Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawie kredytów waloryzowanych kursem waluty obcej a prawidłowa implementacja jurysdykcyjna dyrektywy 93/13/EWG

• Autorzy: Dawid Rogoziński

Warianty tytułu

The Polish Supreme Court's case-law in cases concerning loans indexed with the exchange rate of a foreign currency and the correct judicial implementation of Directive 93/13/EEC

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problem kredytów waloryzowanych kursem waluty obcej doczekał się uwagi sądów: na szczeblu krajowym - kilku wyroków Sądu Najwyższego, a na szczeblu unijnym - orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE. Wyrok tego ostatniego w sprawie Andriciuc przeciwko Banca Românească C-186/16 powinien stać się punktem odniesienia dla prawidłowej oceny prawnej umów kredytowych przenoszących w całości ryzyko długoterminowych wahań kursów waluty obcej na kredytobiorców-konsumentów. W niniejszej pracy w syntetyczny sposób wskazano na sposób kształtowania mechanizmów indeksacyjnych i denominacyjnych w umowach kredytowych wykorzystywanych w praktyce i podkreślono najbardziej newralgiczne kwestie będące kanwą toczących się sporów sądowych. Autor, analizując dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie, stawia tezę o błędnej i niekompletnej wykładni przepisów krajowych implementujących dyrektywę 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Krytycznie ocenia przede wszystkim wyłaniające się z tych orzeczeń wnioski o dopuszczalności rozciągnięcia skutków prawnych tzw. ustawy antyspreadowej na sytuację prawną kredytobiorców, którzy zaciągnęli zobowiązania przed jej wejściem w życie, oraz zaproponowane metody usuwania skutków abuzywności kwestionowanych klauzul - sprowadzające się do ich zastępowania przepisami prawa wekslowego lub odpowiednio stosowanymi innymi nieuczciwymi warunkami umownymi. (abstrakt oryginalny)

EN

The problem of currency-denominated credit has received the attention of the judicature: at the national level - several judgments of the Polish Supreme Court, and at the EU level - judgments of the EU Court of Justice. Judgment in case C-186/16 Andriciuc (2017) should become the reference point for the correct legal assessment of credit agreements that fully transfers the risk of long-term fluctuations in exchange rates of foreign currency to consumers. The article indicates the manner of shaping such types of credit agreements in Polish practice. The most sensitive issues (some not yet recognised in caselaw) related to the use of mechanisms of denomination or indexation of obligations were specified too. A thesis was made about an incorrect and incomplete interpretation (made by the Polish Supreme Court) of national provisions implementing Directive 93/13/EEC on unfair terms in consumer contracts. The most important theses emerging from the rulings of the Supreme Court were critically assessed: impact of the so-called the anti-spread law on the legal situation of borrowers and proposals for removing the consequences of the abusiveness of the provisions of the contract. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kredyt walutowy; Ochrona konsumenta; Usługi finansowe; Ryzyko kredytowe; Zobowiązania finansowe; Orzecznictwo Sądu Najwyższego

EN

Currency credit; Consumer protection; Financial services; Credit risk; Financial liabilities; Supreme Court jurisdiction

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4(30)
• Strony: 3--21

Twórcy

autor

Dawid Rogoziński

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Adamczyk S.J., Czabański J., 2018, Opłacalność kredytu powiązanego z kursem CHF w świetle teorii ekonomicznych i danych historycznych, [w:] Ostaszewski J., Wrzesiński M. (red.), Etyka, sprawiedliwość i racjonalność w dorobku nauki o finansach w latach 1918-2018, SGH, Warszawa.
• Barembruch A., 2016, Kredyt frankowy a kredyt złotowy - perspektywa zmian cash-flow, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 4, cz. 2.
• Barkbu B.B., Li Lian Ong, 2010, FX Swaps: Implications for Financial and Economic Stability, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Working Paper 10/55.
• Bączyk M., 2017, Umowy w zakresie czynności bankowych, [w:] Stec M. (red.), System Prawa Handlowego, t. 5 Prawo umów handlowych, C.H. Beck, Warszawa.
• Europejska Rada ds. Ryzyka Systemowego, 2011, Zalecenie z dnia 21 września 2011 r. dotyczące kredytów w walutach obcych (ERRS/2011/1), Dz. Urz. UE C 342/01 z dnia 22 listopada 2011 r.
• Jurkowska-Zeidler A., 2016, Asymetria ryzyka a zasada sprawiedliwości społecznej na tle problemu kredytów we frankach szwajcarskich, "Gdańskie Studia Prawnicze", t. XXXV.
• Kalinowski M., 2011, Spread walutowy jako element ryzyka walutowego kredytobiorców w Polsce, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 37.
• Kawulski A., 2013, Art. 69, [w:] Komentarz do Prawa bankowego, SIP LEX, Warszawa.
• Liwoch P., 2017, Gdy zabraknie szwajcarskiej precyzji - o problemie kredytobiorców zaciągających kredyty we frankach szwajcarskich w aspekcie prawno-ekonomicznym, "Finanse i Prawo Finansowe" nr 3.
• Mazur L., 2008, Art. 69, [w:] Komentarz do Prawa bankowego, SIP Legalis, Warszawa.
• Mojak J., 2000, Prawne zabezpieczenie wierzytelności bankowych, [w:] Jakubecki A., Mojak J., Niezbecka E. (red.), Prawne zabezpieczenie wierzytelności bankowych, Zakamycze, Kraków.
• Paxford B., 2013, Art. 69, [w:] Gronkiewicz-Waltz H. (red.), Prawo bankowe. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2013.
• Pisuliński J., 2011, Umowa kredytu. Kredyt konsumencki, [w:] Panowicz-Lipska J. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 8 Prawo zobowiązań - część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa.
• Sikorski G., 2015, Art. 69, [w:] Sikorski G., Prawo bankowe. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa.
• Zoll F., 2005, Art. 69, [w:] Komentarz do Prawa bankowego, SIP LEX, Warszawa.
• Związek Banków Polskich, 2013a, Kodeks Etyki Bankowej (Zasady Dobrej Praktyki Bankowej) przyjęty na XXV Walnym Zgromadzeniu ZBP w dniu 18 kwietnia 2013 r., Warszawa 2013; https://zbp.pl/public/repozytorium/dla_konsumentow/rekomendacje/KEB_final_WZ.pdf (dostęp: 02.01.2018).
• Związek Banków Polskich, 2013b, Raport na temat kredytów mieszkaniowych denominowanych w CHF, Warszawa 2013; https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/dokumenty/listopad_2013/konferencja_prasowa/Raport_CHF_dziennikarze_2013.11.26.pdf (dostęp: 28.12.2017).