Koncepcja i znaczenie obszarów rolniczych o wysokich walorach przyrodniczych

• Autorzy: Barbara Roszkowska-Mądra

Warianty tytułu

The Concept and Importance of High Nature Value Farmland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koncepcja rolniczych obszarów HNV (ang. HNV farmland, lub HNVf) została wprowadzona do nauki i polityki gospodarczej Unii Europejskiej na przełomie dwóch ostatnich wieków, jako podstawa do skutecznych działań na rzecz przeciwdziałania dalszej redukcji bioróżnorodności na gruntach rolnych. Dotychczas ta ważna kwestia nie jest zadawalająco dyskutowana i prezentowana w piśmiennictwie polskim. W niniejszej pracy przeglądowej, stanowiącej przegląd i analizę europejskiej literatury naukowej, monografii i raportów unijnych, przedstawiono ważne zagadnienia, dotyczące definicji i typów rolniczych obszarów HNV, ich znaczenia przyrodniczego i gospodarczego oraz uzasadnienia realizacji programowej ochrony. Obszar rolniczy HNV stanowi grunty rolne, na których istnieje bogata bioróżnorodność o dużym znaczeniu dla ochrony gatunków, siedlisk i krajobrazów oraz stosowane są ekstensywne systemy rolnicze, które sprzyjają dalszemu trwaniu lub wzbogacania istniejącej tam agro-bioróżnorodności. Obszary HNV pozwalają realizować wiele funkcji oraz dostarczać dóbr publicznych, środowiskowych i społecznogospodarczych. Uznaje się, że najlepszym sposobem ochrony wysokich walorów przyrodniczych obszarów rolniczych jest prowadzenie na nich ekstensywnej lub niskonakładowej gospodarki rolniczej. Dla spełnienia tego postulatu UE nakłada na kraje członkowskie obowiązek wdrażania koncepcji obszarów HNV, polegający głównie na ich delimitacji oraz wielostronnym i elastycznym wspieraniu rolników na tych terenach w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i innych polityk krajowych. (abstrakt oryginalny)

EN

The concept of HNV farmland (HNVf) was introduced to the science and economic policy of the European Union at the turn of the last two centuries as a basis for effective measures to stop further reduction of biodiversity on farmlands. So far, this important issue has not been successfully discussed and presented in the Polish literature. In this review paper, based on European scientific literature, monographs and EU reports, important issues have been presented regarding the definition and types of HNVf, their environmental and economic importance and the justification for the implementation of program protection. HNV farmlands include those agricultural lands where rich agro-biodiversity exists - which is important for general protection of species, habitats and landscapes - and where they are accompanied by extensive or/and low-input farming systems. HNVf allow us to perform many functions and provide public, environmental and socio-economic goods. It is recognized that the best way to protect the high nature value of agricultural areas is to conduct on them extensive or low-input farming systems. In order to meet this demand, the EU imposes on Member States the obligation to implement the concept of HNVf, consisting mainly in their delimitation and flexible support for farmers in these areas under the Common Agricultural Policy and other national policies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Grunty rolne; Ocena środowiska przyrodniczego; Rolnictwo

EN

Arable land; Environmental assessment; Agriculture

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego
• Rocznik: 2018
• Tom: 18(33)
• Numer: z. 4
• Strony: 417--425

Twórcy

autor

Barbara Roszkowska-Mądra

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Andersen, E, Baldock, D., Bennett, H., Beaufoy, G., Bignal. E., Brouwer, F., Elbersen, B., Eiden, G., Godeschalk, F., Jones, G., McCracken, D.I., Nieuwenhuizen, W., van Eupen, M., Hennekens, S., Zervas, G. (2003). Developing a High Nature Value Indicator. Report for the European Environment Agency, Copenhagen.
• Baldock, D., Beaufoy, G., Bennett, G., Clark, J. (1993). Nature conservation and new directions in the Common Agricultural Policy. IEEP, London.
• Beaufoy, G., Baldock, D., Clark, J. (1994). The nature of farming: Low intensity farming systems in nine European countries. IEEP, London.
• Beaufoy, G., Cooper, T. (2009). The Application of the High nature Value Impact Indicator. Report by European Evaluation Network for Rural Development.
• Bignal, E.M., McCracken, D.I. (2000). The nature conservation value of European traditional farming systems. Environmental Reviews, 8, 149-171.
• Bignal, E.M., McCracken, D.I. (1996). Low-intensity farming systems in the conservation of the countryside. Journal of Applied Ecology, 33, 413-424.
• EEA (2004). High Nature Value farmland - characteristics, trends and policy challenges. EEA, European Environment Agency, Copenhagen.
• EEA (2006). Land Accounts for Europe 1990-2000. Towards integrated land and ecosystem accounting. EEA, European Environment Agency, Copenhagen.
• EEA (2012). Updated High Nature Value farmland in Europe: an estimate of the distribution patterns on the basis of CORINE land cover 2006 and biodiversity data. The draft EEA Technical Report on a basis of the ETC SIA IP 2011 Task 421 implementation.
• EUROPEAN COMMISSION - Directorate-General for Agriculture and Rural Development - Unit E.4 (2016). Report. Preparing the assessment of HNV Farming in RDPs 2014-2020: practices and solutions. Good Practice Workshop, Bonn 7-8 June 2016, Brussels.
• Halada, L., Evans, D., Romão, C., Petersen, J.E. (2011). Which habitats of European importance depend on agricultural practices? Biodiversity and Conservation, 20, 2365-2378.
• Henle, K., Alard, D., Clitherow, J., Cobb, P., Firbank, L., Kull, T., McCracken, D., Moritz, R.F.A., Niemela, J., Rebane, M., Wascher, D., Watt, A., Young, J. (2008). Identifying and managing the conflicts between agriculture and biodiversity conservation in Europe - A review. Agriculture, Ecosystems and Environment, 124, 60-71.
• Keenleyside, C., Beaufoy, G., Tucker, G., Jones, G. (2014). High Nature Value farming throughout EU-27 and its financial support under the CAP. Report Prepared for DG Environment, Contract No ENV B.1/ETU/2012/0035, Institute for European Environmental Policy, London.
• Kleijn, D., Sutherland, W.J. (2003). How effective are European agri-environment schemes in conserving and promoting biodiversity? Journal of Applied Ecology, 40, 947-969.
• Kleijn, D., Kohler, F., Báldi, A., Batáry, P., Concepción, E.D., Clough, Y., Díaz, M., Gabriel, D., Holzschuh, A., Knop, E., Kovács, A., Marshall, E.J.P., Tscharntke, T., Verhulst, J., (2009). On the relationship between farmland biodiversity and land-use intensity in Europe. Proceeding of the Royal Society Biological Sciences, 276, 903-909.
• Lomba A., Alves P., Jongman R.H.-G., McCracken D.I. (2015). Reconciling nature conservation and traditional farming practices: a spatially explicit framework to assess the extent of High Nature Value farmlands in the European countryside. Ecology and Evolution, 5, 1031-1044.
• Lomba A., Guerra C., Alonso J., Honrado J.P., Jongman R., McCracken D. (2014). Mapping and monitoring High Nature Value farmlands: Challenges in European landscapes. Journal of Environmental Management, 143, 140-150.
• Lomba A., Strohbach M., Jerrentrupd J. S., Dauberd J., Klimek S., McCracken D.I. (2017). Making the best of both worlds: Can high-resolution agricultural administrative data support the assessment of High Nature Value farmlands across Europe? Ecological Indicators, 72, 118-130.
• Niewęgłowska G., Zielińska A. (2010). Obszary wiejskie o wysokiej różnorodności biologicznej i krajobrazowej, a ekstensywna gospodarka rolna (HNV farmlands in Poland, and extensive and traditional farming). Niepublikowany referat na seminarium IERiGR, Warszawa 25 czerwca 2010 r.
• Oppermann, R., Beaufoy, G., Jones, G. (eds). (2012). High Nature Value Farming in Europe. 35 European countries - experiences and perspectives. Verlag Regionalkultur, Ubstadt-Weiher, Germany.
• Paracchini, M.L., Petersen, J.-E., Hoogeveen, Y., Bamps, C., Burfield, I., Van Swaay, C., (2008). High Nature Value Farmland in Europe - an Estimate of the Distribution Patterns on the Basis of Land Cover and Biodiversity Data. JRC Scientific and Technical Reports. Joint Research Centre - Institute for Environment and Sustainability, Luxembourg.
• Paracchini, M.L., Terres, J.M., Petersen, J.E. and Hoogeveen, Y. (2006). Background Document on the Methodology for Mapping High Nature Value Farmland in EU27. European Commission Directorate General Joint Research Centre and the European Environment Agency.
• Peppiette, Z., Oppermann, R., Benzler, A., Beaufoy, G., McCracken, D. (2012). Approaches to monitoring HNV farming - EU framework and country examples. In: Oppermann, R., Beaufoy, G., Jones, G. (Eds.), High Nature Value Farming in Europe.Verlag Regionalkultur, Ubstadt-Weiher, Heidelberg, Basel, 502-516.
• Power, A.G. (2010). Ecosystem services and agriculture: tradeoffs and synergies. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 365, 2959-2971.
• Ribeiro, P.F., Santos, J.L., Bugalho, M.N., Santana, J., Reino, L., Beja, P., Moreira F. (2014). Modelling farming system dynamics in High Nature Value Farmland under policy change. Agriculture, Ecosystems and Environment, 183, 138-144.
• Stoate, C., Baldi, A., Beja, P., Boatman, N.D., Herzon, I., van Doorn, A., de Snoo, G.R., Rakosy, L., Ramwell, C. (2009). Ecological impacts of early 21st century agricultural change in Europe - A review. Journal of Environmental Management, 91, 22-46.
• Strijker, D. (2005). Marginal lands in Europe - causes of decline. Basic and Applied Ecology, 6, 99-106.
• Strohbach, M.W., Kohler, M.L., Dauber, J., Klimek, S. (2015). High Nature Value farming: From indication to conservation. Ecological Indicators, 57, 557-563.
• Sullivan, C.A., Finn, J.A., Ó hÚallacháin, D., Green, S., Matin, S., Meredith, D., Cli_ordd, B., Moran, J. (2017). The development of a national typology for High Nature Value farmland in Ireland based on farm-scale characteristics. Land Use Policy, 67, 401-414.
• Terres, J.M., Scacchiafichi, L.N., Wania, A., Ambar, M., Anguiano, E., Buckwell, A., Coppola, A., Gocht, A., Källström, H.N., Pointereau, P., Strijker, D., Visek, L., Vranken, L., Zobena, A. (2015). Farmland abandonment in Europe: identification of drivers and indicators, and development of a composite indicator of risk. Land Use Policy, 49, 20-34.
• van Doorn, A.M., Elbersen, B.S. (2012). Implementation of High Nature Value farmland in agri-environmental policies: What can be learned from other EU Member States? Alterra, Wageningen, Alterra Report.
• Zielińska, A. (2013). Gospodarowanie na obszarach przyrodniczo cennych w Polsce w kontekście rozwoju zrównoważonego (Farming on HNV farmlands in Poland in the context of sustainable development). Wydawnictwo UE we Wrocławiu, Wrocław.

Identyfikatory

DOI

10.22630/PRS.2018.18.4.130