Czasopismo
Tytuł artykułu
Autorzy
Warianty tytułu
Dilemmas of Presidency in the Political System : Head of State According to the Constitution of Republic of Poland From 1997
Języki publikacji
Abstrakty
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza usytuowania prezydentury w polskim systemie konstytucyjnym oraz ocena adekwatności przepisów konstytucyjnych do rzeczywistej pozycji prezydenta w państwie.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zasadniczy problem to charakterystyka uprawnień prezydenta i relacji pomiędzy głową państwa a innymi organami władzy państwowej. W artykule odwołano się do metody prawno-dogmatycznej, zakładającej krytyczną analizę przepisów Konstytucji RP, a także do metody instytucjonalnej, na podstawie której opisano reguły polskiego systemu politycznego.
PROCES WYWODU: Usytuowanie prezydenta w systemie konstytucyjnym Polski zostało przedstawione poprzez charakterystykę trybu jego wyłaniania, przysługujących mu prerogatyw oraz możliwości wpływania na rząd, parlament i sądownictwo.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wykazała niekonsekwencje, a nawet błędy przepisów konstytucyjnych odnoszących się do prezydenta. Powszechne i bezpośrednie wybory głowy państwa są niezgodne z zasadniczo parlamentarno-gabinetowym systemem politycznym Polski. Uprawnienia prezydenta jako strażnika Konstytucji, gwaranta ciągłości władzy państwowej, najwyższego reprezentanta państwa w stosunkach zagranicznych oraz zwierzchnika sił zbrojnych są w dużej mierze pustymi deklaracjami, bowiem Konstytucja nie daje prezydentowi rzeczywistych możliwości działania na tych polach.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niezbędna wydaje się przebudowa polskiej prezydentury, a tym samym reforma konstytucyjna. System polityczny powinien być klarowny i spójny. Jeśli zatem utrzymany ma być system parlamentarno-gabinetowy, to uprawnienia konstytucyjne prezydenta powinny zostać uszczuplone i wskazane jest odejście od powszechnych wyborów prezydenckich. Wybranie opcji semiprezydenckiej powinno natomiast skutkować wzmocnieniem pozycji prezydenta poprzez uczynienie zeń podmiotu wytyczającego politykę państwa i podporządkowanie mu rządu. (abstrakt oryginalny)
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zasadniczy problem to charakterystyka uprawnień prezydenta i relacji pomiędzy głową państwa a innymi organami władzy państwowej. W artykule odwołano się do metody prawno-dogmatycznej, zakładającej krytyczną analizę przepisów Konstytucji RP, a także do metody instytucjonalnej, na podstawie której opisano reguły polskiego systemu politycznego.
PROCES WYWODU: Usytuowanie prezydenta w systemie konstytucyjnym Polski zostało przedstawione poprzez charakterystykę trybu jego wyłaniania, przysługujących mu prerogatyw oraz możliwości wpływania na rząd, parlament i sądownictwo.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wykazała niekonsekwencje, a nawet błędy przepisów konstytucyjnych odnoszących się do prezydenta. Powszechne i bezpośrednie wybory głowy państwa są niezgodne z zasadniczo parlamentarno-gabinetowym systemem politycznym Polski. Uprawnienia prezydenta jako strażnika Konstytucji, gwaranta ciągłości władzy państwowej, najwyższego reprezentanta państwa w stosunkach zagranicznych oraz zwierzchnika sił zbrojnych są w dużej mierze pustymi deklaracjami, bowiem Konstytucja nie daje prezydentowi rzeczywistych możliwości działania na tych polach.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niezbędna wydaje się przebudowa polskiej prezydentury, a tym samym reforma konstytucyjna. System polityczny powinien być klarowny i spójny. Jeśli zatem utrzymany ma być system parlamentarno-gabinetowy, to uprawnienia konstytucyjne prezydenta powinny zostać uszczuplone i wskazane jest odejście od powszechnych wyborów prezydenckich. Wybranie opcji semiprezydenckiej powinno natomiast skutkować wzmocnieniem pozycji prezydenta poprzez uczynienie zeń podmiotu wytyczającego politykę państwa i podporządkowanie mu rządu. (abstrakt oryginalny)
RESEARCH OBJECTIVE: Analysis of president place in the Polish constitutional system. Assessment of a constitutional articles appropriation to real position of president in the state.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The fundamental aim is characterization of the presidential powers and relations between head of state and other state authorities. In the paper is appeal to legal-dogmatic method making a critical analysis of the constitutional articles possible and to institutional method within description of the Polish political regime principles.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Place of president in the constitutional system of Poland is presenting by evaluation of the presidential electoral procedure, prerogatives and possibilities of the influences on government, parliament and judiciary.
RESEARCH RESULTS: Analysis pointed out serious lacks of consequences and even mistakes of the constitutional provisions regarding to presidency. Direct election of head of state is at odds with the parliamentary system in Poland. Competences of president as a guarantor of constitution and guarantor of continuity of state authority, supreme state representative in international relations and head of the armed forces are in large degree empty declarations, because the constitution does not give to president real scope for political activity.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: It seems that indispensable is a restructuring of the Polish presidency and in consequence a constitutional reform. Political system should be clear and consistent. If will be preserve of parliamentary system, then constitutional authorities of president ought to be smaller and is necessary to resign from direct presidential election. However, choice of semipresidential regime should carry out of making president in many respects stronger as a political leader which charts state politics and dominates over government. (original abstract)
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The fundamental aim is characterization of the presidential powers and relations between head of state and other state authorities. In the paper is appeal to legal-dogmatic method making a critical analysis of the constitutional articles possible and to institutional method within description of the Polish political regime principles.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Place of president in the constitutional system of Poland is presenting by evaluation of the presidential electoral procedure, prerogatives and possibilities of the influences on government, parliament and judiciary.
RESEARCH RESULTS: Analysis pointed out serious lacks of consequences and even mistakes of the constitutional provisions regarding to presidency. Direct election of head of state is at odds with the parliamentary system in Poland. Competences of president as a guarantor of constitution and guarantor of continuity of state authority, supreme state representative in international relations and head of the armed forces are in large degree empty declarations, because the constitution does not give to president real scope for political activity.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: It seems that indispensable is a restructuring of the Polish presidency and in consequence a constitutional reform. Political system should be clear and consistent. If will be preserve of parliamentary system, then constitutional authorities of president ought to be smaller and is necessary to resign from direct presidential election. However, choice of semipresidential regime should carry out of making president in many respects stronger as a political leader which charts state politics and dominates over government. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
111--128
Opis fizyczny
Twórcy
autor
- Uniwersytet Jagielloński
Bibliografia
- Antoszewski, A. (2012). System polityczny RP. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Banaszak, B. (2009). Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
- Bankowicz, M. (2013). Prezydentury. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Bankowicz, M. (2016). Słabości polskiego systemu konstytucyjnego. W: E. Bujwid-Kurek i W. Kasprowski (red.), III Rzeczpospolita Polska 1990-2016. Opinie - dylematy - kontrowersje. Kraków: Wydawnictwo Libron - Filip Lohner.
- Cheibub, J.A. (2007). Presidentialism, Parliamentarism, and Democracy. Cambridge: Cambridge University Press.
- Chmaj, M. i Skrzydło, W. (2011). System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
- Dziemidok-Olszewska, B. (2015). System organów państwowych w konstytucjach z 1952 i 1997 r. W: A. Materska-Sosnowska i T. Słomka (red.), Konstytucje polskie z 1952 i 1997 roku: tradycja, instytucje, praktyka ustrojowa. Warszawa: Dom Wydawniczy "Elipsa".
- Frye, T. (1997). A Politics of Institutional Choice. Post-Communist Presidencies. Comparative Political Studies, vol. 30, no. 5.
- Garlicki, L. (2011). Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Liber.
- Glajcar, R. (2006). Relacje prezydenta z Radą Ministrów. W: R. Glajcar i M. Migalski (red.), Prezydent w Polsce po 1989 r. Studium politologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Graczyk, R. (1997). Konstytucja dla Polski. Tradycje, doświadczenia, spory. Kraków - Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy "Znak"; Fundacja im. Stefana Batorego.
- Jednaka, W. (2004). Gabinety koalicyjne w III RP. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Kowalczyk, T. (2011). Ograniczenia biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta RP. W: R. Zych (red.), Wybory i pozycja ustrojowa prezydenta w wybranych państwach świata. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Kruk, J. (2011). Relacje prezydenta z rządem w okresie transformacji ustrojowej. W: B. Dziemidok-Olszewska i T. Bichta (red.), Dwadzieścia lat demokratyzacji systemu politycznego RP. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Lijphart, A. (ed.). (1992). Parliamentary versus Presidential Government. Oxford: Oxford University Press.
- Lijphart, A. (2001). Le democrazie contemporanee. Bologna: Il Mulino.
- Lisicka, H. (2002). Ewolucja reżimu politycznego w Polsce po 1989 roku. W: A. Antoszewski (red.), Demokratyzacja w III Rzeczypospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Litwin, T. (2008). Zasada odpowiedzialności Rady Ministrów przed parlamentem - rząd mniejszościowy w polskiej praktyce parlamentarnej. W: K. Górka i T. Litwin (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspektywy dziesięciolecia stosowania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Mojak, R. (1997). Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. W: W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne. Lublin: "Morpol".
- Sartori, G. (2000). Ingegneria costituzionale comparata. Strutture, incentivi ed esiti. Bologna: Il Mulino.
- Skrzydło, W. (1998). Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 r. Kraków: "Zakamycze".
- Sokolewicz, W. (1999). Komentarz do art. 154-155. W: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Zuba, K. (2013). Reżim polityczny RP. W: Z. Machelski (red.), Demokracja polska na początku drugiej dekady XXI wieku. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171552479
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.