Ubóstwo a zamożność ludności w Polsce w świetle badań budżetów gospodarstw domowych

• Autorzy: Krystyna Hanusik , Urszula Łangowska-Szczęśniak

Warianty tytułu

Poverty and Prosperity of the Population in Poland in the Light of Household Budgets Surveys

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współcześnie w gospodarkach rynkowych rośnie znaczenie automatycznych narzędzi fiskalnych w procesie stabilizacji makroekonomicznej. Wynika to głównie z ich właściwości, a w szczególności roli należących do tej grupy podatków bezpośrednich w kształtowaniu popytu efektywnego oraz jego części składowych. Oznacza to, że również w gospodarce polskiej mogą i powinny być wykorzystywane te instrumenty, zwłaszcza w procesie oddziaływania na zmiany aktywności gospodarczej, równowagę na rynku pracy czy na dynamikę procesów inflacyjnych. Jak wynika z analizy przeobrażeń polskiego systemu fiskalnego w okresie transformacji, w najwyższym stopniu automatyczne oddziaływanie stabilizacyjne powinny wykazywać podatki dochodowe od osób prawnych (CIT) i od osób fizycznych (PIT). Podatki pośrednie VAT i akcyza należą głównie do grupy narzędzi dyskrecjonalnych, gdyż ich stosowanie zależy przede wszystkim od bieżącej sytuacji budżetowej i związanych z nią decyzji organów ustawodawczych i wykonawczych. Oczekiwań dotyczących działania podatków bezpośrednich, a odnoszących się do gospodarki polskiej nie potwierdzają jednak otrzymane dla lat 2000-2014 wyniki analiz empirycznych. Wynika z nich, że dynamika dochodów podatkowych ogółem i dochodów z podatków CIT i PIT jest opóźniona w stosunku do danych określających stabilizację makroekonomiczną sfery realnej i nominalnej. Może to oznaczać, że jest ona raczej konsekwencją sytuacji gospodarczej, a nie czynnikiem kształtowania równowagi. Otrzymano wprawdzie istotne wartości wskaźników korelacji, które wyprzedzały zmiany w sferze realnej gospodarki polskiej, ale ich wartości były niższe niż w przypadku istnienia opóźnień. Wskazuje to, że w warunkach naszego kraju w badanym okresie automatyczne narzędzia polityki fiskalnej nie działają stabilizująco, a są wynikiem zmian aktywności gospodarczej. Rola zmian podatków CIT i PIT w kształtowaniu inflacji w Polsce jest nieistotna statystycznie i jest relatywnie mniejsza niż w przypadku zmian sytuacji na rynku pracy. (fragment tekstu)

EN

The subject of studies presented in this paper was disparity of households prosperity, understood in the narrow sense, that is, material prosperity. In particular, there was analysed (quartile) disparity of well-being of households in Poland in 2013. The households were distinguished by the level of consumption expenditures, the main source of income, education level of the household head and the place of residence. At the same time, the equivalent consumption expenditures was taken as the basis for extracting the quartile groups of households. There was examined the relationship between income, consumption expenditures and household equipment, and the level and variety of measures of household welfare in groups distinguished by the criterion of the main source of income. In the study were used statistical and econometrics methods. The analysis based mainly on the data coming from the panel household budget survey conducted by the Polish Central Statistical Office and data contained in the statistical yearbooks.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubóstwo; Budżet gospodarstwa domowego

EN

Poverty; Budgets of households

• Czasopismo: Europa Regionum
• Rocznik: 2015
• Tom: 25
• Strony: 109--123

Twórcy

autor

Krystyna Hanusik

• Uniwersytet Opolski, Wydział Ekonomiczny

autor

Urszula Łangowska-Szczęśniak

• Uniwersytet Opolski, Wydział Ekonomiczny

Bibliografia

• Bieda na wsi na tle globalnych przemian społeczno-gospodarczych w Polsce. Socjologiczne, ekonomiczne i polityczne aspekty problemu, red. W. Warzywoda-Kruszyńska, E. Kośmiński, H. Januszek, Poznań 2001.
• Bywalec Cz., Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Deniszczuk L., Kurowski P., Styrc M., Progi minimalnej konsumpcji gospodarstw domowych wyznaczane metodą potrzeb podstawowych. Rodzaje, oszacowania i zastosowania polityce społecznej, IPiSS, Warszawa 2007.
• Deniszczuk L., Sajkiewicz B., Kategoria minimum socjalnego, [w:] Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, IPiSS, Warszawa 1997.
• Informacja o wysokości minimum socjalnego w grudniu 2013 r., IPiSS, Warszawa 2014.
• Łangowska U., Społeczno-gospodarcze uwarunkowania konsumpcji w Polsce w latach 1970-1990 w układzie przestrzennym, Opole 1993.
• Niedobory konsumpcji w Polskich gospodarstwach domowych, red. A. Dąbrowska i in., Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2013.
• Poziom i struktura zmodyfikowanego minimum egzystencji w 2013 r., IPiSS, Warszawa 2014.

Identyfikatory

DOI

10.18276/er.2015.25-07