Ewolucja poglądów na temat roli czynnika środowiskowego w rozwoju gospodarczym

• Autorzy: Jolanta Kondratowicz-Pozorska

Warianty tytułu

The Evolution of Views on a Role of Environmental Factor in the Development of Economic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nie sposób przeanalizować wszystkich myśli, teorii ekonomicznych powstałych w różnych szkołach i głoszonych przez różnych myślicieli, ale jedno jest pewne, nauka zatoczyła koło i znowu skłaniamy się ku ideom z XII i XIII wieku, kiedy to głoszono, że człowiek jest częścią świata przyrody, a jego działanie powinno być wyważone, bowiem rośliny i zwierzęta to jego siostry i bracia. Wiele pokoleń odrzucało te założenia, aż obecnie ludzkość już wie, że nie da się prowadzić działalności gospodarczej, która ma dać satysfakcję ekonomiczną i społeczną bez poszanowania środowiska naturalnego. W toku przytoczonych argumentów można stwierdzić, że: - Analizując dorobek ekonomistów z ostatnich około 350 lat można zaobserwować, że głównym przedmiotem zainteresowania ekonomii było maksymalne zwiększanie zysków i produkcji dóbr poprzez wzrost zużycia zasobów naturalnych. - Wraz z ewolucją możliwości gospodarczych człowieka zmieniało się podejście ekonomistów do czynników środowiskowych. Na początku rozwoju ekonomii jako nauki szczególne znaczenie przypisywano ziemi, następnie pracy i kapitałowi. Współcześnie podkreśla się znaczenie szeroko pojętego czynnika środowiskowego (środowiska naturalnego, zasobów tego środowiska, ochrony bogactw naturalnych itp.), który warunkuje życie i działalność gospodarczą człowieka na Ziemi. - Głównym wyznacznikiem racjonalności działań gospodarczych człowieka była efektywność ekonomiczna. Współcześnie uznaje się, że konieczne jest uwzględnienie efektywności społecznej w długim i krótkim okresie. - Przedstawiciele ekonomii neoklasycznej i ekonomii środowiska przyjęli substytucyjność zasobów naturalnych i w związku z tym przyznali, że mogą być optymalnie zużywane. Przedstawiciele ekonomii ekologii i zrównoważonego rozwoju uważają, że część zasobów naturalnych nie ma substytutów i po-winna podlegać ochronie. - Tradycyjne szkoły uznają, że "nadużywanie'' zasobów naturalnych spowodowane jest nastawieniem konsumpcyjnym człowieka i koniecznością zaspokajania jego potrzeb. Nie zajmują się problemem ochrony zasobów w sposób szczegółowy. - Przedstawiciele ekonomii tradycyjnej postulują ciągły wzrost ilościowy i jakościowy. Propagatorzy ekonomii zrównoważonego rozwoju zrównoważony rozwój w sensie selektywnego wzrostu i poprzez umiar w wykorzystywaniu naturalnych czynników wzrostu gospodarczego. - Rozwój gospodarczy nie może ustać, ale musi zmienić swój charakter i być mniej niszczycielski w stosunku do środowiska przyrodniczego. - Przedstawiciele ekonomii zrównoważonego rozwoju wiążą czynniki ekonomiczne wzrostu gospodarczego z ekologicznymi, etycznymi, kulturalno-społecznymi oraz wsparciem instytucjonalno-prawnym. - Konieczne staje się włączenie do analiz ekonomicznych efektów rozwoju gospodarczego przyrodniczo-materialnych i kulturowych uwarunkowań gospodarowania. - Obserwowane od początku rozwoju ekonomii niedostateczne zainteresowanie kwestiami środowiska i jego ochrony zostało przełamane w II poł. XX wieku. - Obserwowana "ekologizacja'' ekonomii znajduje swoje odzwierciedlenie w pogłębionej współzależności występującej między systemem przyrodniczym a gospodarczym i społecznym zarówno na poziomie mikro- jak i makroekonomicznym. W otoczeniu trwających dyskusji nt. roli czynnika środowiskowego w rozwoju ekonomiczno-społecznym można zaobserwować różne postawy rządzących: są kraje, unie państw, które uznają ochronę środowiska naturalnego za priorytet gospodarczy (np. UE), ale są też państwa, które się z tym nie zgadzają, a przynajmniej nie podzielają stanowiska państw europejskich (np. Indie, Chiny, państwa afrykańskie). Czy ekonomia zrównoważonego rozwoju, stawiająca czynniki środowiskowe na równi z czynnikami gospodarczymi i społecznymi wpływającymi na rozwój społeczno-gospodarczy, będzie ekonomią XXI wieku zadecyduje ruch propagujący wiedzę nt. roli środowiska naturalnego dla dobrobytu obecnych i przyszłych pokoleń. (fragment tekstu)

EN

The purpose of this paper is to present the evolution of views on a role of the environmental factor in theories of economy. It also aims to define the role of this factor in building the strong economic and social development. It was pointed, that the base of sustainable economy development (that assumes equality of orders: economic, ecological, social, institutional and spatial) was created as a result of long process of maturity of thought of many economists and societies.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój gospodarczy

EN

Economic development

• Czasopismo: Europa Regionum
• Rocznik: 2016
• Tom: 26
• Strony: 99--110

Twórcy

autor

Jolanta Kondratowicz-Pozorska

• Politechnika Koszalińska

Bibliografia

• Czyżewski, B. (2013). Renty ekonomiczne w gospodarce żywnościowej w Polsce. Warszawa; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Dobrzański, G., Dobrzańska, B.M. (2010). Trwały i zrównoważony rozwój. [W:] B.M. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski (red.), Ochrona środowiska przyrodniczego. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Fiedor, B., Czaja, S. (2007). Podstawy badania trwałości wzrostu we współczesnej ekonomii, ze szczególnym uwzględnieniem problemu trwałości kapitału naturalnego i sprawiedliwości międzygeneracyjnej. [W:] Problemy trwałego rozwoju (Sustainable Development). Sobótka-Wrocław; AE Wrocław i Uniwersytet w Munster.
• Fiedor, B., Dokurno, Z., Scheuer, B. (2013). Status badawczy ekonomii ekologicznej jako współczesnej heterodoksji ekonomicznej. IX Kongres Ekonomistów Polskich, 3-4. Pobrano z: http://www.pte.pl/kongres/referaty/Fiedor Dokurno Scheuer/Fiedor B., Dokurno Z., Scheuer B., 0Status b- adawczy ekonomii ekologicznej.pdf
• Grzywacz, W. (2005). Ekonomiści i systemy ekonomiczne. Szczecin: Wyd. PTE.
• Kwapiszewska-Antas, M. (2007). Człowiek wobec zwierząt na przestrzeni dziejów. Słupskie Studia Filozoficzne 6, 103.
• Malthus, T.S. (1925). Prawo ludności. Warszawa, Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Wilno, Zakopane: Wyd. Getethnera, Wolffa. Pobrano z: http://rcin.org.pl/Content/ 20275/WA004_2033_T2113_Malthus-Prawo.pdf
• Midor, K. (2012). Ekonomia zrównoważonego rozwoju alternatywą dla współczesnej gospodarki światowej, [w:] Systemy wspomagania w inżynierii produkcji. Gliwice; P.A. Nova S.A.
• Rogall, H. (2010). Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka. Poznań; Wyd. Zysk i S-ka. Rozdz. 3.1-3.3.
• Tyburski, W. (red.). (2011). Zasady kształtowania postaw sprzyjających wdrażaniu zrównoważonego rozwoju. Toruń; Wydaw. Nauk. UMK w Toruniu.
• Zabel, H. (1998). Industriesymbiosen im Verhaltenkontext. [W:] Kleislauforientere Unternehmenkooperationen. Munchen - Oldenburg, 163.
• Zabieglik, S. (2006). Etyka życia gospodarczego w twórczości Adama Smitha. Pobrano z: http://www.annalesonline.uni.lodz.pl/archiwum/2006/2006_01_zabieglik_115_ 124.pdf

Identyfikatory

DOI

10.18276/er.2016.26-08