Konflikt interesu publicznego z prywatnym na tle instytucji wywłaszczenia nieruchomości

• Autorzy: Marek Stawecki

Warianty tytułu

Conflict of Public Interest with Private One in the Context of Property Expropriation Institution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W życiu społecznym występują różne interesy; można je podzielić na prywatne i publiczne. Gdy osoba gospodaruje nieruchomością w oderwaniu od ogólnego interesu społecznego i sytuacji politycznej, a jedynie ma na względzie własny interes prywatny, realizuje ona swoje własne cele. Takie gospodarowanie nieruchomością nie zawsze jest możliwe, gdyż wraz z rozwojem cywilizacyjnym i kulturowym nie można korzystać z własnej nieruchomości z pominięciem interesu publicznego. Wzrasta wtedy zależność gospodarowania od interesów szerszego grona osób. Zależność ta może mieć charakter faktyczny, a także prawny, gdy jest przedmiotem prawnej regulacji. To właśnie ma na względzie art. 140 k.c., uzależniając treść i wykonanie prawa własności od zasad współżycia społecznego, a także społeczno-gospodarczego przeznaczenia rzeczy. Gdy zależność ta kształtuje się w relacji jednostka - wspólnota o ograniczonym zasięgu podmiotowym zbiorowości, można mówić o styku interesu prywatnego z interesem społecznym. Wówczas podmiot prawa przynależny do wspólnoty realizuje swoje potrzeby i interesy z uwzględnieniem interesów publicznych. Działalność podjęta w sferze całej wspólnoty państwowej lub samorządowej na rzecz wszystkich jej członków na równych prawach, przy użyciu środków rzeczowych i finansowych tych wspólnot, daje podstawę do zakwalifikowania gospodarowania w interesie publicznym. (fragment tekstu)

EN

Ownership, as a basic value of a legal state is the subject to special protection guaranteed by a basic law. However, in certain situations acting for the benefit of public interest is, according to a legislator, takes priority over private ownership. Thus, in cases when public interest is at stake limitation of ownership title to property can be permitted by regulations. Expropriation of private property for the sake of public good is the solution used for many years in Poland and in other countries. Basic preconditions for expropriation are described in art. 21 section 2 of The Constitution of the Republic of Poland. Private ownership in art. 21 of Polish Constitution was defined in a very general context without defining the subject. Thus, all the ownership is the subject to state protection without specifying the principles of this protection, which are regulated by ordinary acts. Guaranteeing right to private ownership does not mean the right is inviolable. Constitution allows for property expropriation for the benefit of public purposes after a just compensation. However, it must be emphasized that regulations relating to the rules of property expropriation as a special form of depriving ownership right by means of authoritarian state act, which is the exception from general civil and legal principles of transferring ownership title, must be applied literally, excluding admissibility of extensive interpretation. Provisions of the constitution are defined in the regulations of the Real Estate Management Act from 21st August 1997. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wywłaszczenie; Nieruchomości; Polityka publiczna

EN

Expropriation; Real estate; Public policy

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2012
• Tom: 15
• Strony: 221--229

Twórcy

autor

Marek Stawecki

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Dz.U. 1964 r., Nr 16 poz. 93.
• Dz.U. 1997, Nr 78 poz. 483.
• Dz.U. 2003 r., Nr 80 poz. 717 z późn. zm.
• Dz.U. 2010 r., Nr 102 poz.651.
• Uchwała z dnia 17 lipca 2003 r. Sądu Najwyższego (III CZP 46/03; OSNC 2004 r. nr 10 poz. 153).
• Wyrok z dnia 10 października 2000 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego (II SA/Kr 1010/2000; ONSA z 2001 r. nr 4 poz. 186).
• Wyrok z dnia 12 stycznia 2000 r. Trybunału Konstytucyjnego, (P. 11/98, OTK 2000, nr 1 poz. 3).
• Wyrok z dnia 15 kwietnia 1992 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego ( IV SA 112/1992, ONSA z 1993 r., nr 2 poz. 40).
• Wyrok z dnia 18 lipca 2001 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego (I SA 425/2000, nie publ.).
• Wyrok z dnia 21 marca 2001 r., K 24/2000, OTK 2001, nr 3 poz. 51.
• Wyrok z dnia 24 lipca 2009 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego II OSK 1518/2008.
• Wyrok z dnia 26 marca 2009 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach II SA/Gl 1252/2008.
• Wyrok z dnia 8 kwietnia 2009 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego (II OSK 590/2008 ).
• Wyrok z dnia 8 listopada 2000 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego ( I SA 1986/1999; nie publ.).

Identyfikatory

DOI

11089/1532