", no. 78 (1): 61-69.
• Eurostat [2017], http://ec.europa.eu/eurostat/data/database (6.03.2017).
• Fiedor B., Kociszewski K. [2010], Istota i zakres ekonomii rozwoju, w: Fiedor B., Kociszewski K. (red), Ekonomia rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Gawlikowska-Hueckel K. [2003], Procesy rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej. Konwergencja czy polaryzacja? Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Giertz J. F., Mehta S. [1996], Regional income trends and convergence, Institute of Government and Public Affairs University of Illinois, Federal Reserve Bank of Chicago, Chicago.
• Gil S., Śleszyński J. [2000], Wskaźnik trwałego dobrobytu ekonomicznego (ISEW). Część I: Metodologia i dotychczasowe doświadczenia, "Ekonomista", nr 5: 605-633.
• Goodman A., Oldfield Z. [2004], Permanent differences? Income and expenditure inequality in the 1990s and 2000s, Institute for Fiscal Studies, London.
• Górniewicz G. [2011], Kryzys finansów publicznych w krajach grupy PIIGS, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 47.
• Growiec J. [2005], Dynamika konwergencji Polski z Unią Europejską, "Gospodarka Narodowa", nr 5-6: 101-118.
• GUS [2017], Budżety gospodarstw domowych w 2016 roku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5486/9/11/1/budzety_gospodarstw_domowych_w_2016.pdf (10.10.2017).
• Kołodko G. [2014], Nowy pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości, "Ekonomista", nr 3: 161-180.
• Koronowicz A. [2011], Kryzys finansów publicznych, czy kryzys płatniczy krajów PIIGS, "Gospodarka Narodowa", nr 5-6: 237-238.
• Łaźniewska E., Górecki T., Chmielewski R. [2011], Konwergencja regionalna, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Leitner S., Römisch R. [2015], Economic and social convergence in the EU. A Policy Note, GRINCOH Working Paper Series, no. 1.1.
• Liobikienė G., Mandravickaitė J. [2013], Convergence of new members of the EU: changes in household consumption expenditure structure regarding environmental impact during the prosperous period, "Environment, Development and Sustainability", vol. 15, issue 2: 407-427.
• Malaga K. [2004], Konwergencja gospodarcza w krajach OECD w świetle zagregowanych modeli wzrostu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Malaga K. [2009], Konwergencja gospodarcza. Próby syntezy, w: Liberda Z. B. (red.), Konwergencja gospodarcza Polski, PTE, Warszawa.
• Mielcová E. [2012], Impact of financial crisis on European households, w: Stavárek D., Vodová P. (red.), Proceedings of the 13th International Conference on Finance and Banking, http://www.opf.slu.cz/kfi/icfb/proc2011/pdf/35_Mielcova.pdf (27.04.2017).
• Mitrakos T., Tsakloglou P. [1998], Income, consumption or something else? Selecting a welfare indicator for distributional studies, Athens University of Economics and Business, Studies Discussion Paper, no. 98-05.
• Monfort P. [2008], Convergence of EU regions. Measures and evolution, http://ec.europa.eu/regional_policy/en/information/publications/working-papers/2008/convergence-of-euregions-measures-and-evolution (15.03.2016).
• Nowak J., Kochkova O. [2011], Income, culture, and household consumption expenditure patterns in the European Union: convergence or divergence? "Journal of International Consumer Marketing", vol. 23, issue 3-4: 260-275.
• Nowak W. [2007], Konwergencja w modelach endogenicznego wzrostu gospodarczego, Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocław.
• Pastuszka S., Skrzypek J. [2017], Konwergencja czy dywergencja regionów włoskich? "Gospodarka Narodowa", nr 2: 101-130.
• Rapacki R., Próchniak M. [2012], Wzrost gospodarczy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na tle wybranych krajów wschodzących, "Gospodarka Narodowa", nr 1-2: 65-96.
• Rogut A., Roszkowska S. [2006], Konwergencja warunkowa w krajach transformacji, "Gospodarka Narodowa", nr 9: 35-55.
• Scientific background on the Sveriges Riksbank prize in economic sciences in memory of Alfred Nobel 2015. Angus Deaton: Consumption, poverty and welfare. The Committee for the Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel. The Royal Swedish Academy of Sciences, Stockholm 2015.
• Slesnick D. T. [2001], Consumption and social welfare. Living standards and their distribution in the United States, Cambridge University Press.
• Smętkowski M., Wójcik P. [2008], Regiony w Europie Środkowo-Wschodniej: tendencje i czynniki rozwojowe, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Warszawa.
• Stevenson B., Wolfers J. [2008], Economic growth and subjective well-being: reassessing the Easterlin paradox, NBER Working Paper, no. 14282.
• Stiglitz J. E., Sen A., Fitoussi J.-P. [2013], Błąd pomiaru. Dlaczego PKB nie wystarcza, PTE, Warszawa.
• Suh T., Kwon L. W. [2002], Globalization and reluctant buyers, "International Marketing Review", no. 19 (6): 663-680.
• Sztaudynger J. J. [2005], Wzrost gospodarczy a kapitał społeczny, prywatyzacja i inflacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tapsin G., Hepsag A. [2014], An analysis of household consumption expenditures in EA-18, "European Scientific Journal", vol. 10, no. 16: 1-12.
• Welsch H., Bonn U. [2008], Economic convergence and life satisfaction in the European Union, "Journal of Socio-Economics", no. 37: 1153-1167.
• Wysocki F., Lira J. [2003], Statystyka opisowa, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań.

Identyfikatory

DOI

10.33119/GN/100490